Έκθεση Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Δικαιοσύνη: 746 μέρες στην Ελλάδα, 239 στην Ευρώπη η πρωτοβάθμια απόφαση στις πολιτικές δίκες

Του Παναγιώτη Στάθη

Ένα μακρύ κατάλογο παθογενειών που χρίζουν άμεσης αλλαγής, αλλά και επιμέρους προσπάθειες βημάτων προόδου, καταγράφει για τη χώρα μας, η έκθεση αξιολόγησης των δικαστικών συστημάτων των κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης που έδωσε στη δημοσιότητα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Αποδοτικότητα της Δικαιοσύνης (CEPEJ).

Η έκθεση βασίζεται σε στοιχεία του 2022 (περίοδο που η πανδημία ακόμα υπήρχε και αντανακλούσε και στη Δικαιοσύνη) και αφορά 44 κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, καθώς και δύο κράτη παρατηρητές, το Ισραήλ και το Μαρόκο, εστιάζοντας στα δυνατά και αδύναμα σημεία των δικαστικών συστημάτων των ευρωπαϊκών κρατών.

Οι αριθμοί

Η έκθεση καταγράφει όλες τις παραμέτρους , με εξαιρετικά σημαντική αυτή σχετικά με τους ρυθμούς απονομής της Δικαιοσύνης:

-οι πολιτικές υποθέσεις χρειάζονται κατά μέσο όρο 746 ημέρες (239 στην Ευρώπη) στον πρώτο βαθμό, ενώ στον δεύτερο βαθμό ο χρόνος εκδίκασης μειώνεται στις 422 ημέρες.

-Στις ποινικές υποθέσεις στον πρώτο βαθμό, η εκδίκαση ολοκληρώνεται κατά μέσο όρο σε 223 ημέρες (133 στην Ευρώπη), ενώ στον δεύτερο βαθμό ο χρόνος φτάνει τις 294 ημέρες.

-Στη διοικητική δικαιοσύνη οι υποθέσεις εκδικάζονται σε 464 ημέρες (292 στην Ευρώπη) στον πρώτο βαθμό, στον δεύτερο βαθμό οι χρόνοι ανεβαίνουν στις 661 ημέρες και στο ανώτατο διοικητικό δικαστήριο στις 1.239 ημέρες.

Σημειώνεται, πάντως, ότι το ποσοστό εκκαθάρισης υποθέσεων (Clearance Rate) στον πρώτο βαθμό των διοικητικών δικαστηρίων ανήλθε στο 127%, γεγονός που σημαίνει ότι τα δικαστήρια κατάφεραν να επιλύσουν περισσότερες υποθέσεις από αυτές που εισήχθησαν προς κρίση.

Τα στοιχεία

Ο πρόεδρος της Ολομέλειας των δικηγορικών συλλόγων Ελλάδος Δημ. Βερβεσός, περιγράφοντας τα στοιχεία αναφέρει πως "η Έκθεση έχει συνταχθεί με βάση στοιχεία του έτους 2022, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις η χώρα μας δεν έχει διαθέσει τα σχετικά αριθμητικά δεδομένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αναδεικνύεται έτσι ανάγλυφα η παντελής έλλειψη στατιστικών στοιχείων από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης, γεγονός που εκθέτει ανεπανόρθωτα τη χώρα στους ευρωπαϊκούς θεσμούς”.

Χαρακτηριστικά αναφέρει:

Αποτελεσματικότητα - Χρόνος Διεκπεραίωσης (σε ημέρες)

Αστικές υποθέσεις:

1ος βαθμός: 746 (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 239)

2ος βαθμός: 422 (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 200)

Ανώτατο Δικαστήριο: Μη διαθέσιμο (!!) (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 152)

Ποινικές υποθέσεις:

1ος βαθμός: 223 (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 133)

2ος βαθμός: 294 (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 110)

Ανώτατο Δικαστήριο: 304 (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 101)

Διοικητικές υποθέσεις:

1ος βαθμός: 464 (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 292)

2ος βαθμός: 661 (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 215)

Ανώτατο Δικαστήριο: 1239 (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 234)

Το υπουργείο

Πάντως έκτοτε έχουν ληφθεί νομοθετικές πρωτοβουλίες όπως η ψήφιση των νέων Ποινικών Κωδίκων, ακολουθούμενη από τη μεταφορά μέρους της δικαστηριακής ύλης στους δικηγόρους. Παράλληλα τέθηκε σε εφαρμογή ο νέος Δικαστικός Χάρτης, ο οποίος, σύμφωνα με τον Υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη, συνιστά μια θεσμική τομή που εκκρεμούσε από το 1911, όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος προσπάθησε να ενοποιήσει τον πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας, όπου παρατηρούνται οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις. Ο στόχος είναι η μείωση του χρόνου έκδοσης τελεσίδικων αποφάσεων στις 500-600 ημέρες, φθάνοντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.