Σάββατο, 18-Οκτ-2025 20:00
Το μετέωρο βήμα της ειρήνευσης στη Γάζα

Του Κώστα Ράπτη
Μετά την "πρώτη φάση" του "σχεδίου Τραμπ", τι; Η εκτόνωση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή, μετά την αποφασιστική παρεμβολή του Αμερικανού προέδρου, έφερε τους πρώτους της, διόλου αμελητέους, καρπούς, ήτοι την απελευθέρωση 20 ζώντων Ισραηλινών ομήρων και σχεδόν 2.000 Παλαιστινίων κρατουμένων, την παύση του σφυροκοπήματος της Λωρίδας της Γάζας και την έναρξη εισόδου ανθρωπιστικής βοήθειας. Όμως δεδομένου του μεγέθους της καταστροφής, αλλά και των διακηρυγμένων φιλοδοξιών του Αμερικανού προέδρου, η αρχή αυτή δεν είναι ούτε καν το ήμισυ του παντός. Τα πολύ απαιτητικότερα επόμενα στάδια του "σχεδίου Τραμπ" βρίσκονται στον αέρα – και για κάποιους αδιάλλακτους θα ήταν ευκταίο να παραμείνουν ανεφάρμοστα. Ποια μπορεί να είναι η συνέχεια από εδώ και στο εξής;
Η επόμενη μέρα του τερματισμού των μεγάλων στρατιωτικών επιχειρήσεων σημαδεύεται από μια παράδοξη "επιστροφή στην κανονικότητα".
Για μεν το Ισραήλ αυτή συνίσταται στη διαφύλαξη του δικαιώματος να παραβιάζει την κατάπαυση του πυρός με μονομερή πλήγματα μικρότερης έντασης οποτεδήποτε το επιθυμεί (όπως ακριβώς συμβαίνει επί μήνες σε ό,τι αφορά την "εκεχειρία" του Λιβάνου), να ανοιγοκλείνει τη στρόφιγγα του αποκλεισμού της Γάζας και να "αγοράζει χρόνο" ως προς την εκπλήρωση επόμενων υποχρεώσεων, λ.χ. την περαιτέρω αναδίπλωση των στρατευμάτων του.
Για δε την οργάνωση Χαμάς η επόμενη μέρα συνίσταται (και είναι αυτό το μέγα παράδοξο των ημερών, δεδομένων των όσων έχουν διακηρυχθεί περί επικείμενης "εκρίζωσής" της) στην εμφανέστερη και πιο θαρρετή προβολή της εξουσίας της επί της Λωρίδας της Γάζας, συμπεριλαμβανομένων και αιματηρών πράξεων αντεκδίκησης, όπως η δημόσια εκτέλεση με συνοπτικές διαδικασίες επτά κατηγορουμένων ως "δωσιλόγων", ήτοι μελών της τζιχαντιστικής φατρίας που λεηλατούσε ανθρωπιστική βοήθεια, υπό την κάλυψη και ενίσχυση των αποχωρησάντων πλέον ισραηλινών στρατευμάτων.
Εν μέσω της χαοτικής επιστροφής πολλών χιλιάδων κατοίκων της βόρειας Γάζας στις κατεδαφισμένες εστίες τους, η Χαμάς αναδεικνύεται σε μόνο εναπομείναντα φορέα στοιχειώδους διαφύλαξης μιας κάποιας τάξης. Και ασφαλώς θα είναι παρούσα στην όποια λειτουργία των υπηρεσιών και τη διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Τι άλλαξε λοιπόν; Άλλαξαν οι σχεδιασμοί του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος, μετά την υπονομευτική για τις περιφερειακές συμμαχίες των ΗΠΑ ισραηλινή επιδρομή επί καταριανής επικράτειας, έσπευσε να καταστήσει συνδιαχειριστές του παλαιστινιακού ζητήματος (με ρόλο ρυμούλκησης της Χαμάς σε πολιτικές συνεννοήσεις και χρηματοδότησης της ανοικοδόμησης) την Αίγυπτο, τις αραβικές μοναρχίες, αλλά και την Τουρκία. Υπενθυμίζεται ότι το "δίδυμο" Τουρκίας - Κατάρ έχει μακρά ιστορία στήριξης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και των κατά τόπους κλάδων της, όπως η Χαμάς.
Κατά μία έννοια, ο ένοικος του Λευκού Οίκου επιχειρεί να διασώσει το Ισραήλ από τις αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις των πιο μαξιμαλιστικών του διεκδικήσεων, σε δύο μέτωπα: το ένα είναι η επαναδρομολόγηση των "Συμφωνιών του Αβραάμ" με τα γειτονικά κράτη, οι οποίες ανατινάχθηκαν μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023, και το δεύτερο είναι η αντιστροφή της διεθνούς απομόνωσης και απονομιμοποίησης του εβραϊκού κράτους, που πήρε διαστάσεις μετά την επιβολή λιμού στη Λωρίδα της Γάζας τον Μάρτιο.
Διόλου τυχαία, μεταξύ των παρισταμένων στη συνάντηση του Σαρμ ελ Σέιχ για την επικύρωση του "σχεδίου Τραμπ" περιλαμβανόταν και ο Τζιάνι Ινφαντίνο, το αφεντικό της FIFA που πιεζόταν να αποβάλει τις ισραηλινές ομάδες από τις ευρωπαϊκές ποδοσφαιρικές διοργανώσεις, ενώ και η Γερμανία, σαν έτοιμη από καιρό, ανακοίνωσε ότι τερματίζει την αναστολή πωλήσεων οπλισμού στο Ισραήλ. Ό,τι μέχρι πρότινος χαρακτηριζόταν από τις πιο έγκυρες φωνές ως "γενοκτονία" θα επιχειρηθεί να απωθηθεί από τη μνήμη.
Όλα αυτά, όμως, δεν επιλύουν το πρόβλημα ότι τόσο οι εταίροι του Τραμπ στη Μέση Ανατολή όσο και οι αρκετοί Ευρωπαίοι επιδιώκουν μονιμότερες λύσεις, ήτοι το πέρασμα από την κατάπαυση του πυρός σε μια πολιτική διαδικασία, η οποία θα εκπληρώνει το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση, στο πλαίσιο μιας (ολοένα και δυσκολότερο να επιτευχθεί και πάντως ρητά αποκηρυγμένης από το Ισραήλ) "λύσης δύο κρατών". Ενδιαμέσως θα πρέπει να επινοηθούν λύσεις για τη διακυβέρνηση της Γάζας, τον υπεσχημένο αφοπλισμό της Χαμάς και την εξεύρεση ρόλου για μια μεταρρυθμισμένη Παλαιστινιακή Αρχή.
Προς το παρόν, το μεν Ισραήλ αναζητεί τρόπους να κηρύξει τη συμφωνία παραβιασθείσα, ο δε Τραμπ να υπενθυμίσει ότι αυτός δίνει τις εντολές.
Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Ισραέλ Κατς, διεμήνυσε ήδη την Τετάρτη το βράδυ πως η χώρα του "σε συντονισμό με τις ΗΠΑ, θα ξαναρχίσει τις μάχες, για να αναλάβει δράση για την πλήρη ήττα της Χαμάς", αν η παλαιστινιακή οργάνωση δεν επιστρέψει όλα τα λείψανα των νεκρών Ισραηλινών ομήρων, κατά τις προβλέψεις του "σχεδίου Τραμπ".
Επιπλέον, ο Κατς έδωσε εντολή στην ηγεσία των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων να προετοιμάσει ένα "ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης" με στόχο την ήττα της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, για το ενδεχόμενο αναζωπύρωσης του πολέμου.
"Το Ισραήλ θα επιστρέψει σε αυτούς τους δρόμους μόλις το πω", ανέφερε χαρακτηριστικά ο Τραμπ σε σύντομη τηλεφωνική επικοινωνία με το αμερικανικό δίκτυο CNN, όταν ρωτήθηκε τι θα συμβεί εάν η Χαμάς αρνηθεί να αφοπλιστεί.
"Η Αντίσταση εκπλήρωσε τη δέσμευσή της δυνάμει της συμφωνίας να παραδώσει όλους τους Ισραηλινούς αιχμαλώτους στη ζωή, καθώς και τα πτώματα στα οποία είχαμε πρόσβαση. Όσον αφορά τα πτώματα που απομένουν, η ανάκτησή τους και η ανάσυρσή τους θα απαιτήσουν μεγάλες προσπάθειες και ειδικό εξοπλισμό", ανέφερε η Χαμάς.
Κατηγορώντας τη Χαμάς πως κωλυσιεργεί και παραβιάζει τη συμφωνία, ο Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, υπουργός Εσωτερικής Ασφαλείας και εμβληματική μορφή της ισραηλινής άκρας δεξιάς, κάλεσε ξανά τον πρωθυπουργό, Βενιαμίν Νετανιάχου, να σταματήσει εντελώς τις παραδόσεις ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας.
Από πλευράς του ο Τραμπ δήλωσε ότι "είναι μακάβρια διαδικασία, αλλά σκάβουν", δίνοντας κάποια βάση στους ισχυρισμούς της Χαμάς, ότι δεν μπορεί άμεσα να εντοπίσει όλες τις σορούς ομήρων. Από την άλλη, με αναφορά στις εξωδικαστικές εκτελέσεις, απείλησε να εξοντώσει τα μέλη της Χαμάς, αν δεν "σταματήσουν να σκοτώνουν κόσμο".