Σύστημα Επιστροφής Εγγυοδοσίας (DRS): Προς νέα παράταση η εφαρμογή του μέτρου

Της Ξανθής Γούναρη

Η τριετής καθυστέρηση έναρξης εφαρμογής του συστήματος επιστροφής εγγυοδοσίας για πλαστικές και μεταλλικές συσκευασίες, το περίφημο DRS (Deposit Return System), που υποτίθεται έχει οριστεί για τον Δεκέμβριο εφέτος αντί για τις αρχές Ιανουαρίου 2023, φαίνεται ότι πάει προς (νέα) επιμήκυνση.

Και ο βασικός λόγος είναι ότι εκκρεμεί ακόμη η ολοκλήρωση της σύστασης του αρμόδιου φορέα (DRS Ελλάδας), ενώ ταυτόχρονα δεν υπάρχουν και τα απαραίτητα μηχανήματα.

Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο γενικός διευθυντής του DRS Ελλάδας κ. Νίκος Μαμουλής, μιλώντας χθες στο 16ο συνέδριο του ECR Hellas (σ.σ. πρόκειται για μη κερδοσκοπικό σύνδεσμο, ο οποίος επικεντρώνεται στην προώθηση της εθελοντικής συνεργασίας ανάμεσα σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα των ταχέως κινούμενων καταναλωτικών προϊόντων, όπως λιανέμποροι, προμηθευτές και πάροχοι υπηρεσιών), ο στόχος εφαρμογής του DRS τον Δεκέμβριο εφέτος "είναι ίσως αισιόδοξος και σίγουρα θα χρειαστεί κάποια παράταση".

Στον νέο αυτό φορέα, ο οποίος είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, συμμετέχουν ισότιμα με ποσοστό 25% έκαστος: η Ένωση Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας, οι εταιρείες εμφιάλωσης νερού, οι εταιρείες εμφιάλωσης αναψυκτικών και οι ζυθοποιίες.

Ο στόχος και η πραγματικότητα

Το νέο πλαίσιο στοχεύει στην αύξηση της ανακύκλωσης, και συγκεκριμένα έως 31/12/2028, το 90% των πλαστικών και μεταλλικών συσκευασιών μιας χρήσης που διατίθενται στην ελληνική αγορά θα πρέπει να συλλέγεται ξεχωριστά για ανακύκλωση.

Ωστόσο αυτή τη στιγμή το ποσοστό επιστροφής μεταλλικών και πλαστικών συσκευασιών στην Ελλάδα είναι της τάξης του 38%, ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Φινλανδία που το εφαρμόζει από το 1996, φτάνει το 97%, ενώ στη Γερμανία με έναρξη εφαρμογής του μέτρου το 2003, το ποσοστό ανέρχεται στο 93%.

Ας σημειωθεί ότι οι φιάλες προς επιστροφή είναι περίπου 5,5 δισεκατομμύρια ετησίως στην εγχώρια αγορά, το 55%-60% των πωλήσεων γίνεται στο κανάλι του HORECA, ενώ τα εμπλεκόμενα σημεία πώλησης –κυρίως καταστήματα λιανικής και εστίασης- είναι πάνω από 120.000.  

Τα προβλήματα

Δεδομένου ότι η χώρα μας χαρακτηρίζεται από ένα σημαντικό αριθμό νησιωτικής επικράτειας, με υψηλό λόγο τουριστικής επισκεψιμότητας σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, το εγχείρημα αποκτά αυτόματα μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας στην αποτελεσματική υλοποίησή του.

Παράλληλα, όπως ανέφερε ο κύριος Μαμουλής, το δικό της ρόλο έχει και η υψηλή κατανάλωση στο κανάλι της εστίασης – φιλοξενίας.

Τι είναι το Σύστημα Επιστροφής Εγγύησης;

Το σύστημα επιστροφής εγγύησης, ή αλλιώς DRS, βασίζεται στην αρχή ότι οι καταναλωτές καταβάλλουν ένα επιπλέον χρηματικό ποσό (εγγυοδοτικό αντίτιμο) κατά την αγορά συσκευασιών ποτών. Το ποσό αυτό με τη μορφή κουπονιού επιστρέφεται στους ίδιους όταν οι συσκευασίες ανακυκλώνονται μέσω καθορισμένων σημείων επιστροφής, είτε χειρωνακτικά είτε με τη χρήση εγκεκριμένων μηχανημάτων.

Τα ειδικά μηχανήματα που θα τοποθετηθούν σε σούπερ μάρκετ, αλλά και σε άλλους δημόσιους και πολυσύχναστους χώρους.

Το αντίτιμο

Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση που εκδόθηκε τον Φεβρουάριο, το DRS εφαρμόζεται για πλαστικές και μεταλλικές συσκευασίες μιας χρήσης έως 3 λίτρα, που περιέχουν μπύρα, νερό, αναψυκτικά, χυμούς – νέκταρ και στιγμιαία ποτά. Εξαιρούνται συσκευασίες οίνων, γάλακτος και οινοπνευματωδών.

Το εγγυοδοτικό αντίτιμο έχει οριστεί σε 0,10 ευρώ για τις συσκευασίες έως μισό λίτρο και σε 0,15 ευρώ για τις συσκευασίες άνω του μισού λίτρου.

Το πλαίσιο για τη δημιουργία Συστήματος DRS στην Ελλάδα καλύπτεται από τους νόμους 4736/2020 "Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/904/ΕΕ σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον και λοιπές διατάξεις" και 4819/2021 "Ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων – Ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/851 και 2018/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2018 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ περί αποβλήτων και της Οδηγίας 94/62/ΕΚ περί συσκευασιών και απορριμμάτων συσκευασιών, πλαίσιο οργάνωσης του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, διατάξεις για τα πλαστικά προϊόντα και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, χωροταξικές-πολεοδομικές ενεργειακές και συναφείς επείγουσες ρυθμίσεις".