Με το Διεθνές Δίκαιο ή με τον Τραμπ;

Σχόλιο του Κώστα Αργυρού

Ο συγγραφέας Γκέοργκ Ντιτς το έθεσε εύστοχα: "Βιώνουμε μια ανωμαλία, που έχει γίνει αποδεκτή ως κανονικότητα". Η φράση του ειπώθηκε πριν από την ομιλία του Ντόναλντ Τραμπ στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, η οποία λες και ήταν κομμένη και ραμμένη για να τον επιβεβαιώσει (τον συγγραφέα). Επί μια ώρα ο "πλανητάρχης" αράδιασε ματαιόδοξες περιαυτολογίες και τοξικές επιθέσεις εναντίον όλων όσων διαφωνούν μαζί του. Αμφισβήτησε επιστημονικά ευρήματα για την κλιματική αλλαγή, χαρακτήρισε τους μετανάστες "πηγή όλων των δεινών" σε μια χώρα που χτίστηκε από μετανάστες (συχνά όχι απλώς οικονομικούς, αλλά πραγματικούς τυχοδιώκτες) επιτέθηκε στον ΟΗΕ, τα έβαλε με την ίδια τη λογική.

Για όσους ακόμα πιστεύουν ότι η προεδρία του δεν συνιστά απειλή για τον πλανήτη, που πρέπει να μας ανησυχεί πρόσφερε ο ίδιος την πιο αποστομωτική απάντηση. Δεν είναι βέβαια τυχαίο που η επίθεση στη λογική συνδυάστηκε με εκείνη στα Ηνωμένα Έθνη. Ποιο άλλο λογικό εργαλείο διαθέτει η ανθρωπότητα μετά από τη φρικτή εμπειρία των δύο παγκόσμιων πολέμων για να επιδιώκει ειρήνη, εκδημοκρατισμό του πλανήτη, άρση των ανισοτήτων, συνεργασία, αλληλοσεβασμό μεταξύ των κρατών;

Αποδημοκρατικοποίηση μέσα και έξω

Όλα αυτά αμφισβητεί στην ουσία σήμερα ο Τραμπ. Μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο έχει αποδείξει ότι το όραμά του για μια "μεγάλη Αμερική", που όπως υποστήριξε διανύει τη "χρυσή εποχή της" βασίζεται στην επιβολή του ισχυρού, στα εκβιαστικά παζάρια σε βάρος των ασθενέστερων, στον περιορισμό βασικών πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων για μια μόνο μερίδα των "δικών του".

Η "αποδημοκρατικοποίηση" των ΗΠΑ την οποία προωθεί επιτιθέμενος σε πολιτικούς αντιπάλους, δικαστές, ΜΜΕ, μειονότητες δεν μπορεί να αφήνει πλέον σε κανέναν "σύμμαχο" την ψευδαίσθηση ότι δεν αποτελεί πυξίδα και για την εξωτερική του πολιτική. Μπορεί να υπάρξει μια παγκόσμια δημοκρατική, φιλελεύθερη, ειρηνική τάξη πραγμάτων με τις ΗΠΑ να ρέπουν προς έναν sui generis ολοκληρωτισμό;

Θα πει κανείς ότι ο Τραμπ δεν θα παραμείνει εκεί για πάντα. Αλλά ποιος εγγυάται ότι αυτά που σπέρνει δεν θα προκαλέσουν πληγές που θα χρειαστούν δεκαετίες για να γιατρευτούν; Και ποιος εγγυάται ότι μέσα σε αυτό το πλαίσιο δεν θα προκύψει ως διάδοχός του κάποιος εξίσου ή ακόμα πιο φανατικός, που θα ολοκληρώσει τη διάλυση αυτού που συνηθίζει να αποκαλείται "Δύση".

Οι ευθύνες των Ευρωπαίων

Υπήρξαν βεβαίως πολλοί ομιλητές αυτή την εβδομάδα που προειδοποίησαν για τις συνέπειες ενός άναρχου κόσμου με έναν πλήρως απαξιωμένο ΟΗΕ. Αλλά για τα Ηνωμένα Έθνη ισχύει, και μάλιστα πολλαπλάσια, αυτό που συχνά λέγεται για την ΕΕ. Παρά τα προβλήματα και τις δυσλειτουργίες, παρά την αδυναμία να ανταπεξέλθουν γρήγορα σε κοσμογονικές αλλαγές που συντελέστηκαν κατά κύματα τις τελευταίες οκτώ δεκαετίες, είναι ότι καλύτερο έχει ο πλανήτης για να μην οδηγηθεί ξανά σε αυτοκαταστροφικές πρακτικές.

Δεν μπορείς να κατηγορείς ένα σπίτι ότι "πιάνει υγρασία", όταν πριν από κάθε καταιγίδα ανοίγεις τα πορτοπαράθυρα και εξαφανίζεσαι. Τα κράτη-μέλη με τις επιλογές τους ευθύνονται για την συχνή αδυναμία του ΟΗΕ να αντιμετωπίσει "καταιγίδες". Η πρώτη ευθύνη ανήκει στις ΗΠΑ, που τυχαίνει να φιλοξενούν και την βασική του έδρα στη Νέα Υόρκη.

Αυτό φυσικά δεν απαλλάσσει των ευθυνών τους, τους άλλους ηγέτες. Κυρίως τους "πολιτισμένους" και φιλόδοξους Ευρωπαίους. Κάποιοι, όπως ο Εμμανουέλ Μακρόν έδειξαν να το συνειδητοποιούν. Κάποιοι άλλοι, όπως ο καγκελάριος Μερτς, που προτίμησε να... μείνει στο Βερολίνο λόγω εσωτερικών υποχρεώσεων, απλώς μας γέμισαν με απορίες.

Πηγή: Deutsche Welle