Η Δικαιοσύνη απάντησε μέσω της απόφασης για το Μάτι: Μπορεί να στέλνει στη φυλακή και για πλημμελήματα

Η δικαστική απόφαση για την τραγωδία στο Μάτι, εξεδόθη χθες από το Εφετείο, στέλνει ένα μήνυμα ενόψει δικών για άλλες εθνικές τραγωδίες (π.χ Τέμπη) που έπονται: Πως η Δικαιοσύνη, όταν εξαντλεί τα όρια της αυστηρότητάς της, μπορεί να στείλει στη φυλακή και για πλημμελήματα. Αυτό μάλιστα έγινε εφαρμόζοντας ένα νομικό σύστημα που το 2018 όταν και διαπράχθηκαν τα αδικήματα ήταν κατά πολύ πιο επιεικές σε σχέση με σήμερα μετά τις αλλεπάλληλες αυστηροποιήσεις των κωδίκων.

Στη φυλακή  

Το Εφετείο με την απόφασή του έστειλε στη φυλακή τους:

Σωτήρης Τερζούδης (τότε αρχηγός της Πυροσβεστικής),
Βασίλης Ματθαιόπουλος (τότε υπαρχηγός),
Ιωάννης Φωστιέρης (τότε επικεφαλής του ΕΣΚΕ)
και Ιωάννης Καπάκης (τότε γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας), η συνολική ποινή φυλάκισης των οποίων έφτασε τα 340 έτη (εκτιτέα 5).
 

Οι κατηγορούμενοι δικάστηκαν, όπως προβλέπεται, με βάση το ευνοϊκότερο καθεστώς που ίσχυε το 2018, όταν διαπράχθηκαν τα αδικήματα.  Πλέον, με τις αλλαγές που επήλθαν επί το αυστηρότερο οι κατηγορούμενοι θα πήγαιναν φυλακή περίπου αυτονόητα.   

- Τους επιδικάστηκαν οι μέγιστες προβλεπόμενες ποινές των 5 ετών φυλάκισης (ανώτατο όριο έκτισης)

-Η απόφαση για έκτιση της ποινής στους 4 κατηγορουμένους ήταν η ουσιαστική ανατροπή της απόφασης. Κι αυτό γιατί πρωτοδίκως όλες οι ποινές (μικρότερες γενικά και με λιγότερους κατηγορουμένους να κρίνονται ένοχοι) είχαν μετατραπεί σε χρηματικές.

Σύμφωνα με τον παλιό Ποινικό Κώδικα (ισχύος 2018)  με τον οποίο και δικάστηκε η υπόθεση η έκτιση της ποινής είναι δυνητική και βασίζεται στην πιθανολόγηση τέλεσης εκ νέου αδικημάτων, το προηγούμενο ποινικό παρελθόν των κατηγορουμένων κτλ.

Είναι εύλογο να δημιουργείται απορία πως είναι δυνατόν να διαταχθεί έκτιση σε πλημμέλημα, ωστόσο ΚΑΙ με το παλαιό καθεστώς υπήρχε τέτοια πρόβλεψη. Απλώς δεν ήταν σύνηθες να επιβάλλεται έκτιση ποινής για πλημμέλημα.  

Άλλες ποινές σήμερα

Με τις αλλεπάλληλες επί το αυστηρότερο τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα, αν οι δίκες γίνονταν με το σημερινό νομικό καθεστώς, θα ίσχυαν τα εξής:  

- τα όρια ποινής έχουν αυξηθεί αφού η τροποποίηση στον ΠΚ του 2021 όρισε ως μέγιστο όριο για πολλαπλές ανθρωποκτονίες εξ αμελείας τα 8 έτη και η τροποποίηση του 2024 τα δέκα έτη.

Επομένως, θα πρέπει να κρατήσουμε ως γεγονός πως αν το αδίκημα τελούνταν σήμερα οι ποινές θα ήταν ίσως οι διπλάσιες.

- Επίσης με τις τροποποιήσεις η έκτιση της ποινής είναι ο κανόνας και όχι η εξαιρεση ακόμα και στα περισσότερα πλημμελήματα: Αν το αδίκημα τελούνταν σήμερα η έκτιση της ποινής θα ήταν δεδομένη, αφού ο νομοθέτης έχει προβλέψει ότι (γενική διατύπωση) από 2 έως 5 έτη η έκτιση είναι δεδομένη, είτε μερική είτε ολική. Άρα, η απόφαση για έκτιση σε ποινή πέντε ετών είναι μέσα στο επιτρεπόμενα νομικά όρια, αν δε η πράξη τελούνταν σήμερα η έκτιση θα ήταν ο κανόνας.

Η αναστολή στον 65χρονο "εμπρηστή"

Επίσης ένα ερώτημα που τίθεται είναι πως γίνεται ο άνθρωπος που κρίθηκε ένοχος ότι έβαλε τη φωτιά να λαμβάνει τη μικρότερη ποινή και να παραμένει ελεύθερος:  

Στο συγκεκριμένο άνθρωπο επιβλήθηκε πρωτόδικα η ποινή των 3 ετών με αναστολή, γεννώντας εύλογες συγκρίσεις. Όμως  με τον κώδικα του 2018 το αδίκημα του εμπρησμού από αμέλεια τιμωρούνταν με ποινή έως τρία χρόνια. Σε αντίθεση με το σημερινό καθεστώς όπου η αμέλεια ξεκινάει από τα τρία χρόνια, σε περίπτωση δε θανάτων μπορεί να καταλήξει σε ισόβιες καθείρξεις. Στο αδίκημα του εμπρησμού πλέον, ΔΕΝ ΑΝΑΣΤΕΛΛΕΤΑΙ η ποινή.

- Παράλληλα  με το σύστημα του 2018 η χορήγηση αναστολής στο πλαίσιο έως 3 έτη για τα πλημμελήματα αποτελούσε τον κανόνα. Ήταν σχεδόν υποχρεωτική η χορήγηση της αναστολής. Φυσικά, ουδεμία σχέση έχει το σημερινό νομικό πλαίσιο που αφορά τις αναστολές. Αφού πια ποινές από ένα έτος και μία μέρα προσφέρονται για μερική και συνολική έκτιση σύμφωνα με τις αλλαγές που έλαβαν χώρα στο άρθρο 99ΠΚ.   

Πόσο θα παραμείνουν στη φυλακή

Η έκτιση της ποινής έχει άμεση σχέση και με την εκτέλεση αυτής, αφού υπάρχει ο θεσμός της υφ’ όρων απόλυσης, όπου δίνεται στον καταδικασθέντα το δικαίωμα να εκτίσει μέρος της ποινής υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις με αποτέλεσμα να αφεθεί νωρίτερα από τη φυλακή.

Συγκεκριμένα, για τα πλημμελήματα  υπάρχει ο κανόνας των τριών πέμπτων, μειώνοντας τις μέρες κράτησης κατά 1/5 με βάση τα "μεροκάματα" τα οποία θα κάνει ο καταδικασθείς.

Επομένως, υπάρχει η δυνατότητα ευεργετικού υπολογισμού της ποινής που θα οδηγήσει σε πιθανή υφ’ όρων απόλυση, πολύ χονδρικά υπολογίζεται στα περίπου στα δύο έτη και κάτι.