Τι σημαίνουν για Ελλάδα και Ουκρανία οι συμφωνίες που υπεγράφησαν στο Μέγαρο Μαξίμου

του Δημήτρη Γκάτσιου

Με νέες σελίδες στα κεφάλαια της διμερούς συνεργασίας Αθήνας-Κιέβου ολοκληρώθηκαν οι διευρυμένες συνομιλη ίες του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Μετά τη συμφωνία του 2023 για την ενίσχυση της ασφάλειας, οι δύο πρωτεύουσες στέκονται και στην... όχθη της ενέργειας, σε μία χρονική συγκυρία συνολικών ευρωπαϊκών κινήσεων για την απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Η  υπογραφή της Δήλωσης Προθέσεων μεταξύ της ΔΕΠΑ Εμπορίας και της Naftogaz για την προμήθεια αμερικανικού LNG στην Ουκρανία ήδη από τον Δεκέμβριο του 2025 μέχρι τον Μάρτιο του 2026 αποτελεί κρίσιμη συνεισφορά στην περιφερειακή και ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια και ανθεκτικότητα, ενώ στηρίζει την Ουκρανία εν μέσω ενός δύσκολου χειμώνα. Παράλληλα, όπως σημειώνουν κυβερνητικά στελέχη, οι κρίσιμες ενεργειακές υποδομές της Ελλάδας διασφαλίζουν σταθερές ροές φυσικού αερίου κατά μήκος του Κάθετου Διαδρόμου.

Σε χρόνο παράλληλο με τη συμφωνία για την αγορά φυσικού αερίου, αλλά και μια έτερη που σχετίζεται με την ανοικοδόμηση ηλεκτρικών έργων στην Ουκρανία, ο κ. Μητσοτάκης εξέπεμψε ηχηρά μηνύματα. Ηχηρά μηνύματα για τη συνεχή στήριξη της Ελλάδας στην Ουκρανία. Για το σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο. Για την θέση της χώρας μας να δώσει το "παρών" στην επόμενη ημέρα της Ουκρανίας και στην ανοικοδόμησή της. 

Σημείο κλειδί η παρουσία στην Ηρώδου Αττικού 19 της πρεσβευτού των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στην Αθήνα, Κίμπερλι Γκιλφόιλ. Μια παρουσία που αναδεικνύει ακόμα πιο εμφατικά το ρόλο της χώρας μας, που μετατρέπεται σε κόμβο μεταφοράς ενέργειας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Μια παρουσία που καταδεικνύει ότι η κυβέρνηση Τραμπ αναγνωρίζει στην Ελλάδα ότι μετατρέπεται στο πλέον ισχυρό κομμάτι σε ένα ενεργειακό παζλ που καλύπτει ολόκληρη την περιοχή. Αναγνώριση που έχει ήδη καταγράψει τα προηγούμενα επεισόδιά της στις συμφωνίες Αθήνας-Ουάσιγκτον που υπεγράφησαν στο πλαίσιο της Συνόδου για τη Διατλαντική Συνεργασία. 

Με την ενεργειακή συμφωνία:

- Οι σχέσεις των δύο χωρών αποκτούν μία ακόμα πηγή. Την ενεργειακή ασφάλεια που ξεκινάει από το Νότο προς τον Βορρά. Από την Ελλάδα μέχρι την Ουκρανία και αυτό μέσω του υπο διαμόρφωση κάθετου ενεργειακού διαδρόμου.  

- Η Ουκρανία αποκτά πρόσβαση σε πηγές ενέργειας και η Ελλάδα καθίσταται κόμβος τροφοδοσίας της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης με αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο. Πρόκειται για ένα συνολικό σχέδιο που γίνεται εφικτό χάρη στη γεωγραφική θέση, τις υποδομές και τις στρατηγικές συνεργασίες της Ελλάδας, ενώ όπως σχολιάζουν κυβερνητικά στελέχη η χώρα μας αναγνωρίζεται ως σημείο αναφοράς στην ευρύτερη περιοχή.

- Ενεργοποιείται άμεσα ο Κάθετος Διάδρομος, που συνδέει την Ελλάδα με την Ουκρανία. 

- Η Ελλάδα καθίσταται πάροχος ενεργειακής ασφάλειας για την Ουκρανία και για ολόκληρη την Νοτιοανατολική Ευρώπη. 

Κατά τη διάρκεια της διευρυμένης συνάντησης συζητήθηκαν οι τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία. Ο Πρωθυπουργός επανέλαβε την ανάγκη για άμεση και άνευ όρων κατάπαυση των εχθροπραξιών ως το πρώτο βήμα για την έναρξη μιας διαδικασίας που θα οδηγήσει σε μία βιώσιμη και διαρκή ειρήνη.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επαναβεβαίωσε ακόμη τη συνεχιζόμενη στήριξη της Ελλάδας προς την Ουκρανία και την ευρωπαϊκή της προοπτική. Υπογράμμισε ότι πρόκειται για μία διαδικασία με διακυβερνητικό χαρακτήρα, η οποία βασίζεται στις ίδιες επιδόσεις των υποψηφίων προς ένταξη κρατών.

Οι δύο ηγέτες συζήτησαν εκτενώς για την ενεργειακή συνεργασία των δύο χωρών. Ο Πρωθυπουργός τόνισε τον ρόλο της χώρας μας στην ευρωπαϊκή και περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια και στην ενεργειακή θωράκιση της Ουκρανίας, ο οποίος έχει αναβαθμιστεί μετά τις πρόσφατες συμφωνίες που υπεγράφησαν στην Αθήνα για την προμήθεια και μεταφορά αμερικανικού LNG μέσω του Κάθετου Διαδρόμου, αλλά και από τη σημερινή συμφωνία που υπεγράφη ανάμεσα στη ΔΕΠΑ και τη Naftogaz.

Συζητήθηκε ακόμη η αμυντική συνεργασία των δύο χωρών, ιδιαίτερα στον τομέα των αυτόνομων συστημάτων, και η διερεύνηση πιθανοτήτων συνεργασίας, στον τομέα των θαλασσίων drones, που είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την Ελλάδα και στα οποία η Ουκρανία έχει μεγάλη τεχνογνωσία.

Κοινή δήλωση Μητσοτάκη - Ζελένσκι

Μετά την ολοκλήρωση της συνάντησής τους και την υπογραφή της συμφωνία ΔΕΠΑ - Naftogaz, o πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυρ. Μητσοτάκης και ο πρόεδρος της Ουκρανίας εξέδωσαν κοινή δήλωση όπου ανέφεραν τα εξής:

"Την 16η Νοεμβρίου 2025, κατόπιν πρόσκλησης του Πρωθυπουργού της Ελληνικής Δημοκρατίας Κυριάκου Μητσοτάκη, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα.

Η επίσκεψη ανέδειξε την ισχυρή και διαχρονική εταιρική σχέση μεταξύ Ελλάδας και Ουκρανίας, η οποία εδράζεται στους μακραίωνους ιστορικούς δεσμούς ανάμεσα στους λαούς της Ουκρανίας και της Ελλάδας, καθώς και στις κοινές αξίες της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του σεβασμού  της κυριαρχίας, της διεθνούς δικαιοταξίας και του διεθνούς δικαίου, όπως επίσης και στην κοινή πεποίθηση ότι τα σύνορα των κρατών δεν μπορούν να αλλάζουν διά της βίας.

Κατά την επίσκεψη, ο Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συζήτησαν τρόπους ενίσχυσης της συνεργασίας με σκοπό την αποκατάσταση μιας συνολικής, δίκαιης και διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία, καθώς και τη διασφάλιση της σταθερότητας και της ασφάλειας στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και στη ευρύτερη Ευρωατλαντική περιοχή.

Οι δύο πλευρές επαναβεβαίωσαν την κοινή δέσμευσή τους για την αντιμετώπιση της ένοπλης ρωσικής επίθεσης και την υπέρβαση των λοιπών συνεχιζόμενων προκλήσεων για την περιφερειακή σταθερότητα και την εδαφική ακεραιότητα, συμπεριλαμβανομένων των χωρικών υδάτων, καθώς και για την ανάπτυξη των διμερών σχέσεων στους τομείς της ασφάλειας, της άμυνας, της οικονομίας, της προστασίας κρίσιμων υποδομών και της ανθρωπιστικής βοήθειας.

Τα μέρη συμφώνησαν επί των εξής:

1.Τα μέρη υπογραμμίζουν την επιτακτική ανάγκη για την επίτευξη πλήρους και άνευ όρων κατάπαυσης του πυρός ως πρώτο βήμα για την έναρξη μιας γνήσιας ειρηνευτικής διαδικασίας, η οποία θα διασφαλίσει μια συνολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη, σύμφωνα με τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

2.Τα μέρη τονίζουν τη σημασία παροχής στην Ουκρανία αξιόπιστων και ισχυρών εγγυήσεων ασφαλείας - οι οποίες θα αποτρέψουν αποτελεσματικά κάθε επανάληψη ένοπλης επίθεσης- μέσω της ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας. Η Ελλάδα επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της να υποστηρίξει την Ουκρανία στην αμετάκλητη πορεία της προς την πλήρη ευρωατλαντική ενσωμάτωση, συμπεριλαμβανομένης της μελλοντικής ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο πλαίσιο αυτό, τα μέρη θα ενισχύσουν τη συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένων κοινών έργων.

3. Τα μέρη υπογραμμίζουν τη σημασία της ενεργειακής ασφάλειας και του εφοδιασμού με φυσικό αέριο και συμφώνησαν να ενισχύσουν τη συνεργασία για τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, την ανάπτυξη ανανεώσιμων μορφών ενέργειας και την αποκατάσταση των ενεργειακών υποδομών της  Ουκρανίας που έχουν υποστεί ζημιές από τις ρωσικές επιθέσεις. Η Ελλάδα εξέφρασε την ετοιμότητά της να συμβάλει με τεχνογνωσία και πόρους στην ενίσχυση της ενεργειακής ανθεκτικότητας της Ουκρανίας.

4. Τα μέρη συμφώνησαν στην εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας με επίκεντρο την ενίσχυση της ασφάλειας στον θαλάσσιο τομέα, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας στην ανάπτυξη και χρήση θαλάσσιων μη επανδρωμένων αεροχημάτων (UAVs), στη διεξαγωγή κοινών ασκήσεων και εκπαιδεύσεων σχετικών με μη επανδρωμένα συστήματα θαλάσσης, καθώς και στην ενισχυμένη ανταλλαγή πληροφοριών για θαλάσσιες απειλές.

5. Αμφότερες οι πλευρές αναγνώρισαν τη σημασία της κυβερνοασφάλειας και συμφώνησαν στην ανάπτυξη κοινών πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της προστασίας κρίσιμων υποδομών και την αντιμετώπιση κυβερνοεπιθέσεων και υβριδικών απειλών που στοχεύουν αμφότερα τα έθνη.

6. Τα μέρη εξέφρασαν την κοινή τους δέσμευση να υποστηρίξουν τις διεθνείς προσπάθειες για τη διασφάλιση της επιστροφής των παιδιών της Ουκρανίας που έχουν παράνομα απαχθεί από τη Ρωσική Ομοσπονδία, καθώς και για την απόδοση ευθυνών στους υπεύθυνους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

7. Τα μέρη τόνισαν την ανάγκη διατήρησης πολυεπίπεδης πίεσης επί της Ρωσικής Ομοσπονδίας έως ότου αυτή αποσυρθεί πλήρως από τα ουκρανικά εδάφη, συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο και λογοδοτήσει για τις παραβιάσεις που έχει διαπράξει· συμφώνησαν δε να συντονίσουν, όπου είναι σκόπιμο, την πολιτική κυρώσεων προς ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς της.

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε τον βαθύ σεβασμό του για το σθένος του ουκρανικού λαού και την εκτίμησή του για την εταιρική σχέση μεταξύ Ελλάδας και Ουκρανίας. Ο Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του προς τον Πρωθυπουργό Μητσοτάκη και την Ελλάδα για τη συνεπή υποστήριξή τους στην κυριαρχία της Ουκρανίας και για τη συνεχιζόμενη
ανθρωπιστική, πολιτική και αμυντική συνδρομή.