Της Teresa Coratella
Η δέκατη ετήσια πρωτοβουλία των "Τριών θαλασσών" (3SI) πραγματοποιήθηκε στη Βαρσοβία στα τέλη Απριλίου. Η πλατφόρμα, που ιδρύθηκε το 2016 από 12 κράτη μέλη της ΕΕ με κοινή εμπειρία από το Σιδηρούν Παραπέτασμα, αποσκοπεί στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ χωρών της βόρειας και νότιας Ευρώπης—και στην αξιοποίηση των περιοχών της Βαλτικής, της Μαύρης Θάλασσας και της Αδριατικής μέσω ενός δικτύου έργων ενέργειας, συνδεσιμότητας και υποδομών.
Σήμερα, τα μέλη της 3SI περιλαμβάνουν την Αυστρία, τη Βουλγαρία, την Κροατία, την Τσεχία, την Εσθονία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Πολωνία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία και τη Σλοβενία—όλα συμμάχους του ΝΑΤΟ εκτός από την Αυστρία. Και η πρωτοβουλία συνεχίζει να επεκτείνεται: το 2022 και το 2023, η 3SI χαρακτήρισε την Ουκρανία και τη Μολδαβία ως "χώρες-συνεργάτες", ενώ η Αλβανία και το Μαυροβούνιο απέκτησαν αυτή τη θέση το 2025.
Η Ιταλία, ωστόσο, απουσιάζει. Η Ρώμη βρίσκεται σε μια κεντρική γεωγραφική θέση για τους νότιους άξονες της πρωτοβουλίας· η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι κατανοεί τη σταδιακά αυξανόμενη στρατηγική της σημασία για τις συμμετέχουσες χώρες. Ωστόσο, οι παρελθούσες και η τρέχουσα ιταλική κυβέρνηση δεν έχουν θεωρήσει την 3SI ως γεωπολιτική προτεραιότητα. Τώρα, η Μελόνι πρέπει να κοιτάξει πέρα από τις παραδοσιακές γεωγραφικές περιοχές ενδιαφέροντος της Ιταλίας—τα Δυτικά Βαλκάνια και τη νότια Μεσόγειο—και να εμπλακεί σε πιο ριζοσπαστικές μορφές περιφερειακής συνεργασίας, υιοθετώντας μια μακροπρόθεσμη προσέγγιση για την οικονομική της ασφάλεια.
Η ένταξη στην 3SI θα ενίσχυε τον ήδη ισχυρό προσανατολισμό της Ιταλίας προς τα Δυτικά Βαλκάνια, που αποτελούν μακροχρόνια προτεραιότητα για διαδοχικές ιταλικές κυβερνήσεις. Η 3SI περιλαμβάνει την Κροατία και τη Σλοβενία: στην πρώτη, 300 ιταλικές εταιρείες δραστηριοποιούνται με εμπόριο αξίας 8 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ η Ιταλία είναι η δεύτερη σημαντικότερη εμπορική εταίρος της Σλοβενίας στην ΕΕ και η τρίτη παγκοσμίως. Τον Απρίλιο, ο Πολωνός πρόεδρος Άντζεϊ Ντούντα ανακοίνωσε επίσης ότι η 3SI χάρισε στο Μαυροβούνιο και την Αλβανία την ιδιότητα "χωρών-συνεργατών". Και οι δύο χώρες είναι πολιτικά και οικονομικά ζωτικής σημασίας για την Ιταλία, και η συμμετοχή της στη 3SI θα ενίσχυε τους δεσμούς της Ρώμης με τα Δυτικά Βαλκάνια.
Η Ιταλία θα πρέπει να ενταχθεί στην 3SI για να συνεχίσει να επιδεικνύει την υποστήριξή της τόσο στον αγώνα της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας, όσο και στη διαδρομή της Μολδαβίας προς την ένταξη στην ΕΕ. Η Μελόνι εξακολουθεί να εκπλήσσει άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες διατηρώντας την ιταλική βοήθεια προς το Κίεβο ως κυβερνητική προτεραιότητα, παρά τις ευρωπαϊκές υποψίες για μια πιθανή "Τραμπική παρέκκλιση"—όπου θα μπορούσε να δεχτεί μια εκεχειρία με κάθε κόστος. Η συμμετοχή της Ιταλίας σε μια επιπλέον μορφή διαλόγου, πέρα από τις διμερείς ή τις σχέσεις στο πλαίσιο της ΕΕ, θα επιβεβαίωνε την αφοσίωση της Μελόνι να στηρίξει την Ουκρανία όχι μόνο πολιτικά, αλλά και μέσω επενδύσεων και πρακτικών έργων—ειδικά σε μια μελλοντική φάση ανοικοδόμησης. Η Ιταλία έχει επίσης επιδείξει ανανεωμένη πολιτική δέσμευση για τη Μολδαβία, η οποία είναι ήδη χώρα-συνεργάτης της 3SI, υποστηρίζοντας τη διαδρομή της προς την ΕΕ. Η ένταξη στην 3SI θα ήταν ένα επιπλέον εργαλείο για να αποδείξει αυτή τη δέσμευση.
Η συμμετοχή της Ιταλίας στην 3SI θα μπορούσε να βελτιώσει την τρέχουσα θέση της στην ΕΕ και να ενισχύσει τις σχέσεις της Μελόνι με άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπως τη Βαρσοβία, αλλά και με χώρες όπως η Γερμανία. Η τελευταία, επίσημος εταίρος της 3SI, έχει μια κάπως ψυχρή συμμαχία με την Ιταλία τα τελευταία χρόνια—αλλά ακόμα κι αν η Ιταλία δεν θα γίνει ποτέ μέρος του "Τριγώνου της Βαϊμάρης", η Ρώμη θα πρέπει να ασχοληθεί διπλωματικά με τα μέλη του, πέρα από διμερείς ή ΕΕ-κεντρικές σχέσεις, μέσω περιφερειακών μορφών συνεργασίας.
Παρομοίως, η Ιταλία πρέπει να ενταχθεί στην 3SI για να αποφύγει την απομόνωση από μορφές περιφερειακής συνεργασίας στη Μεσόγειο. Δεδομένου του αδιεξόδου στις γεωπολιτικές σχέσεις της με τη Γαλλία και την Ισπανία, η ιδιότητα μέλους στην 3SI θα την έκανε πιο ενσωματωμένη ανάμεσα σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, αναπτύσσοντας πολιτικές για το κοινό περιφερειακό συμφέρον. Επιπλέον, ο Ντούντα ανακοίνωσε ότι η Ισπανία και η Τουρκία θα ενταχθούν ως στρατηγικοί εταίροι, αφήνοντας την Ιταλία ως τη μόνη μεγάλη νότια φωνή στην περιφέρεια της 3SI. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η Ρώμη επιδιώκει να ενισχύσει την παρουσία της στη Βόρεια Αφρική και πέρα, γίνοντας το κύριο σημείο αναφοράς της ΕΕ για την περιοχή. Αν και στοχεύει να το πετύχει ιδιαίτερα μέσω του "Σχεδίου Ματέι", η ένταξη στην 3SI θα μπορούσε να συμβάλει κι εδώ.
Η 3SI έχει μια διατλαντική διάσταση: οι ΗΠΑ, επίσημος εταίρος από τη δημιουργία της, έχουν πάντα υποστηρίξει δυναμικά το έργο. Αν και ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ευθυγραμμίστηκε με την 3SI ως τρόπο αντιμετώπισης της ρωσικής επιρροής, υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, η έμφαση μπορεί να μετατοπιστεί προς τη διαχείριση της κινεζικής οικονομικής παρουσίας και διπλωματίας στην περιοχή της 3SI—ιδιαίτερα στην Ανατολική Ευρώπη και τα Δυτικά Βαλκάνια. Η Μελόνι συμμερίζεται την άποψη του Τραμπ, ειδικά μετά την απόφασή της να μην ανανεώσει τη συμμετοχή της Ιταλίας στην "Ζώνη και Δρόμο" το 2023. Έτσι, παρόλο που η Ιταλία δεν πληροί ακόμα τα αμερικανικά στόχα για αμυντικές δαπάνες, ο ενδιαφερόμενος Τραμπ θα μπορούσε να διασφαλίσει ότι οι ΗΠΑ διατηρούν την 3SI υπό την πολιτική της σκέπη.
Η Ιταλία επενδύει σημαντικά στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων της σε ενέργεια, συνδεσιμότητα και υποδομές, όπως φαίνεται στο G7 του 2024 και μέσω της συνεχούς υποστήριξης για το "Διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης" (IMEC). Όπως τόνισε πρόσφατα ο ιταλός ειδικός απεσταλμένος για το IMEC, η 3SI και ο IMEC έχουν ευθυγραμμισμένους στόχους: η πόλη της Τεργέστης, ιδανικά τοποθετημένη σχεδόν στο κέντρο των χωρών της 3SI και πολλών ιταλικών λιμανιών, είναι προικισμένη να φιλοξενήσει τις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες σε υποδομές, ενέργεια και συνδεσιμότητα.
Η Μελόνι δεν μπορεί να αντέξει περαιτέρω πολιτική απομόνωση από τους ευρωπαϊκούς συμμάχους της—αλλά η προτεραιότητα που δίνει στις διατλαντικές σχέσεις έναντι των ευρωπαϊκών, και ο ιδιαίτερος τρόπος συνεργασίας της με την ΕΕ, συμπληρώνουν την απόφασή της να μένει γενικά εκτός μεγάλων ευρωπαϊκών συνεργασιών. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι η γεωπολιτική και οικονομική θέση της Ιταλίας στην Ευρώπη θα έπρεπε να είναι ισχυρότερη. Η Ιταλία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την 3SI για να επηρεάσει καλύτερα τους εσωτερικούς κύκλους συνεργασίας της ΕΕ, όπως το "Τρίγωνο της Βαϊμάρης", και να γίνει πιο ορατή ως περιφερειακή οικονομική ηγέτις.
Αν, για τη Μελόνι, η πλήρης ιδιότητα μέλους φαίνεται απαιτητική, ίσως η Ιταλία να μπορούσε να ακολουθήσει το παράδειγμα της Γερμανίας και των ΗΠΑ—και να ξεκινήσει ως "εταίρος" της 3SI, ως πρώτο βήμα.
Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.
Επιμέλεια - Απόδοση: Νικόλας Σαπουντζόγλου
Το ισχυρό Κρατικό Συμβούλιο της Κίνας παρουσίασε ένα φιλόδοξο όραμα για την ταχύ διάχυση της τεχνητής νοημοσύνης σε έξι βασικούς τομείς, από την επιτάχυνση της επιστημονικής έρευνας και ανάπτυξης έως...
Ο παγκόσμιος αγώνας για την κυριαρχία στην τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) προηγείται σήμερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες αξιοποιούν τα τρομερά τεχνολογικά και οικονομικά πλεονεκτήματά τους για να...
Η άνοδος του γενικού εισαγγελέα Ιγκόρ Κράσνοφ στην πρώτη γραμμή για την ηγεσία του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ρωσίας δεν προμηνύει νομικές αλλαγές, αλλά ρίχνει φως στις προτεραιότητες του Κρεμλίνου.
Ακόμα και πριν συναντηθεί με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στην Ουάσινγκτον, ο νέος προοδευτικός πρόεδρος της Νότιας Κορέας είχε ήδη κάνει ένα σημαντικό διπλωματικό βήμα. πρώτο υπερπόντιο...
Ο Πούτιν αρνείται κατηγορηματικά να κατανοήσει ότι δεν είναι η Δύση που εμποδίζει την Ουκρανία να γίνει "φιλική", αλλά ότι η ουκρανική κοινωνία και οι ελίτ δεν θα δεχτούν ποτέ τις συνθηκολογικές...
Οι Ηνωμένες Πολιτείες διεξάγουν επί του παρόντος ένα τολμηρό οικονομικό πείραμα που ονομάζεται "Οικονομικός Τραμπισμός". Η βασική του υπόθεση είναι αποπροσανατολιστικά απλή: απομονώστε την οικονομία...
Οι ζημιές στα ρωσικά διυλιστήρια έχουν συμβάλει στην αύξηση των τιμών της βενζίνης σε πολυετή υψηλά, αλλά η κυβέρνηση έχει επιλογές για να μετριάσει τις ελλείψεις.
H Ευρώπη συνεχίζει να παίζει βάσει του παλιού εγχειριδίου. Για να γίνει μια πραγματικά γεωπολιτική δύναμη, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να επιβεβαιώσουν την οικονομική και στρατιωτική τους ισχύ...
Μήνες προσεκτικών επαφών με την Ουάσινγκτον, και συγκεκριμένα μηνύματα από τον Λουκασένκο απέδωσαν τελικά το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Μετά τη διπλωματία των τελευταίων ημερών, η ειρήνη φαίνεται πιο μακρινή από ποτέ.
Οι αρχικές προβλέψεις που αποδείχτηκαν υπερβολικά φιλόδοξες και η τρέχουσα πραγματικότητα για την ρωσική ενεργειακή βιομηχανία.
