Το ΣτΕ θα κρίνει αν νομίμως φορολογούνται τα έξοδα κίνησης και παράστασης ως προσαύξηση μισθού

του Παναγιώτη Στάθη

Το Β’ τμήμα του Συμβουλίου Επικρατείας θα κρίνει (συνεδρίαση 22ας Σεπτεμβρίου 2022) αν αποτελούν προσαύξηση εισοδήματος τα έξοδα κινήσεως και παράστασης που χορηγούνται σε υπαλλήλους του ΟΤΕ κι αν αυτά υπόκεινται σε φορολόγηση.

Η ανάμειξη του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας έρχεται μετά από προδικαστικό ερώτημα του Διοικητικού Πρωτοδικείου Χανίων, ενώπιον του οποίου προσέφυγε υπάλληλος, επικαλούμενος την νομολογία των δικαστηρίων, αλλά και την άρνηση των φορολογικών αρχών να απαλλάξουν τα εν λόγω εισοδήματα από φόρο, με βάσει σχετική γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

Το θέμα έχει ευρύτερες διαστάσεις γιατί αφορά πολλούς υπαλλήλους που λαμβάνουν τέτοια χρηματικά ποσά για αυτούς τους σκοπούς και γι αυτό με την εισαγωγή της υπόθεσης στο ανώτατο επίπεδο αναστέλλεται κάθε σχετική δίκη. 

Το ερώτημα

Το προδικαστικό ερώτημα αφορά την υπ' αριθμ. απόφαση 179/2021 του Διοικητικού Πρωτοδικείου Χανίων καιν εισάγεται στο ΣτΕ ως εξής: 

"Εάν, κατά την έννοια των διατάξεων του ΚΦΕ (ν. 4172/2013, Α 167), η παροχή των εξόδων κίνησης και παράστασης που χορηγείται στους προϊσταμένους υπηρεσιακών λειτουργιών στάθμης Τομέα και άνω, δυνάμει της από 16/5/1995 ΕΣΣΕ μεταξύ ΟΤΕ και ΟΜΕ – ΟΤΕ και της από 22.09.2006 νέας ΕΣΣΕ, προορίζεται, κατά το νόμο ή από τη φύση της, να καλύψει δαπάνες στις οποίες οι ανωτέρω μισθωτοί υποβάλλονται για την εκτέλεση της υπηρεσίας που τους έχει ανατεθεί ή την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της και, επομένως, δεν αποτελεί προσαύξηση μισθού και δεν υποβάλλεται σε φόρο εισοδήματος η εάν, αντιθέτως, η παροχή αυτή αποτελεί, κατά το νόμο ή από τη φύση της, προσαύξηση μισθού, ήτοι φορολογητέο εισόδημα των ως άνω μισθωτών. Η παρούσα πράξη συνεπάγεται την αναστολή εκδίκασης των εκκρεμών υποθέσεων στις οποίες τίθεται το ίδια ζήτημα”.

Προηγούμενες αποφάσεις

Η αναστολή εκδίκασης αφορά κι άλλες προσφυγές που έγιναν μετά από σχετικές αποφάσεις της φορολογικής αρχής για το αν τα έξοδα κίνησης και παράστασης προϊσταμένων ΕΣΣΕ 1995, υπόκεινται σε φορολόγηση. Μια από αυτές, που εκδόθηκε το 2021 αφορά ενδικοφανή προσφυγή, με την οποία ο υπάλληλος ζητεί να ανακληθεί η δήλωση φορολογίας εισοδήματος, να γίνει νέα εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης του φορολογικού έτους 201 6 και να υποχρεωθεί το Δημόσιο να του επιστρέψει εντόκως ως αχρεωστήτως καταβληθέν το ποσό των 9.756,03 ευρώ.

Ο προσφεύγων υποστηρίζει πως :

• Η καταβολή του εν λόγω ποσού αφορά στην αντιμετώπιση πρόσθετων δαπανών στις οποίες υποβάλλονται οι δικαιούχοι εξαιτίας της υπηρεσίας και των ιδιόμορφων συνθηκών άσκησης των καθηκόντων τους σε ανώτατη διευθυντική θέση Προϊσταμένου Υπηρεσιακής Λειτουργίας Τμήματος, αλλά και για την αποτελεσματικότερη και ταχύτερη άσκηση των καθηκόντων αυτών και δεν επαυξάνουν τις μηνιαίες αποδοχές, ούτε δίδονται εις αντάλλαγμα εργασίας και συνεπώς δεν αποτελούν εισόδημα και δεν υπόκεινται στις αντίστοιχες κρατήσεις φόρου εισοδήματος

• Η Διοίκηση έχει την υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις.

• Προς επίρρωση των ισχυρισμών του, ο προσφεύγων επικαλείται τις υπ' αριθμ. 11/2007, 12/2007, 1140/2013 και 566/2016 αποφάσεις του Αρείου Πάγου, καθώς και τις υπ' αριθμ. 3150/1999 και 29/2014 αποφάσεις του ΣτΕ.

Απόρριψη

Η φορολογική αρχή επικαλείται όμως την υπ' αριθμ. 129/2017 Γνωμοδότηση του ΝΣΚ, στην οποία αναφέρεται πως "η παροχή με την ονομασία "έξοδα κίνησης και παράστασης προϊσταμένου", η οποία χορηγήθηκε σε προϊσταμένους, με βάση την από 16/05/1995 ΕΣΣΕ, η οποία, δεν στερείται των εννοιολογικών χαρακτηριστικών του εισοδήματος από μισθωτή εργασία εκ μόνης της φύσεως και του σκοπού της που προεκτέθηκαν, αλλά μόνο υπό τη συνδρομή της προϋποθέσεως αποδείξεως της αναλώσεώς της με τα προβλεπόμενα νόμιμα παραστατικά, όπως προβλέπουν οι γενικώς ισχύουσες διατάξεις του ΚΦΕ (ν.2238/1994) και οι ταυτοσήμου προς αυτές περιεχομένου διατάξεις του νέου ΚΦΕ (ν.4172/2013), υπό την εξυπακουόμενη βεβαίως προϋπόθεση ότι οι εν προκειμένω ενδιαφέροντες όροι της εν λόγω ΕΣΣΕ είναι διαχρονικώς ενεργείς.

Τα ανωτέρω δεν αναιρούνται εκ του γεγονότος ότι η εν λόγω παροχή χορηγείται ανεξαρτήτως της πραγματοποιήσεως ή μη της δαπάνης και άνευ υποχρεώσεως του εργαζομένου για την υποβολή παραστατικών δαπανών και αποδόσεως λογαριασμού, διότι οι ρυθμίσεις αυτές της ΕΣΣΕ αφορούν τις σχέσεις των συμβαλλομένων μερών και δεν παρίστανται ικανές να καταστήσουν ανεφάρμοστες τις φορολογικές διατάξεις”.

Δεν δεσμεύεται το δημόσιο

Επίσης πως "...είναι προφανές ότι, το Ελληνικό Δημόσιο δεν δεσμεύεται από τις εκδοθείσες αποφάσεις των πολιτικών δικαστηρίων, ως οι εν προκειμένω ενδιαφέρουσες, ως δεσμεύουσες μόνον τους διαδίκους και μη ισχύουσες έναντι παντός.

Η δέσμευση αυτή δεν υφίσταται ούτε ως προς το παρεμπιπτόντως κριθέν φορολογικής φύσεως ζήτημα, διότι τα πολιτικά δικαστήρια στερούνται δικαιοδοσίας να επιληφθούν τέτοιου ζητήματος (άρθρο 2 ΚΠολΔ). Παρεπομένως, οι εν λόγω αποφάσεις δεν αποτελούν ούτε νομολογιακό δεδομένο ως προς το παρεμπιπτόντως κριθέν φορολογικής φύσεως ζήτημα”.