ΕΕ: Οι προσπάθειες για "τιμωρία" του Ισραήλ αντιμετωπίζουν εμπόδια λόγω των αναγκών σε όπλα

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 10.26

Οι σκηνές καταστροφής και πείνας στη Γάζα από τη μία και οι βομβιστικές επιθέσεις στο Κατάρ, αυτήν την εβδομάδα, από την άλλη, έχουν απογοητεύσει τους Ευρωπαίους ηγέτες, οι οποίοι απειλούν με κυρώσεις το Ισραήλ και επανεξετάζουν τις σχέσεις τους με τον μακροπρόθεσμο σύμμαχό τους.

Ωστόσο, παρά την οργή τους -που περιλαμβάνει την προώθηση της παλαιστινιακής κρατικής υπόστασης και ορισμένους περιορισμούς στις πωλήσεις όπλων- ένας τομέας που δεν έχουν αγγίξει είναι η αμυντική βιομηχανία του Ισραήλ, η οποία αξίζει δισεκατομμύρια δολάρια. Οι ευρωπαϊκοί στρατοί είναι οι μεγαλύτεροι πελάτες των ισραηλινών όπλων και αμυντικών συστημάτων, αγοράζοντας πέρυσι προϊόντα αξίας 8 δισ. δολαρίων, ή λίγο περισσότερο από το ήμισυ των εξαγωγών, και η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί, σύμφωνα με το Bloomverg.

Υπό την πίεση του Ντόναλντ Τραμπ, τα μέλη του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη έχουν δεσμευτεί να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ ετησίως έως το 2035, έναντι του 2% που ισχύει από το 2014, μια προσπάθεια που έχει αποκτήσει μεγαλύτερη επείγουσα σημασία μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022. Αυτό μπορεί να είναι δύσκολο να επιτευχθεί χωρίς το Ισραήλ, των οποίων οι τρεις μεγαλύτερες αμυντικές εταιρείες είναι βαθιά ενσωματωμένες στις οικονομίες και τις στρατιωτικές αλυσίδες εφοδιασμού τους.  

Οι τρεις γίγαντες της άμυνας του Ισραήλ -Elbit Systems Ltd., Rafael Advanced Defense Systems Ltd. και Israel Aerospace Industries- δεν πωλούν μόνο στην Ευρώπη, αλλά έχουν και δραστηριότητες επί τόπου μέσω θυγατρικών και συνεργασιών με τοπικές εταιρείες. Ανεξάρτητα από την κοινή γνώμη κατά του Ισραήλ, η ήπειρος είναι πιθανό να συνεχίσει να αγοράζει τα προϊόντα της χώρας, σύμφωνα με δύο ανώτερους αξιωματούχους της ισραηλινής άμυνας που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Αυτή η εξάρτηση περιπλέκει τις προσπάθειες της Ευρώπης να πείσει το Ισραήλ να τερματίσει ή τουλάχιστον να αναστείλει την εκστρατεία του στη Γάζα, η οποία ξεκίνησε μετά τη φονική εισβολή της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023. Από τότε, η ισραηλινή επίθεση έχει καταστρέψει μεγάλο μέρος της Λωρίδας της Γάζας, εκτοπίζοντας σχεδόν το σύνολο των 2 εκατομμυρίων κατοίκων της, ενώ ένας οργανισμός που υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη έχει κηρύξει λιμό σε τμήματα του εδάφους μετά από τρίμηνο ισραηλινό αποκλεισμό της παροχής βοήθειας.

Σε όλη τη Δύση έχουν πραγματοποιηθεί διαδηλώσεις κατά της συμπεριφοράς του Ισραήλ στον πόλεμο, με ορισμένους να καταγγέλλουν συγκεκριμένα τους αμυντικούς εργολάβους της χώρας. Ευρωπαϊκά εργοστάσια που ανήκουν σε ισραηλινές αμυντικές εταιρείες έχουν υποστεί βανδαλισμούς, συμπεριλαμβανομένου του εργοστασίου της Elbit στο Ουλμ της Γερμανίας.

Τα περιστατικά στις εγκαταστάσεις της Elbit στο Ηνωμένο Βασίλειο αποδόθηκαν στην ομάδα διαμαρτυρίας Palestinian Action, την οποία η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Keir Starmer χαρακτήρισε ως τρομοκρατική οργάνωση τον Ιούλιο. Αυτό οδήγησε την ισραηλινή εταιρεία να κρατήσει μυστικές ορισμένες από τις εγκαταστάσεις της στην ΕΕ. 

Η Elbit διαθέτει 40 θυγατρικές σε όλο τον κόσμο, τουλάχιστον οι μισές από τις οποίες βρίσκονται στην Ευρώπη, σύμφωνα με εκπρόσωπό της. Οι εγκαταστάσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, τις Κάτω Χώρες και τη Ρουμανία επεκτάθηκαν πρόσφατα λόγω της αυξανόμενης ζήτησης. Η εταιρεία με έδρα τη Χάιφα απασχολεί περίπου 2.000 εργαζόμενους σε ολόκληρη την ήπειρο, ή περίπου το 10% του εργατικού δυναμικού της, και λειτουργεί μια σχολή πτήσεων στην Ελλάδα που εκπαιδεύει δόκιμους από πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πέρυσι, οι πωλήσεις της Elbit στην Ευρώπη διπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2021, φτάνοντας τα 1,8 δισ. δολάρια. Τον Αύγουστο, η εταιρεία ανακοίνωσε τη μεγαλύτερη συμφωνία στην ιστορία της -ένα συμβόλαιο αξίας 1,6 δισ. δολαρίων με μια ανώνυμη ευρωπαϊκή χώρα για μια περίοδο πέντε ετών.

Η ισραηλινή κρατική εταιρεία Rafael — γνωστή για τα συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας Iron Dome και Iron Beam που βασίζονται σε λέιζερ — πωλεί και κατασκευάζει πυραύλους μέσω της γερμανικής κοινοπραξίας Euro Spike GmbH, σε συνεργασία με τις Diehl Defense και Rheinmetall Group. Πέρυσι, τα έσοδα της Rafael κατανεμήθηκαν εξίσου μεταξύ της εγχώριας και της παγκόσμιας αγοράς, με την Ευρώπη να αντιπροσωπεύει το 45% των διεθνών πωλήσεών της.

Ο Ραφαέλ εργάζεται για τη δημιουργία περισσότερων κοινοπραξιών στη Γερμανία: την Euro Dome – για το σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας Iron Dome, και την Euro Spyder – για το κινητό σύστημα αεροπορικής άμυνας μικρής και μεγάλης εμβέλειας, σύμφωνα με έναν από τους αξιωματούχους της άμυνας.

Η απόφαση του Γερμανού καγκελαρίου Φρίντριχ Μερτς τον περασμένο μήνα να απαγορεύσει τη μεταφορά όπλων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στη Γάζα έδειξε πόσο αυξάνεται η ευρωπαϊκή αντίθεση στη συμπεριφορά του Ισραήλ. Ωστόσο, οι περιορισμοί – που αφορούσαν ανταλλακτικά για άρματα μάχης και άλλα προϊόντα που σχετίζονται με την άμυνα – ίσχυαν μόνο για τις εξαγωγές και όχι για τις εισαγωγές ή άλλες συνεργασίες.

Ο αντίκτυπος αμβλύνθηκε περαιτέρω αυτή την εβδομάδα με την εμφάνιση των γερμανικών σχεδίων για την αγορά τριών drone Heron από το Ισραήλ έναντι σχεδόν 1 δισ. ευρώ (1,2 δισ. δολάρια). 

Ωστόσο, έχει υπάρξει κάποια αντίδραση στην έκρηξη του εμπορίου όπλων. Δύο Ισραηλινοί αξιωματούχοι δήλωσαν στο Bloomberg ότι πρόσφατα, ορισμένα ευρωπαϊκά υπουργεία Εξωτερικών έχουν ζητήσει από τους υπεύθυνους προμηθειών να αναστείλουν τις αγορές από το Ισραήλ μέχρι να επιτευχθεί εκεχειρία στη Γάζα.

Ένας αξιωματούχος του ισραηλινού Υπουργείου Άμυνας, ο οποίος ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος καθώς δεν είχε εξουσιοδότηση να μιλήσει δημοσίως για το θέμα, δήλωσε ότι οι ομόλογοί του στην Ευρώπη του λένε να τερματίσει τον πόλεμο, ώστε να είναι ευκολότερο να συνεχιστούν οι επιχειρήσεις. 

Ένας ανώτερος στέλεχος μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες άμυνας του Ισραήλ, ο οποίος επίσης μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσε ότι ένας αυξανόμενος αριθμός ευρωπαίων πελατών ζητά να παραμείνουν μυστικές οι συνομιλίες για μελλοντικές παραγγελίες. Ωστόσο, ένας δεύτερος ανώτερος στέλεχος υποστήριξε ότι οι διαδικασίες προμηθειών είναι χρονοβόρες και δεν θα επηρεαστούν από αυτό που περιέγραψε ως προσωρινό πρόβλημα.

Μια άλλη ισραηλινή κρατική εταιρεία, η IAI, συν-αναπτύξασα και κατασκευάστρια του συστήματος αεροπορικής άμυνας Arrow, απέκτησε τα δύο τρίτα των εσόδων της πέρυσι από πωλήσεις στο εξωτερικό. Η μεγαλύτερη συμφωνία που έχει κάνει ποτέ η εταιρεία ήταν η πώληση του συστήματος Arrow 3 στη Γερμανία το 2023 για περίπου 4,3 δισεκατομμύρια δολάρια.

Όπως η Elbit και η Rafael, η IAI επιδιώκει να επεκτείνει τις ευρωπαϊκές της δραστηριότητες. Πέρυσι εξαγόρασε την ελληνική Intracom Defense "για να ενισχύσει τις επιχειρηματικές της δυνατότητες στην Ελλάδα και στην Ευρώπη", σύμφωνα με δήλωση της εταιρείας.

"Παρά την παγκόσμια κατακραυγή εναντίον του Ισραήλ, ο ρυθμός των παραγγελιών από τη Rafael έχει αυξηθεί σε ετήσια βάση", δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Yedidia Yaari στην ισραηλινή οικονομική εφημερίδα Calcalist στις 28 Αυγούστου. "Δεν ακυρώθηκε ούτε ένα έργο ούτε μία παραγγελία. Ακόμα και αν κάποια από τα έργα έχουν επιβραδυνθεί λίγο, εκτιμώ ότι αν τελειώσει ο πόλεμος στη Γάζα, θα επιστρέψουμε πολύ γρήγορα στην κανονικότητα".

Ο Μερτς δεν παίρνει θέση για τις πιθανές κυρώσεις κατά του Ισραήλ

Ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς επέκρινε την επίθεση του Ισραήλ εναντίον στόχων στο Κατάρ ως "παραβίαση του διεθνούς δικαίου", απέφυγε ωστόσο να πάρει θέση σχετικά με πιθανές κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σύμφωνα με το γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων dpa, ο καγκελάριος δήλωσε ότι "έλαβε γνώση" των προτάσεων της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αλλά θέλει τώρα "να περιμένει την εσωτερική συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στον κυβερνητικό συνασπισμό" του. Η κυρία φον ντερ Λάιεν έχει ανακοινώσει την αναστολή της καταβολής της οικονομικής στήριξης της ΕΕ προς το Ισραήλ.

Ο υφυπουργός Πολιτισμού Βόλφραμ Βάιμερ καταδίκασε σήμερα την ακύρωση της πρόσκλησης του ισραηλινού μαέστρου Λαχάβ Σάνι από μουσικό φεστιβάλ στο Βέλγιο, χαρακτηρίζοντάς την ως "ντροπή για την Ευρώπη". "Με το πρόσχημα της υποτιθέμενης κριτικής σε βάρος του Ισραήλ, υπάρχει εδώ ένα πολιτιστικό μποϋκοτάζ. Πρόκειται για καθαρό αντισημιτισμό και επίθεση στα θεμέλια του πολιτισμού μας", δήλωσε ο κ. Βάιμερ, αναφερόμενος στην ακύρωση της εμφάνισης της Ορχήστρας του Μονάχου υπό την διεύθυνση του Λαχάβ Σάνι στο Φεστιβάλ της Φλάνδρας στην Γάνδη και τόνισε ότι η γερμανική κυβέρνηση θα θέσει το ζήτημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι διοργανωτές επικαλέστηκαν την θέση του αρχιμουσικού ως μαέστρου της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Ισραήλ. Τον "αποτροπιασμό" τους εξέφρασαν με ανακοίνωσή τους τόσο η πόλη του Μονάχου όσο και η Φιλαρμονική Ορχήστρα της βαυαρικής πρωτεύουσας.