Η Χρυσή Ζωή

Του Μανόλη Καψή

Αν κατάλαβα καλά από τα πρακτικά της Βουλής, τα δημοκρατικά εύσημα που διεκδικεί η Ζωή Κωνσταντοπούλου, είναι οι αγώνες επί χούντας των γονέων της. Όπως είπε χαρακτηριστικά, οι γονείς της βασανίστηκαν επί δικτατορίας, συνεπώς δεν επιτρέπει σε καμία κυρία Κανέλλη να θέτει σε αμφισβήτηση τη δική της πορεία. Είναι ένα επιχείρημα, τα "γράμματα" που έμαθες στο σπίτι σου και στην οικογένειά σου σε οδηγούν στη ζωή σου παντοτινά, αλλά προσωπικά δεν με πείθει. Πώς να το πω; Δεν αρκούν τα δημοκρατικά πιστοποιητικά των γονέων σου.

Η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας δεν δηλώνει ούτε δεξιά ούτε αριστερή και δικαίωμά της. Δηλώνει αντίθετα δημοκρατική μέχρι το κόκκαλο. Και πιθανώς και αντιφασίστρια. Ως γνωστόν όμως, στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις -με την έννοια ότι ο καθένας δηλώνει ό,τι του κατέβει στο κεφάλι και λογαριασμό δεν δίνει- και έχει και μια αξία ο αυτοπροσδιορισμός, δεν λέω, αλλά... Πώς ξεχωρίζεις στ΄ αλήθεια έναν δημοκράτη πολιτικό από έναν αυταρχικό;

Προσωπικά, θεωρώ ότι υπάρχει ένα αλάνθαστο κριτήριο (και θέλω να ελπίζω ότι θα συμφωνήσουν μαζί μου και οι ειδικοί της πολιτικής επιστήμης). Το πώς αντιμετωπίζεις τους πολιτικούς αντιπάλους σου. Πώς μετέχεις δηλαδή στον δημοκρατικό διάλογο.

Ο δημοκράτης πολιτικός σέβεται τον αντίπαλό του, όχι (μόνο) γιατί είναι ευγενής -που πρέπει να είναι γιατί διαφορετικά ελλοχεύει ο κίνδυνος της ακραίας πόλωσης και της βίας- αλλά και γιατί δεν διεκδικεί το αλάθητο, ακούει την άλλη άποψη, τη σέβεται και κυρίως αναγνωρίζει ότι ο σεβασμός στην προσωπικότητα του αντιπάλου του, είναι το θεμέλιο της δημοκρατίας. Η δημοκρατία απαιτεί ανοχή στον άλλο και στην άλλη άποψη. Μόνο έτσι επιζεί.

Ο δημοκρατικών πεποιθήσεων πολιτικός (και ο πολίτης άλλωστε) αντιλαμβάνεται το πολιτικό σύστημα ως ένα πεδίο όπου όλοι συμμετέχουν ισότιμα και ελεύθερα και όλοι έχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις. Κανείς δεν επιβάλλεται στον άλλο. Και τι άλλο είναι να μιλάς ακατάπαυστα στο Κοινοβούλιο, από μια απόπειρα να σβήσεις την άλλη άποψη; Να μην έχει καν χρόνο να ακουστεί;

Αντίθετα ο οπαδός του αυταρχισμού, βλέπει τον αντίπαλο ως εχθρό. Γι΄ αυτό και οι ακροδεξιοί (και ορισμένοι ακροαριστεροί για να λέμε την αλήθεια), οι ακροδεξιοί και οι φασίζοντες πολιτικοί, ακόμα και όταν ομιλούν από το βήμα της Βουλής, έχουν ένα ύφος σαν να είναι έτοιμοι να δείρουν τον αντίπαλό τους. Γιατί στην αντίληψή τους, μόνο αυτό του αξίζει φυσικά.

Ένα βλοσυρό ύφος, γεμάτο υπεροψία, που αποκαλύπτει πόσο βδελύσσονται εκείνον ή εκείνη που βρέθηκε απέναντί τους. Η άλλη άποψη τούς ενοχλεί.

Δεν διστάζουν να αφήσουν υπονοούμενα για την ηθική του συγκρότηση, πάντα χωρίς να το στοιχειοθετούν βέβαια. Αλλον τον "σπρώχνει" κάποιος ολιγάρχης, άλλος/η συνεργάστηκε με τη χούντα. Ο άλλος, ο πολιτικός αντίπαλος δηλαδή, είναι ένας μισητός εχθρός, ένα αμφισβητούμενης ηθικής πρόσωπο, γι' αυτό και δεν του αξίζει και κανένας σεβασμός. Ούτε καν στο όνομά του. Ο αντίπαλος δεν είναι ο κύριος Τάδε, είναι ο οπαδός του Γκέμπελς, ή το δεκανίκι ή ένα άλλο υποτιμητικό υποκοριστικό.

Ο οπαδός του αυταρχισμού είναι ακόμα οπαδός κάθε είδους θεωρίας συνωμοσίας. Είναι ο τρόπος του να ερμηνεύει τον κόσμο. Υπάρχουν οι πάνω και οι κάτω. Οι διεφθαρμένοι και οι αδιάφθοροι. Οι ελίτ και ο λαός. Δεν αντέχει τις πιο πολύπλοκες αναλύσεις. Πιστεύει είτε ότι οι ξένοι έχουν συνωμοτήσει για να καθυποτάξουν την Ελλάδα και να της στερήσουν την περιουσία της, ακόμα και τη γλώσσα της, πιστεύει ότι οι πολιτικοί αντίπαλοι κάνουν λαθρεμπόριο καυσίμων και σκοτώνουν παιδιά και όποια άλλη παλαβή θεωρία εξυπηρετεί τους σκοπούς του. Και αδιαφορεί για τις συνέπειες. Τις επιπτώσεις του τοξικού του λόγου πάνω στους δημοκρατικούς θεσμούς. Αδιαφορεί για το αν οι ψεκασμένες θεωρίες του υπονομεύουν τη Δικαιοσύνη -την εμπιστοσύνη δηλαδή των πολιτών στη Δικαιοσύνη- ή την πίστη στη δημοκρατική συγκρότηση του πολιτεύματος.

Γιατί ο οπαδός του αυταρχισμού δεν πιστεύει στους δημοκρατικούς θεσμούς. Τους θεωρεί μοχλούς της εξουσίας των διεφθαρμένων ελίτ που θέλει να ανατρέψει. Γι' αυτό και ορισμένες φορές συγχέει τη δημοκρατική πολιτική αντιπαράθεση με τις αίθουσες των δικαστηρίων και το ακροατήριο. Πιστεύει ότι μπορεί να τελειώσει μια διαφορετική άποψη, έναν πολιτικό αντίπαλο, με μια μήνυση και ένα πρόστιμο. Μήπως να τον στείλει και στη φυλακή; Γιατί όχι.

Γι' αυτό και αποφεύγει να συγχρωτιστεί με όσους εκπροσωπούν τους δημοκρατικούς θεσμούς. Στέκεται -μεταφορικά και κυριολεκτικά- απέναντί τους.

Δεν συνεχίζω. Ας κάνει ο καθένας το τεστ, σε ποια πλευρά βρίσκεται η κ. Κωνσταντοπούλου.