Δικαστική απόφαση "μπλοκάρει" τις ρήτρες εχεμύθειας και ανταγωνισμού που επιβάλλουν επιχειρήσεις σε εργαζόμενους

Του Παναγιώτη Στάθη

Απόφαση–σταθμό για την δικαστική προστασία εργαζομένων από υπέρογκες και εξοντωτικές ρήτρες περι ανταγωνισμού και εχεμύθειας, που επιβάλλουν εταιρίες σε εργαζομένους προκειμένου να τους κρατούν δέσμιους, εξέδωσε το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών!

Πρόκειται για ρήτρες που καλούνται να υπογράψουν οι εργαζόμενοι περί ανταγωνισμού και εχεμύθειας ως προς τα στοιχεία που έχουν πρόσβαση δυνάμει της εργασίας τους. Όπως κλήθηκαν την περίοδο της έναρξης της τουριστικής περιόδου, χιλιάδες εργαζόμενοι των κλάδων της εστίασης και των τουριστικών, σε υπογραφή ποινικής ρήτρας εντός των συμβάσεών τους με υπέρογκο και δυσανάλογο ύψος ποσού.

Η απόφαση

Προ ημερών κρίθηκε και απορρίφθηκε από τον Δικαστή Υπηρεσίας του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, αίτηση προσωρινής διαταγής για καταβολή υπέρογκου ποσού επί ποινικής ρήτρας εχεμύθειας και μη ανταγωνισμού. Συγκεκριμένα καθηγητής γνωστού Ι.Ι.Ε.Κ. που λάμβανε μισθό περίπου 750€, είχε υπογράψει ως όρο σύμβασης ρήτρα μετασυμβατικής απαγόρευσης ανταγωνισμού η οποία προέβλεπε ότι για ένα (1) έτος μετά την με οποιονδήποτε τρόπο διακοπή της εργασιακής σχέσης (καταγγελία, παραίτηση, λήξη συμβατικής σχέσης) ο εργαζόμενος απαγορεύεται να απασχοληθεί σε οποιαδήποτε ανταγωνιστική επιχείρηση. Προβλέφθηκε επίσης, η κατάπτωση της ποινικής ρήτρας ύψους 30.000€ σε περίπτωση αθέτησης του εν λόγω όρου. Επιπλέον ο καθηγητής είχε υπογράψει ρήτρα εμπιστευτικότητας και εχεμύθειας για την μη αποκάλυψη εμπορικών και εν γένει εμπιστευτικών πληροφοριών σε ανταγωνιστές.

Τον "απέλυσαν” και ζητούν τη ρήτρα

Λίγο πριν την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους και των μαθημάτων και ενώ ο εν λόγο καθηγητής βρέθηκε αντιμέτωπος με την ανεργία, αφού η σύμβαση εργασίας είχε λήξει τέλη Ιουνίου και με πρωτοβουλία του αντιδίκου Ι.Ι.Ε.Κ., δεν ανανεώθηκε για τον επόμενο χρόνο η σύμβαση του. Στα πλαίσια αυτά ο καθηγητής προσπάθησε να βρει εργασία και ήρθε σε επικοινωνία με άλλους φορείς και Ι.Ι.Ε.Κ. προσδοκώντας μελλοντική απασχόληση. Κατατέθηκε όμως εναντίον του αίτηση ασφαλιστικών μέτρων με αίτημα προσωρινής διαταγής από τον αντίδικο, το εν λόγω Ι.Ι.Ε.Κ., δυνάμει της οποίας ζητούσαν μεταξύ άλλων να υποχρεωθεί ο καθηγητής να απέχει από κάθε είδους εργασία σε ανταγωνιστική επιχείρηση και να υποχρεωθεί να καταστρέψει ή να παραδώσει κάθε εμπιστευτική πληροφορία που είχε στην κατοχή του. Το αίτημα προσωρινής διαταγής απερρίφθη διότι δεν μπορεί δικονομικά, νομικά και ηθικά να καταδικαστεί ένας νέος επιστήμονας στην πιο παραγωγική δεκαετία της ζωής του στην απραγία, στην ανεργία, στην αποξένωση από το επιστημονικό του έργο και στην ανέχεια.

Γιαννης Καρούζος: "Ρητή συμφωνία”

Όπως εξηγεί και ο δικηγόρος-εργατολόγος κος Γιάννης Καρούζος, οι ρήτρες εχεμύθειας, πίστης και άλλες που συμφωνούνται και υπογράφονται μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη, προκειμένου να δεσμεύουν τον πρώτο και μετά την εργασιακή σχέση, θα πρέπει να έχει συμφωνηθεί τούτο ρητά στο συμβατικό κείμενο. Η νομιμότητα αυτών των ρητρών εχεμύθειας ελέγχεται σε συνάρτηση με το περιεχόμενο, που προσλάβει κάθε φορά ο περιορισμός, το χρονικό διάστημα ισχύος του και την ανάγκη προστασίας ενός δικαιολογημένου συμφέροντος του εργοδότη, εκτιμώμενου με βάση την αρχή της αναλογικότητας. Επομένως ρήτρες εχεμύθειας οι οποίες δεν είχαν συμφωνηθεί να ισχύουν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μετά την λύση της σύμβασης, δεν αναπτύσσουν μετασυμβατική ισχύ και είναι εντελώς ανίσχυρες.