Ποιες χώρες στην Ευρώπη δίνουν 13η σύνταξη και ποιες έξτρα επίδομα στις συντάξεις

Του Κώστα Κατίκου

Μεγαλύτερη στήριξη στους συνταξιούχους τους με επαναφορά της 13ης σύνταξης ή έξτρα επιδομάτων για να μην περιέλθουν σε μόνιμη φτώχεια παρέχουν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. 

Στην Ελλάδα το ποσοστό των συνταξιούχων που κινδυνεύει από μόνιμη φτώχεια είναι 10% σε ηλικίες από 66 ως 75 ετών και 12% των συνταξιούχων άνω των 76 ετών. Στις χώρες του ΟΟΣΑ, τα ποσοστά είναι 13% και 17,5% αντίστοιχα. Η εισοδηματική φτώχεια, ορίζεται ως το διαθέσιμο εισόδημα που είναι  κάτω από το 50% του διάμεσου εισοδήματος. Το "διάμεσο" εισόδημα είναι το εισόδημα που κερδίζουν οι περισσότεροι. Στην Ελλάδα το διάμεσο εισόδημα είναι περίπου στα 10.000 ευρώ ετησίως και το μισό αυτού 5.000 ευρώ ετησίως ή γύρω στα 420 ευρώ τον μήνα.

Η στροφή σε παλιές και δοκιμασμένες συνταγές στήριξης των συνταξιούχων, μέσω των επιδομάτων που αποκαλύπτεται σε ειδικό κεφάλαιο της τελευταίας έκθεσης του ΟΟΣΑ για τις συντάξεις στην οποία επισημαίνεται ότι οι ηλικιωμένοι είναι πιο πιθανό να βρεθούν κάτω από το όριο της σχετικής εισοδηματικής φτώχειας σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό.

Η συνταγή της 13ης σύνταξης ακολουθείται ήδη από δυο ευρωπαϊκές χώρες, ενώ αρκετές ενισχύουν τις συντάξεις με επιδόματα που προσιδιάζουν σε 13η σύνταξη.

Σύμφωνα με όσα αποκαλύπτεται στην έκθεση του ΟΟΣΑ για τις συντάξεις (Pensions at a Glance 2025):

*Η Ελβετία εισήγαγε μια 13η μηνιαία πληρωμή σύνταξης στο δημόσιο σύστημα η οποία χρηματοδοτείται από αύξηση του ΦΠΑ. Η εισαγωγή μιας 13ης σύνταξης έχει αυξήσει τα ποσοστά αναπλήρωσης κατά 2 και 3 ποσοστιαίες μονάδες για τις περιπτώσεις των ατόμων με μέσο και χαμηλό εισόδημα, αντίστοιχα. 

*Η Σλοβακική Δημοκρατία έχει εισαγάγει επίσης τη 13η  σύνταξη. Aποτελείται από ένα κατ' αποκοπή επίδομα ίσο με το μέσο μηνιαίο επίδομα σύνταξης στο προηγούμενο έτος με κατώτατο όριο 300,38 ευρώ Για να λάβουν την πλήρη πληρωμή του 13ου μήνα, οι συνταξιούχοι γήρατος πρέπει να έχουν καταβάλει τουλάχιστον 10 έτη εισφορών. Παράλληλα αύξησε το ελάχιστο επίδομα σύνταξης, μετά από 30 έτη εισφορών από 136% σε 145% του ελάχιστου ορίου διαβίωσης και για κάθε επιπλέον έτος εισφορών, το ποσοστό αυξάνεται περαιτέρω κατά 2,5%. Η εισαγωγή της 13ης σύνταξης στη Σλοβακική Δημοκρατία αυξάνει τα καθαρά ποσοστά αναπλήρωσης κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες για έναν μέσο εισόδημα και 7 ποσοστιαίες μονάδες για έναν χαμηλόμισθο, σε 79% και 86%, αντίστοιχα. 

*H Πορτογαλία άλλαξε την πολιτική των αυξήσεων και αποφάσισε να αναπροσαρμόζει τις συντάξεις που καταβάλλονται από το πρώτο έτος μετά τη συνταξιοδότηση, αντί για το δεύτερο έτος που ίσχυε προηγουμένως.

*Η Νορβηγία, καταβάλλει στοχευμένα επιδόματα για τους άγαμους συνταξιούχους που γεννήθηκαν πριν από το 1954, τα οποία αυξήθηκαν το 2025 κατά 2,3%.

*Το Βέλγιο καταβάλλει την ελάχιστη σύνταξη σε όσους έχουν 5.000 ημέρες (περίπου 16 έτη) πραγματικής απασχόλησης. 

*Στην Αυστραλία καταβάλλεται επίδομα στέγασης για ενοικίαση στους συνταξιούχους το οποίο αυξήθηκε κατά 15% τον Σεπτέμβριο του 2023 και κατά 10% τον Σεπτέμβριο του 2024. 

Η Ιρλανδία αντί επιδόματος στις συντάξεις αποφάσισε να αυξήσει το ποσοστό εισφορών που καταβάλλουν οι εργαζόμενοι, αυτοαπασχολούμενοι και εργοδότες για να εξοικονομήσει δαπάνες και να μην χρειαστεί να αυξήσει τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 66 στα 68. 

Τι ισχύει στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα το 10% των συνταξιούχων ηλικίας 66-75 ετών και το 12% άνω των 76 ετών αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο φτώχειας καθώς έχουν μηνιαίο εισόδημα μεταξύ 400 και 500 ευρώ. 

Ένα μέτρο που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε 13η σύνταξη είναι το μόνιμο επίδομα των 250 ευρώ που ξεκίνησε να καταβάλλεται από φέτος σε συνταξιούχους άνω των 65 ετών με ατομικό ετήσιο εισόδημα ως 14.000 ευρώ και οικογενειακό ως 26.000 ευρώ.

Το επίδομα των 250 ευρώ μπορεί να μετεξελιχθεί σε 13η σύνταξη για τους φτωχότερους συνταξιούχους και ήδη εντός της κυβέρνησης συζητείται το ενδεχόμενο αύξησης ώστε τον Νοέμβριο του 2026 να είναι ίσως και στα 350 ευρώ.