Αλέξανδρος Γεωργίου: "Ζωγραφική απ' την ψυχή μου"

Συνέντευξη στον Αντώνη Κυριαζάνο.

Ο τίτλος της έκθεσής του, στην αίθουσα τέχνης Ρεβέκκα Καμχή, μας παραπέμπει σ’ ένα παραμύθι, όμως οι ίδιοι οι πίνακές του το αφηγούνται με έναν άλλο τρόπο, απευθυνόμενοι εξίσου σε παιδιά κι ενήλικες. Είναι το αφήγημα της ίδιας της ζωής όπως διατυπώνεται από ένα βλέμμα εξίσου καθορισμένο και ακαθόριστο, όπως συμβαίνει και με τη ζωή. Σύγχρονα "φαγιούμ" από έναν ανήσυχο καλλιτέχνη, οδοιπόρο της τέχνης και της γεωγραφίας, που και στα δύο ψάχνει να βρει τις απαντήσεις στα δικά του ερωτηματικά. Η πρώτη ερώτηση αφορά τα ταξίδια του:

-Διαβάζοντας το βιογραφικό σας, η πρώτη αυθόρμητη ερώτηση είναι τι ακριβώς ψάχνετε στα πολλά ταξίδια σας και στις διαμονές σας, στην Ινδία και γενικώς στην Ανατολή.

Ψάχνω την ευτυχία. Παρόλο που η ευτυχία είναι κάθε στιγμή μέσα μας, ενδέχεται να μην μπορούμε να βρούμε το μονοπάτι που οδηγεί σε αυτήν. Πολλές φορές το μονοπάτι αυτό είναι τόσο καλά κρυμμένο, που ξεχνάμε ακόμα κι ότι η ευτυχία υπάρχει. Για να μπορέσουμε να το βρούμε, μπορεί να πρέπει να ταξιδέψουμε στην άλλη άκρη του πλανήτη. Έτσι νιώθω κι εγώ για την Ινδία και τα έργα που δούλευα εκεί ταξιδεύοντας.

-Αυτό που παρουσιάζετε τώρα στην γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή είναι ένα παραμύθι με τίτλο "Πρίγκιπας με μπλε κόρωνα συναντά την οικογένεια στο σώμα του" – ποιος είναι ο πρίγκιπας; Και είναι χαρούμενος ή θλιμμένος;

Το 2017 γεννιέται ο γιος μου και αλλάζει εντελώς η ζωή μου. Επιστρέφω στο εργαστήριό μου στη Νέα Υόρκη, όπου έμενα, επιστρέφω στη ζωγραφική και το πρώτο έργο που φτιάχνω είναι ο "Πρίγκιπας με την μπλε κορώνα". Η κορώνα του είναι μπλε μάλλον γιατί η διάθεσή του είναι μπλε, όχι χρυσή. Αν η έκθεση είναι ένα παραμύθι, είναι σίγουρα ένα παραμύθι και για μεγάλους, γιατί στα έργα, παρά τα στοιχεία του παιδιού, κρύβονται υπαρξιακές και φιλοσοφικές ιδέες και προβληματισμοί. Μου έλειπε πολύ ο γιος μου, γιατί έμενε στην Ελλάδα με τη μητέρα του και εγώ ήμουν στη Νέα Υόρκη. Η σειρά των ζωγραφικών έργων που ξεκίνησα το 2017 και οδήγησαν στην έκθεση στην γκαλερί της Ρεβέκκας Καμχή το 2021 είναι σίγουρα επηρεασμένα από την ισχυρή επίδραση που είχε στην ψυχή μου η γέννησή του. Όταν ζωγραφίζω ακολουθώ ένα ένστικτο, δεν ξέρω πώς θα καταλήξει το έργο και μου παίρνει χρόνο να το καταλάβω κι εγώ ο ίδιος, γιατί δεν δουλεύω με τη λογική.

 -Γενικότερα πώς αντιλαμβάνεστε τη σύγχρονη τέχνη;

Λατρεύω την Τέχνη, τη σύγχρονη Τέχνη, καθώς και κάθε μορφή της μέσα στην Ιστορία. Σε κάθε εποχή η Τέχνη καθρεφτίζει τον κόσμο που ζούμε και παίρνει πολλά χρόνια ωσότου τα έργα που ξεχωρίζουν να πάρουν τη θέση που τους αξίζει. Υπάρχουν μεγάλα κοινωνικά προβλήματα, που πλέον όλοι αναγνωρίζουμε. Οι κυβερνήσεις, χρηματοδοτώντας στοχευμένες εκθέσεις και την ανάλογη έρευνα γύρω από τέτοια ευρέως γνωστά κοινωνικά προβλήματα, πιστεύουν ότι μπορούν να τα απαλύνουν ή να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες για την καλύτερη αντιμετώπισή τους. Αυτό καταλήγει να είναι ιδιαίτερα προβληματικό όταν εκθέσεις φαίνονται καλύτερες στο κείμενο που τις συνοδεύει παρά ως καλλιτεχνικά έργα, λες και το κείμενο και η εξήγηση να είναι πιο σημαντικά και να προηγούνται των έργων.

-Και πώς κρίνετε την παρουσία της στη χώρα μας;

Έχουμε καταπληκτικούς σύγχρονους καλλιτέχνες και πράγματι αξιοθαύμαστους αν σκεφτείτε την ελάχιστη υποστήριξη που υπάρχει. Οι σύγχρονοι Έλληνες καλλιτέχνες δημιουργούν ιδιαίτερα και μοναδικά έργα, παρόλο που το κοινό είναι περιορισμένο στα εικαστικά.

Πάντως, η ζωντανή και έντονη παρουσία της σύγχρονης τέχνης στην Παιδεία θα βοηθούσε τα νέα παιδιά να τη γνωρίσουν και θα είχαν μεγάλο ψυχικό όφελος από την επαφή μαζί της. Τα νέα παιδιά, με τις τόσες ανησυχίες, που δεν έχουν καμία πρόσβαση στο Λύκειο στη σύγχρονη τέχνη, πώς πιστεύουμε ότι θα έρθουν πιο κοντά σε αυτήν;

-Εσείς δεν φοβηθήκατε ένα θέμα εκτός επικαιρότητας;

Ναι, φοβήθηκα, αλλά έχω την ανάγκη να κάνω τα έργα προς τα οποία με σπρώχνει η ψυχή μου. Όπως ένιωσα σημαντικό και αναπόφευκτο να δουλεύω με εργαστήριο τον δρόμο, τα τρένα, τα λεωφορεία και το ποτάμι όταν δούλευα στα ταξιδιωτικά έργα στην Ινδια, έτσι κι όταν γεννήθηκε ο γιος μου έπρεπε να κλειστώ στο εργαστήριο ξανά και να δουλέψω εκεί. Φοβάμαι, ναι, πολύ, ότι όλα θα τελειώσουν, ότι τίποτα δεν έχει σημασία, ότι όλα είναι μάταια, αλλά όταν είμαι εκεί και δουλεύω η ψυχή μου ηρεμεί, νιώθω ήρεμος και ευτυχισμένος. Μόνο όταν δουλεύω νιώθω τόσο καλά, τις ώρες που κάνω τα έργα μου. Δεν ξέρω ακριβώς τι είναι η επικαιρότητα, αλλά αν δεν είμαι μέσα της ίσως είναι καλύτερα, κι αν είμαι μέσα της πάλι το ίδιο καλύτερα είναι. Δεν μπορώ να αλλάξω τον εαυτό μου ώστε να μπω ή να βγω από την επικαιρότητα, μπορώ μόνο να υπάρχω με ειλικρίνεια απέναντι στον εαυτό του στο Τώρα. Τα έργα με οδηγούν προς τον δρόμο που πρέπει να πάρω.

-Ποια είναι η πρώτη ύλη της τέχνης σας; Είδα ότι χρησιμοποιήσατε στο παρελθόν φωτογραφία, φωτοτυπίες κ.λπ.

Θα έλεγα ότι η πρώτη ύλη της Τέχνης μου είναι η ζωή μου, η Τέχνη μου είναι αυτό που απομένει από τη ζωή μου. Ταυτόχρονα, κάνω τα έργα μου για να μπορέσω να συνεχίζω να ζω. Η ύλη της Τέχνης μου είναι οι φιλίες, η αγάπη, ο πόνος από την έλλειψη νοήματος στη ζωή μας και του παντελώς άγνωστου σκοπού της, καθώς και η ελπίδα. Από το 1996, που έδειξα πρώτη φορά τη δουλειά μου στο Spring Collection 96, την έκθεση με νέους Έλληνες καλλιτέχνες που οργάνωσε το ΔΕΣΤΕ παράλληλα με το Everything that’s interesting is new (όπου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά ένα μεγάλο κομμάτι της συλλογής του Δάκη Ιωάννου στην Ελλάδα) έως τώρα, φτιάχνω δισδιάστατα έργα, ακόμα τα έργα από τα ταξίδια είχαν τη μορφή χειροποίητων καρτών κι επιζωγραφισμένων φωτοτυπιών, είχαν δύο διαστάσεις και μικρό μέγεθος. Είμαι ζωγράφος και ό,τι έχω παραγάγει και στη φωτογραφία είναι πλευρές μιας διευρυμένης ζωγραφικής που ελπίζω να βρω τρόπους να προχωρήσω ακόμα περισσότερο προς περιοχές που δεν γνωρίζω ακόμα.

-Το έργο σας είναι άχρονο και σαν θέμα αυτοτελές και αυτόνομο. Καμία σχέση με το μεταναστευτικό, την οικολογία, τη διαφορετικότητα και άλλα ανάλογα που μοιάζει να έχουν στοιχειώσει τη σύγχρονη τέχνη…

Ο Θόδωρος Τερζόπουλος, ο σκηνοθέτης του θεάτρου που βρίσκεται σε μεσοτοιχία με την γκαλερί Καμχή, μου είπε βλέποντας την έκθεση ότι τα έργα δεν έχουν ένα κοινωνικό κέλυφος κι έτσι δεν είναι δραματικά, αλλά έχουν σχέση με το ον και αυτό τα κάνει τραγικά. Καταλαβαίνω τι θέλει να πει κοιτάζοντάς τα. Στα έργα από τα ταξίδια δούλευα πολύ με τη φωτογραφία σε συνδυασμό με τη ζωγραφική και σε σχέση με ιδέες που αφορούν την κοινωνία, θέματα που με απασχολούν πολύ. Τα ζωγραφικά έργα, ίσως ακριβώς γιατί δεν έχουν ένα κοινωνικό κέλυφος, δεν συνδέονται με κοινωνικά προβλήματα που μας αφορούν, αλλά αυτό δεν τα κάνει λιγότερο σύγχρονα και ζωντανά. Αντίθετα, η φαντασία, δημιουργώντας έναν κόσμο άλλο από τον δικό μας, μεταφέρει ως ψυχικό φορτίο τα θέματα του "τώρα", και αυτό συγκινεί κι έλκει την ψυχή. Η φαντασία είναι ένα εργαλείο που απαγκυλώνει τη σκέψη και οδηγεί σε λύσεις.