Το πρόβλημα της Ρωσίας δεν είναι στην Ευρώπη

Του Άγη Βερούτη

Τον περασμένο Ιούνιο, ο Βλαντιμίρ Πούτιν, κατά την ομιλία του στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης του 2025, δήλωσε ότι "θεωρητικά όλη η Ουκρανία είναι δική μας", καθώς αυτοεπιβεβαιωνόταν για τη διατριβή 48 σελίδων την οποία είχε εκπονήσει και καταθέσει τον Ιούλιο του 2021 με τίτλο "Επί της ιστορικής ενότητας των Ρώσων και των Ουκρανών” την οποίαν μπορεί κάποιος να βρει εύκολα και στα δημόσια αρχεία του Κρεμλίνου. Λίγους μήνες μετά, κήρυξε τον πόλεμο ενάντια στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022. Παρόλα αυτά, στην ομιλία του ο Πούτιν ανέφερε ότι "Δεν αμφισβητώ την ανεξαρτησία της Ουκρανίας ή την επιθυμία του λαού της για κυριαρχία. Αλλά όταν η Ουκρανία ανακήρυξε την ανεξαρτησία της το 1991, διακήρυξε και την ουδετερότητά της".

Η κατάκτηση της Σιβηρίας από τη Ρωσία έγινε ανάμεσα στο 1581 και το 1778, όταν το Χανάτο του Σιμπίρ, κατάλοιπο της Χρυσής Ορδής, βρέθηκε υπό διάλυση. Η Σιβηρία απέφερε σημαντικό πλεονέκτημα απεριόριστων φυσικών πόρων για τη Ρωσία στον 20ο αιώνα ως και σήμερα, με κάθε είδους ορυκτά καύσιμα, μέταλλα και σπάνιες γαίες, αν και είναι ίσως η πιο πλούσια σε πρώτες ύλες και ταυτόχρονα η πιο αραιοκατοικημένη περιοχή του πλανήτη.

Μετά από σχεδόν 4 χρόνια πολέμου στην Ουκρανία, η Ρωσία είναι τόσο οικονομικά όσο και στρατιωτικά αλλά και ηθικά αποδυναμωμένη. Οι ηρωικές προσπάθειές της να εμφανίσει τον πληθυσμό της σύμφωνο με τον πόλεμο στην Ουκρανία, κατέληξαν σε δημόσιες συλλήψεις αντιφρονούντων. Μετά ήρθε η μαζική έξοδος νέων Ρώσων επιχειρηματιών και επιστημόνων προς άλλες χώρες, από την Αρμενία ως την Γεωργία, τα Αραβικά Εμιράτα και εκατοντάδες άλλους προορισμούς ανά την υφήλιο, αποστερώντας την ρωσική οικονομία από την πολύτιμη δυναμική αυτών των ανθρώπων, αφήνοντάς την μια ρηχή, πολεμική οικονομία που στηρίζεται στις εξαγωγές πρώτων υλών κυρίως στην Κίνα. Όπως το αντιλαμβάνομαι.

Όσο η Ρωσία αποδυναμώνεται από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από τις εξαγωγές των πρώτων υλών και των ορυκτών καυσίμων της προς την Κίνα, και τις εισαγωγές τεχνολογίας από την Κίνα, τόσο δορυφοροποιείται και μετατρέπεται σε εξαρτώμενη οικονομία.

Όπως μου είχε αναφέρει σε παλαιότερη ιδιωτική συνομιλία μας ο Αμερικανός γεωπολιτικός αναλυτής και σύμβουλος 4 Αμερικανών προέδρων, John Sitilides, "Η Ρωσία ΕΙΝΑΙ Ευρωπαϊκή χώρα, και κανένας πόλεμος δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό. Δεν πρόκειται να μετακομίσει σε άλλη ήπειρο.” 

Το ρωσικό αφήγημα, ότι οι πλέον συνηθισμένοι στην ειρήνη τρυφηλοί ευρωπαϊκοί λαοί, θα απειλούσαν ποτέ την εδαφική της ακεραιότητα αντί να κάνουν εμπόριο με εκείνην, δεν περνάει το τεστ του γέλιου ούτε στην ίδια τη Ρωσία.

Με άλλα λόγια, όσο και αν σήμερα υπάρχει αντιπαλότητα της Ρωσίας με την υπόλοιπη Ευρώπη, ακόμα και εχθρότητα και πολεμικές επιχειρήσεις, είναι αναπόφευκτο ότι σε 1, 5, 20 ή 50 χρόνια, η Ρωσία θα ξαναμπεί νομοτελειακά σε κανονικές διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις γειτονίας και συμβίωσης με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής ηπείρου, όπως ήταν πριν από λιγότερο από μια πενταετία.

Δεν είναι ούτε ευχή αυτό, ούτε πρόβλεψη. Είναι νομοτελειακό και καθορίζεται από τη γεωγραφία. Ίσως να αλλάξουν οι γενιές των ανθρώπων πριν συμβεί αυτό, αλλά τόσο η Ρωσία όσο και η υπόλοιπη Ευρώπη θα είναι για πάντα γείτονες.

Όμως, αν πάμε λίγο πίσω στην αρχή, με την ίδια παραπάνω σημερινή λογική της Ρωσίας για την Ουκρανία, δηλαδή ότι ιστορικά της "ανήκει”, θα μπορούσαν να σκεφτούν και άλλοι λαοί. 

Όπως οι Κινέζοι, για την Σιβηρία. 

Ειδικά για την Κίνα, η Σιβηρία θα έλυνε οριστικά και δια παντός κάθε ένα από τα προβλήματα πρόσβασης σε καύσιμα και πρώτες ύλες που σήμερα της λείπουν.

Μια Ρωσία που απομακρύνεται από την Ευρώπη, γίνεται ευάλωτη σε δορυφοροποίηση, οικονομική και τεχνολογική εξάρτηση από την Κίνα, και τελικά ακόμα και σε πιθανή μελλοντική απώλεια ασιατικών εδαφών της προς την Κίνα με όποιο τρόπο. Και αυτό είναι κακό πρωτίστως για την ίδια τη Ρωσία και κατά συνέπεια, για την Ευρώπη και ίσως τελικά και για την ίδια την Αμερική που θα βρίσκεται απέναντι σε μια παντοδύναμη Κίνα.

Το γεγονός ότι ο Πούτιν αρνήθηκε την ειρηνευτική διαμεσολάβηση του Τραμπ για να λήξει τον πόλεμο της Ουκρανίας ήταν πολύ μεγάλο λάθος, ανεξάρτητα από τα πιθανά κίνητρα του Τραμπ να αποτρέψει την ενδυνάμωση της Κίνας με την προσάρτηση της ρωσικής οικονομίας στα κράτη-δορυφόρους της.

Όσο περνάει ο καιρός και η οικονομία της Ρωσίας γίνεται ολοένα και πιο εξαρτώμενη από την Κίνα, τόσο πιο επώδυνο θα είναι για την ίδια μακροπρόθεσμα.

Όταν δημοσιευτεί κινεζική διατριβή "Επί της ιστορικής ενότητας της Κίνας και της Σιβηρίας”, θα είναι πολύ αργά για να ξεκινήσει η Ρωσία να τα βρίσκει με την υπόλοιπη Ευρώπη και τις ΗΠΑ...

agissilaos@gmail.com