Γιατί ανεβαίνουν οι τιμές του φυσικού αερίου

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Νέα άνοδο σημείωσε χθες η τιμή TTF που έφτασε μέχρι και τα 54,5 ευρώ η μεγαβατώρα, όταν ένα χρόνο πριν βρισκόταν στα 33 ευρώ η μεγαβατώρα. Η ετήσια αύξηση που ξεπερνά σε ποσοστό το 65% έρχεται να επιτείνει την αβεβαιότητα αλλά και την ανησυχία στην ενεργειακή αγορά, η οποία επηρεάζεται συνολικά καθώς οι τιμές του αερίου ωθούν προς τα πάνω και τις τιμές του ηλεκτρισμού. 

Με τα αποθέματα του φυσικού αερίου στις αποθήκες της Ε.Ε. να βρίσκονται πλέον κάτω από τον εποχιακό μέσο όρο των τελευταίων ετών η Ευρώπη αντιμετωπίζει ολοένα αυξανόμενη πίεση να εξασφαλίσει προμήθειες για τον επόμενο χειμών 2025 – 2026. Τα αποθέματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη μειώθηκαν ραγδαία κατά τους πρώτους μήνες του φθινοπώρου/χειμώνα, πέφτοντας κάτω από τον 10ετή μέσο όρο.

Έτσι σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, πίσω από τη νέα αύξηση των τιμών του αερίου βρίσκεται ένας συνδυασμός παραγόντων: η μεγαλύτερη από την αναμενόμενη μείωση των ευρωπαϊκών αποθεμάτων, η διακοπή της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας και η ανάγκη ανεφοδιασμού για το 2025 ασκούν ανοδικές πιέσεις στις τιμές.

Επιπλέον οι χαμηλότερες από το αναμενόμενο θερμοκρασίες τις τελευταίες εβδομάδες έχουν αυξήσει σημαντικά την κατανάλωση φυσικού αερίου για θέρμανση σε όλη την Ευρώπη. Στη Φρανκφούρτη, οι βαθμοημέρες θέρμανσης έφτασαν τις 878, πολύ πάνω από τις 735 βαθμοημέρες του προηγούμενου χειμώνα. Επιπλέον, η Ευρώπη βίωσε ένα φαινόμενο "dunkelflaute" – ένας γερμανικός όρος για καιρικά φαινόμενα με χαμηλές θερμοκρασίες, περιορισμένη ηλιοφάνεια και ασθενείς ανέμους – το οποίο επηρέασε αρνητικά την παραγωγή αιολικής και ηλιακής ενέργειας στη Βορειοδυτική Ευρώπη.

Για να αντισταθμίσει αυτή τη μείωση στην παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας, η Ευρώπη αναγκάστηκε να αντλήσει από τα αποθέματα φυσικού αερίου των αποθηκών της. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να οδηγηθούμε σε χαμηλότερα του αναμενομένου αποθέματα αερίου, περίπου 17% κάτω από το επίπεδο του προηγούμενου έτους. Αν και δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος ελλείψεων, τα αποθέματα φυσικού αερίου αναμένεται να κλείσουν σε χαμηλότερα επίπεδα από τους δύο προηγούμενους χειμώνες, όταν το ποσοστό πλήρωσης κυμαινόταν μεταξύ 55% και 60%.

Πρόβλεψη για ανοδική πορεία βραχυπρόθεσμα

Αν και μεσομακροπρόθεσμα οι τιμές του φυσικού αερίου αναμένεται να υποχωρήσουν, εντούτοις για το άμεσο μέλλον η εικόνα είναι αντίθετη. 

Σύμφωνα με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του ολλανδικού TTF, οι τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη αναμένεται να παραμείνουν περίπου 50% υψηλότερες από το 2024 και πάνω από δύο φορές υψηλότερες από τα επίπεδα πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι traders που ανέβαλαν τις αγορές φυσικού αερίου, περιμένοντας εποχική πτώση των τιμών, αναγκάστηκαν να αγοράσουν σε υψηλές τιμές τους τελευταίους μήνες. Επιπλέον, η ανάγκη αναπλήρωσης των αποθεμάτων θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές ακόμη υψηλότερα.

Το 2025, οι συνθήκες της αγοράς αναμένεται να επηρεαστούν τόσο από την ζήτηση που θα εκδηλωθεί από την Ασία όσο και από την αύξηση ή όχι της παραγωγής αερίου από τις ΗΠΑ.

Για να εξασφαλίσει προμήθειες LNG, η Ευρώπη θα πρέπει να ανταγωνιστεί την ασιατική ζήτηση πιθανότατα σε αυξανόμενα επίπεδα τιμών. Ακόμα κι αν οι προοπτικές ανάπτυξης της Κίνας (4,3% ετησίως) υποδηλώνουν επιβράδυνση της ζήτησης LNG, μια ενδεχόμενη ισχυρότερη ζήτηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αύξηση των τιμών.

Την ίδια στιγμή, η εξάρτηση της Ευρώπης από το αμερικανικό LNG αναμένεται να αυξηθεί. Οι ΗΠΑ έχουν επωφεληθεί περισσότερο από τη μείωση των ευρωπαϊκών εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, με το μερίδιο του αμερικανικού LNG να αυξάνεται από 6% σε 19%. Νέα δυναμικότητα υγροποίησης που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία στη Βόρεια Αμερική τα επόμενα χρόνια πιθανότατα θα αλλάξει την πηγή εφοδιασμού της Ευρώπης, καθώς η ΕΕ έχει θέσει ως στόχο να σταματήσει όλες τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου έως το 2027.

Με την πλήρη παραγωγή στη Βόρεια Αμερική να μην αναμένεται πριν από το τέλος του έτους, οι αγορές φυσικού αερίου στην Ευρώπη, την Ασία και τις ΗΠΑ πιθανότατα θα παραμείνουν σφιχτές το 2025, διατηρώντας τις τιμές σε υψηλά επίπεδα.