Τέμπη - Σμαρώ Οικού: Μας πιάσανε στον ύπνο εμάς τους συγγενείς

Συνάντησα τη Σμαρώ σε ένα καφέ στην Άνω Τούμπα. Ο ενικός μεταξύ μας ήρθε αβίαστα. Ξαφνιάστηκα από το τόσο όμορφο χαμόγελό της, την εγκαρδιότητα και την ευγένειά της. Πού το βρίσκει το κουράγιο, σκέφτηκα. Έχασε τον "Μιμάκο" της, τον αδελφό της που είχε άστρο, όπως μου είπε. Ήταν και αυτός έτσι καλοσυνάτος και ανοιχτός. Ο λόγος δικός της:

Ονομάζομαι Σμαρώ Οικού. Ζω εδώ στη Θεσσαλονίκη. Έχασα στα Τέμπη τον αδελφό μου, τον Δημήτρη μου, 28 ετών, ο οποίος ήταν μηχανοδηγός, που όμως εκείνη την ημέρα η υπηρεσία του τον γύριζε σαν επιβάτη. Είχε τελειώσει το δρομολόγιό του κάπου στο Λιανοκλάδι και για να μην ξεμείνει στη Λάρισα και μείνει το βράδυ εκεί, μπήκε στην επιβατική αμαξοστοιχία για να γυρίσει σαν επιβάτης, να κοιμηθεί εδώ και το πρωί να δουλέψει. Εδώ στη Θεσσαλονίκη ζούσε.

- Πώς ήταν αυτά τα δύο χρόνια. Ποιος είναι ο απολογισμός που κάνεις;

Όταν σκέφτομαι αυτά τα δύο χρόνια, σκέφτομαι έναν διαρκή αγώνα, σωματικό και ψυχολογικό. Καταρχάς ατελείωτο ξενύχτι, ατελείωτη προσπάθεια, διάβασμα, συγκεντρώσεις. Δηλαδή δεν είχαμε χρόνο οι συγγενείς να καθίσουμε λίγο στον καναπέ και να βουλιάξουμε στο πένθος. Εμείς βρεθήκαμε με έναν ξαφνικό θάνατο αντιμέτωποι, το οποίο από μόνο του θέλει χρόνο. Όμως από την πρώτη στιγμή, δηλαδή περίπου από τις δέκα πρώτες μέρες, καταλάβαμε ότι το θηρίο έχει πρόσωπο.

- Ποιο είναι αυτό το πρόσωπο;

Η κυβέρνηση.

- Γιατί το λες αυτό;

Γιατί με στοιχειώδη λογική και χωρίς καν να είναι το επάγγελμά μας, καταλαβαίναμε ότι αν σου κλέψουν το σπίτι, πρέπει να μπει μια κορδέλα και να πουν εδώ δεν θα μπει κανένας μέχρι να δούμε τι θα γίνει. Περίπου την 6η ή 7η μέρα πήγανε κάποιοι συγγενείς στα Τέμπη, γυρίσανε και μας είπαν ότι δεν θα το πιστέψετε, αλλά τα έχουν μαζέψει όλα, τα έχουν βγάλει, έχει ασφαλτοστρωθεί, δεν θυμίζει τίποτα, έχει γίνει γυαλί. Πάθαμε σοκ… Δηλαδή μας πιάσανε στον ύπνο. Αυτό θέλω να πω. Και στη συνέχεια, πολύ γρήγορα, στον ένα-ενάμιση μήνα μαζευτήκαμε πέντε, έξι συγγενείς. Η Μαρία (σ.σ. Καρυστιανού) κάπως μας ένωσε. Κάναμε μια πρώτη συνάντηση στο ιατρείο της για να καταστρώσουμε σχέδια. Ακούγαμε νομικούς όρους που δεν γνωρίζαμε. Εγώ πρώτη φορά άκουγα τη λέξη εξώδικο. Δεν τα ξέραμε. Λέγαμε να κάνουμε έναν σύλλογο, αλλά τι σύλλογο; Δεν τα ξέραμε όλα αυτά και αρχίσαμε να μαζευόμαστε, εβδομαδιαία και σιγά-σιγά άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι. Κάναμε τις πρώτες συγκεντρώσεις. Μετά είχαμε τις εκλογές και εκεί βιώσαμε έναν δεύτερο θάνατο.

- Γιατί λες ότι βιώσατε έναν δεύτερο θάνατο;

Η κυβέρνηση πήρε ένα μεγάλο ποσοστό. Και ήταν σαν να ρίξανε το θέμα όλοι στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Οι εκλογές όμως εμάς μας κινητοποίησαν. Αρχίσαμε να πηγαίνουμε σε συγκεντρώσεις για να διαδηλώσουμε κατά του υπουργού Μεταφορών που δεν είχε την τσίπα απλά να παραιτηθεί και αποφάσισε να ξαναβάλει μετά από δύο μέρες πάλι τον εαυτό του σε ψηφοδέλτιο. Δεν το κατάλαβαν, αλλά εμάς μας έδωσαν μια πολύ μεγάλη ώθηση έτσι, γιατί πραγματικά εξοργιστήκαμε.

- Σήμερα τα Τέμπη είναι το πρώτο θέμα παντού. Για εσάς πώς είναι να ανοίγετε την τηλεόραση και να βλέπετε αυτή την τεράστια πολιτική αντιπαράθεση;

Είναι δύο πράγματα. Το ένα είναι ότι από τη μια πλευρά το θέλουμε, γιατί βιώσαμε και το αντίθετο. Να μην ακούμε πουθενά τη λέξη Τέμπη και να είναι ένα ένοχο μυστικό, να περιπλανιέται στα σοκάκια και να μην ακούγεται η λέξη δημόσια, αλλά από την άλλη πλευρά είναι πολύ ψυχοφθόρο. Δεν υπάρχει μια στιγμή χαλάρωσης μέσα στην ημέρα. Δεν ξέρω αν μπορεί να το καταλάβει κάποιος. Όλη μου η ζωή είναι Τέμπη και όλα μου τα σόσιαλ, η τηλεόραση, τα πάντα. Είναι και ψυχοφθόρο, γιατί αναμασάμε συνεχώς τα ίδια.

- Η οικογένειά σου πώς το διαχειρίζεται αυτό;

Εγώ είμαι καλά. Η μαμά μου ήταν άρρωστη και μετά τα Τέμπη δεν ήθελε άλλο. Είχε καρκίνο, ήταν άρρωστη. Πηγαίναμε όμως καλά, το πάλευε, αλλά από τα Τέμπη και μετά έπαψε να παλεύει. Παραιτήθηκε τελείως. Δεν ήθελε πια να προσπαθήσει. Τη χάσαμε τον Οκτώβριο. Ο μπαμπάς είναι ένας άνθρωπος που είναι πολύ μέσα στα πράγματα. Είναι αρκετά πολιτικοποιημένος, όχι κομματικοποιημένος δηλαδή, αλλά έχει πολιτικά πιστεύω. Μετά το πρώτο πένθος, ακολούθησε και της μαμάς μου και δεν μπορεί να συνέλθει.

- Εσύ πού το βρίσκεις αυτό το χαμόγελο;

Πού να δεις ο αδελφός μου. Ο αδελφός μου ο Δημήτρης ήταν ο τρίτος αδελφός μου, ο Βενιαμίν. Ήταν η χαρά της ζωής μου. Είχε μόνο φίλους και πολλή, πολλή αγάπη. Ήταν τεράστιο πειραχτήρι. Ένα διαμάντι.

- Εργαζόταν ως μηχανοδηγός. Όλο αυτό τον καιρό ακούγονται τόσα πολλά για τα τρένα. Τι είναι αλήθεια και τι ψέματα; Τι ξέρεις εσύ;

Καταρχάς θέλω να πω ότι όντως στην Ελλάδα διαχρονικά οι σιδηρόδρομοι υποβαθμίζονται τα τελευταία 30 χρόνια, όμως αυτό που έγινε είναι μια πολύ μεγάλη αλλαγή. Εμένα ο πατέρας μου πήρε σύνταξη το 2018 και έφυγε από την υπηρεσία κουρασμένος, απηυδισμένος. Υπήρχε ελάχιστο προσωπικό. Είχαν φτάσει πια στα όριά τους με την υποστελέχωση, οπότε θα αναλάμβαναν οι Ιταλοί και θα πηγαίναμε σε νέα εποχή. Γρήγορα τρένα, διπλή γραμμή. Πράγματα τα οποία όμως δεν ίσχυσαν. Το 2019, όταν πήρε φωτιά στη Λάρισα, κάηκε η τηλεδιοίκηση. Αυτό υποτίθεται το έργο θα γινόταν με 80 χιλιάρικα. Θα το είχαμε λύσει το θέμα, αλλά το φάγωμα των χρημάτων με τις συμβάσεις στην Ελλάδα, που πρακτικά ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν, δεν βοήθησε. Οι μηχανοδηγοί έκαναν απεργίες, έστελναν υπομνήματα. Τις απεργίες τις βγάζανε παράνομες και καταχρηστικές. Δεν θεωρώ ότι ο αδερφός μου γνώριζε ότι όταν κάποιος ανεβαίνει, διατρέχει κίνδυνο.

- Γίνεται πολύς λόγος για μεταφορά παράνομων φορτίων. Αυτό το γνώριζαν οι μηχανοδηγοί;

Όχι. Και με φίλους του αδελφού μου που το συζήτησα, δεν γνώριζαν. Δεν ξέρω αν κάπου πιο ψηλά, πιο υψηλόβαθμα στελέχη, αλλά τουλάχιστον με κάποιους ανθρώπους που το συζήτησα, όχι. Και ο αδελφός μου ποτέ δεν μου είχε αναφέρει κάτι. Και δεν νομίζω ότι αν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα το ήξεραν και οι 40 μηχανοδηγοί. Αυτό δεν είναι πια μυστικό. Αυτό το ξέρει όλη η Ελλάδα. Το παράνομο εμπόριο δεν θεωρώ ότι αν γίνεται είναι κάτι το οποίο το γνωρίζουνε από τον πρώτο μέχρι τον τελευταίο. Πρακτικά δεν μπορεί να συμβεί έτσι. Ανοίγει πολύ ο κύκλος.

- Μέσα από αυτή τη συνέντευξη τι είναι αυτό που σε ενδιαφέρει να ακουστεί πιο πολύ;

Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι όσο κι αν είναι ψυχοφθόρο να μένει το θέμα των Τεμπών στην επιφάνεια. Πρέπει να είναι στην επιφάνεια, να είναι πρώτο θέμα και δεύτερον, επειδή έχω απογοητευτεί πάρα πολύ από τα ελληνικά μέσα, μας ενδιαφέρει πάρα πολύ, επειδή θεωρούμε ότι τα ξένα μέσα είναι πιο αντικειμενικά, επειδή δεν έχουν ούτε κάτι να χάσουν ούτε κάτι να κερδίσουν, μας ενδιαφέρει να γνωρίζουν στην Ευρώπη την πραγματική κατάσταση, ότι εδώ εμείς έχουμε χάσει 57 ανθρώπους και έχουμε βιώσει τη συγκάλυψη στο πετσί μας.

- Πώς καλύφθηκε το θέμα των Τεμπών από τα ΜΜΕ στην Ελλάδα;

Το θέμα δεν καλύφθηκε καθόλου, αλλά τους πρώτους δύο-τρεις μήνες κάναμε ατελείωτες διαδηλώσεις και πληρώναμε φωτογραφίες και βίντεο εμείς οι συγγενείς, μπας και μας τραβήξουν κάνα πλάνο για να αποδείξουμε ότι πήγαμε στις Σέρρες κάποιες χιλιάδες. Δεν το έπαιξε ούτε ένα κανάλι ποτέ. Κάναμε πορείες κατά του Καραμανλή, του υπουργού Μεταφορών, δεν το κάλυπτε κανένας. Έρχονταν δημοσιογράφοι, κάτι λίγοι στις Σέρρες για να μας πάρουν συνέντευξη, και επειδή τα παιδιά τα είχαμε γνωρίσει πια από τις διαδηλώσεις, μας λέγανε ‘παιδιά απλά για τα μάτια του κόσμου είμαστε εδώ’. ‘Δεν θα το παίξουνε’, και δεν το παίζανε. Μαζευτήκαμε 26 Γενάρη, όλη η Ελλάδα ήταν έξω και τα κρατικά κανάλια δεν το έπαιξαν. Από ένα σημείο και πέρα, ναι, μετά άλλαξε. Δημοσιογραφικά, θέλω να σου πω, η μεγαλύτερη μερίδα στην Ελλάδα θα έπρεπε να ντρέπεται για την εικόνα που έδειξε τα τελευταία δύο χρόνια. Θα έπρεπε να ντρέπεται.

- Υπάρχει κάτι ακόμα που θα ήθελες να πεις;

Αυτό που θέλω να σου πω είναι ότι γενικά είναι πάρα πολλά τα θέματα. Έχουμε ένα αδήλωτο ίσως φορτίο, έχουμε μια έκρηξη, δεν εξηγείται από τους τεχνικούς. Αλλά αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι είχαμε μια σύγκρουση σε διπλή γραμμή, δύο τρένων που κινούνταν για 13 λεπτά στην ίδια γραμμή. Όταν σήμερα, αν παραγγείλω έναν καφέ, μπορώ να βλέπω από το κινητό μου το μηχανάκι σε όλη τη διαδρομή που έρχεται να μου το φέρει, πώς μπορεί να δικαιολογηθεί αυτό που έγινε το 2023 με τα συστήματα που υπάρχουν; Η φωτιά και όλα τα υπόλοιπα είναι απόρροια του πρώτου, ότι δηλαδή είχε καταρρεύσει το σιδηροδρομικό δίκτυο στην Ελλάδα και αυτό έγινε οργανωμένα και διαχρονικά από το ελληνικό κράτος. Ήτανε πολύ μελετημένο το έγκλημα. Θα γινόταν.

Πηγή: Deutsche Welle