Γιατί παραιτούνται οι Εισαγγελείς στην Ελλάδα;

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 12:18

Του Παναγιώτη Στάθη

Προφανώς και δεν είναι ίδιες περιπτώσεις αλλά είναι επίσης προφανές ότι γεννούν ερωτηματικά: Γιατί παραιτούνται οι εισαγγελείς στην Ελλάδα;

Στη χώρα που βασιλεύει η κρίση λόγω ανάγκης αλλά και λόγω διόγκωσης των φαινομένων διαφθοράς που καταδείχθηκαν ως γενεσιουργός αιτία αυτής της κρίσης, δημιουργήθηκαν θεσμοί όπως ο εισαγγελέας κατά της Διαφθοράς αλλά και οι οικονομικοί εισαγγελείς.  

Οι πρώτοι οικονομικοί εισαγγελείς στη χώρα ήταν ο Γρ. Πεπόνης και ο Σπ. Μουζακίτης (το 2011)  και η πρώτη εισαγγελέας κατά της διαφθοράς ήταν η Ελένη Ράικου (το 2013). Οι ομοιότητες των υποθέσεων είναι μόνο πως αμφότεροι παραιτήθηκαν λίγες μέρες πριν κριθεί η ανανέωση ή όχι της θητείας τους από τον Άρειο Πάγο. Επίσης το γεγονός ότι σηκώθηκε θύελλα αντιδράσεων από τις παραιτήσεις τους.

Οι οικονομικοί εισαγγελείς

Οι κ.κ.Πεπόνης και Μουζακίτης είχαν παραιτηθεί δυο φορές: Την πρώτη λίγους μήνες μετά τον διορισμό τους από το ΑΔΣ και επι κυβέρνησης Γ.Παπανδρέου. Κατήγγειλαν πιέσεις τότε και ενώ είχε τεθεί στο στόχαστρο των εισαγγελικών αρχών η υπόθεση με τα ασφάλιστρα κινδύνου CDS - με την εμπλοκή του ονόματος του αδελφού του τότε πρωθυπουργού κ. Γιώργου Παπανδρέου, Αντρίκου. Μπορεί η κρίση να αποσοβήθηκε και η παραίτησή τους να μην έγινε δεκτή, διχάζοντας το ανώτατο δικαστικό συμβούλιο του Αρείου Πάγου, η ένταση του κειμένου τους παραμένει εν τούτοις έως και σήμερα υψηλή: "Δεν δεχόμαστε να είμαστε εισαγγελείς υπό απαγόρευση και καθ' υπαγόρευση, πολλώ δε μάλλον δεν δεχόμαστε να αποτελέσουμε άλλοθι και μια θεσμική κολυμβήθρα του Σιλωάμ για τα πολυποίκιλα οργανωμένα συμφέροντα και τους ποικιλώνυμους εκφραστές τους που δραστηριοποιούνται και αναπτύσσονται στην γκρίζα ζώνη του οικονομικού εγκλήματος".

Τελικά επέστρεψαν στα καθήκοντά τους. Τον Μάιο του 2013 όμως λίγες μόλις ημέρες πριν ο Άρειος Πάγος κρίνει το θέμα της παραμονής ή μη στη θέση τους, οι ίδιοι επέλεξαν την αιφνίδια παραίτηση, αποστέλλοντας επιστολή στο ανώτατο δικαστήριο με την οποία δήλωσαν ότι δεν επιθυμούν την ανανέωση της θητείας τους. Ο Τύπος της εποχής (2013) έγραφε πως οι κ. Πεπόνης και Μουζακίτης, επέλεξαν τελικά την οικειοθελή αποχώρηση ενόψει της  ισχυρής πιθανότητας ο Άρειος Πάγος να μην ανανέωνε σε λίγες ημέρες τη θητεία τους. Πολλοί επίσης συνέδεαν την αιφνίδια αποχώρησή τους με τον ορισμό ειδικού Εισαγγελέα Διαφθοράς, που θα αναλάβει σημαντικό κομμάτι της δίωξης του οικονομικού εγκλήματος. Σήμερα ο Γρ. Πεπόνης παραμένει ως εισαγγελέας Εφετών στο σώμα, ενώ ο Σπ. Μουζακίτης παραιτήθηκε λίγο καιρό αργότερα και από τον εισαγγελικό κάδο και πλέον ασκεί δικηγορία.

Ο Εισαγγελέας διαφθοράς

Έτσι το 2013 ξεκίνησε η διαδρομή του εισαγγελέα κατά της διαφθοράς, με πρώτη ορισθείσα, την κα Ελένη Ράικου. Δικαστικές πηγές λένε μάλιστα πως πράγματι η αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τους οικονομικούς εισαγγελείς και η εκχώρησή τους στην εισαγγελέα Διαφθοράς ήταν μια από τις αιτίες παραίτησης των άλλων δυο.

Τότε ο ορισμός της κας Ράικου  έγινε με 6 ψήφους υπέρ και 5 κατά από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, ενώ και η ανανέωση της θητείας της το 2015 έγινε με το ίδιο σκορ, 6-5. Τα χρόνια πέρασαν και η εισαγγελία διαφθοράς διενήργησε σοβαρές έρευνες και άσκησε διώξεις σε βαριά ονόματα κυρίως για υποθέσεις εξοπλιστικών και όχι μόνο. Τον ερχόμενο Μάιο η θητεία της κας Ράικου έληγε και εκτιμήσεις λένε πως δεν επρόκειτο να ανανεωθεί. Λίγες μέρες πριν άλλωστε είχε σταλεί σχετικό ερώτημα από τον υπουργό Δικαιοσύνης στο ΑΔΣ για την αντικατάστασή της ή όχι.

Παραίτηση "βόμβα"

Και ξαφνικά ήρθε η παραίτηση βόμβα εξαιτίας ενός δημοσιεύματος, πριν καν κυκλοφορήσει η εφημερίδα ("Ντοκουμέντο") στα περίπτερα, παρά μόνο ενώ έπαιζε ένα διαφημιστικό σποτ. Με καταγγελίες επίσης, ιδιαίτερα σοβαρές, για συμφέροντα που προσπαθούν να ανακόψουν την έρευνα για τις μίζες της Novartis. Αιτία, κατά την ίδια, είναι η αναφορά που υπέβαλλε η ανακρίτρια διαφθοράς Ηλ. Ζαμανίνα (στην οποία αναφέρεται το δημοσίευμα) και η οποία κάνει επίσης σοβαρότατες καταγγελίες  πως σημαντικά έγγραφα για την υπόθεση Παπαντωνίου - Λιακουνάκου σχετικά με τις μίζες στα εξοπλιστικά προγράμματα παρέμεναν ανεξήγητα στα γραφεία της εισαγγελέα ή αλλού, και δε εστάλησαν στην ίδια που διενεργεί ανάκριση για την υπόθεση.

Πρόκειται, όπως λέει, για 250.000 έγγραφα τα οποία δεν έφτασαν στο ανακριτικό γραφείο και βρίσκονταν εντός  δυο ηλεκτρονικών υπολογιστών που κατασχέθηκαν στο γραφείο του Θωμά Λιακουνάκου. Όπως φέρεται να λέει η ανακρίτρια  όχι μόνο δεν είχαν αποσταλεί αλλά δεν είχαν κάν ανοιχτεί ώστε να γίνει επεξεργασία των στοιχείων που περιείχαν.

Η ανακρίτρια είχε τη δικογραφία για την υπόθεση από τον Ιούλιο του 2016 και 7 μήνες μετά δεν είχε το σύνολό της στα χέρια της. Μάλιστα πριν στείλει το γραπτό αίτημα φέρεται να είχε ζητήσει τα έγραφα τηλεφωνικά πολλές φορές αλλά δεν της είχαν σταλεί.  Έτσι στις 31 Ιανουαρίου έστειλε την αναφορά της στον αρμόδιο εισαγγελέα, επόπτη ανακρίσεων  δικαστηρίων, Στ. Δασκαλόπουλο, γνωστοποιώντας του όσα συνέβησαν. Τι έκανε εκείνος; Όπως φαίνεται την κράτησε στο συρτάρι του σχεδόν 2 μήνες και παραμένει άγνωστο αν έκανε κάποια ενέργεια.  

Πολιτικά ερωτήματα

Τις επόμενες μέρες αναμένεται να ξεκινήσει έρευνα για τις καταγγελίες της κας Ράικου, η οποία θα πρέπει να στοιχειοθετήσει και να ονοματίσει τα συμφέροντα στα οποία αναφέρεται και τα οποία, όπως λέει, την στοχοποίησαν εξαιτίας της υπόθεσης Novartis. Έρευνα θα γίνει και για την ουσία των καταγγελιών της ανακρίτριας Ζαμανίκα σχετικά με τα έγγραφα τα οποία δεν έφτασαν εγκαίρως στο ανακριτικό γραφείο για την υπόθεση Παπαντωνίου - Λιακουνάκου αλλά και για τη διαρροή της επιστολής παραίτησης της κας Ράικου, η οποία εστάλη στο γραφείο της εισαγγελέα του Αρείου Πάγου που απουσίαζε όμως στην Κύπρο.

Πάντως γεννώνται και πολιτικά ερωτήματα για την υπόθεση. Κι αυτό γιατί –όπως είπε ο υπουργός δικαιοσύνης, Στ. Κοντονής, είναι τουλάχιστον ασύνδετο με την υπόθεση να καταγγέλλεται προσπάθεια  μπλοκαρίσματος – προφανώς εκ μέρους της κυβέρνησης- της έρευνας για την υπόθεση Novartis , όταν η ίδια η κυβέρνηση είναι που το ανακίνησε.

Μάλιστα ο Στ.Κοντονής είναι που ζήτησε να διερευνηθεί από τη Δικαιοσύνη και το κατέστησε – δια στόματος πέραν των αρμοδίων υπουργών αλλά και του ίδιου του πρωθυπουργού- προμετωπίδα της κυβερνητικής μάχης κατά της διαφθοράς. Γι' αυτο και κυβερνητικές πηγές έθεταν το ερώτημα "τι συμφέρον θα είχε εν προκειμένω η κυβέρνηση να "μπλοκάρει" μια έρευνα η οποία φτάνει μέχρι το 2014, άρα αφορά τα πεπραγμένα των πολιτικών της αντιπάλων;".

Η ανακοίνωση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων

Σε ανακοίνωσή της με αφορμή τον θόρυβο που δημιουργήθηκε σχετικά με την Εισαγγελέα Διαφθοράς, η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων "εκφράζει ακόμα μια φορά την έντονη ανησυχία της για το καθημερινό πλέον φαινόμενο της απόπειρας αναχαίτισης του έργου των δικαστικών και εισαγγελικών  λειτουργών με την δημόσια στοχοποίησή τους.  Είμαστε βέβαιοι ότι η ελληνική κοινωνία αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει μία και μόνη οδός για την απονομή της Δικαιοσύνης στην Χώρα:  να αφεθούν οι Δικαστές και οι Εισαγγελείς να ασκήσουν το έργο τους απρόσκοπτα και σύμφωνα με το Σύνταγμα, το Νόμο και τη συνείδηση τους. 

Η Ε.Δ.Ε. χωρίς να γνωρίζει τις λεπτομέρειες και την βασιμότητα των καταγγελιών που έρχονται στο φως της δημοσιότητας, διαπιστώνει εντούτοις ένα θεσμικό έλλειμμα. Η αντίφαση μεταξύ της συνταγματικής κατοχύρωσης της ανεξαρτησίας του δικαστικού λειτουργού και της δυνατότητας άσκησης αθέμιτων πιέσεων προς αυτόν μέσω της στρατευμένης σε οικονομικο-πολιτικά συμφέροντα δημοσιογραφίας, αποτυπώνει πλήρως την σημερινή πραγματικότητα. Η Ένωσή μας έχει ζητήσει πολλές φορές μια επαρκή και αποτελεσματική θεσμική προστασία για τους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς που επιτελούν το καθήκον τους. Η ανάληψη της σχετικής πρωτοβουλίας συζήτησης του προβλήματος και εξεύρεσης λύσης ανήκει στην πολιτική εξουσία, η οποία οφείλει τώρα να ενεργοποιηθεί. Η συμβολή της Ε.Δ.Ε. στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να θεωρείται δεδομένη.

Τέλος, ζητούμε από τους Έλληνες Πολίτες να απομονώνουν και να καταδικάζουν τέτοιες πρακτικές, να μην υποκύπτουν στη λογική του μιθριδατισμού και  της ισοπέδωσης των πάντων".