Το πασχαλιάτικο παιχνίδι του Πούτιν είχε στόχο τον Τραμπ

 του Jonas Goldman

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι. Με την προσπάθειά του για ειρήνη στην Ουκρανία να αποτυγχάνει, πρέπει είτε να πατήσει ενάντια στα ένστικτά του και να ασκήσει πίεση στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν (μια τακτική διαπραγμάτευσης που πιθανότατα θα οδηγήσει σε αποτυχία), είτε να ανακοινώσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκαταλείπουν τις προσπάθειες συμφιλίωσης των δύο εμπολέμων πλευρών. Από τις πρόσφατες δηλώσεις του Τραμπ και του υπουργού Εξωτερικών του, Μάρκο Ρούμπιο, φαίνεται ότι η Ουάσιγκτον προτιμά το δεύτερο.

Ταυτόχρονα, ο Πούτιν πρέπει επίσης να κάνει μια επιλογή. Ο Ρώσος ηγέτης δεν φοβάται την εγκατάλειψη των μεσολαβητικών προσπαθειών από τις ΗΠΑ: τα γεγονότα στο πεδίο της μάχης πιθανότατα θα εξελιχθούν υπέρ της Ρωσίας, όπως συμβαίνει εδώ και μήνες. Αλλά ο Πούτιν προφανώς δεν έχει αποφασίσει εάν θα παρατήσει τον Τραμπ και τις προσπάθειές του να τερματίσει τον πόλεμο, ή εάν θα συνεχίσει να χειραγωγεί τον Αμερικανό πρόεδρο.

Η ανακοίνωση της Ρωσίας για εκεχειρία στο Πάσχα στην Ουκρανία την τελευταία στιγμή, συμβολίζει την απροθυμία του Πούτιν να πάρει απόφαση. Ενώ η ρωσική εκεχειρία του επέτρεψε να καθυστερήσει να ορίσει τη στάση του απέναντι στον Τραμπ, σημαίνει επίσης ότι το Κρεμλίνο μπορεί να ισχυριστεί ότι ήταν ειλικρινές για μια μόνιμη ειρήνη, εάν οι διαπραγματεύσεις εγκαταλειφθούν και ξεκινήσει το παιχνίδι κατηγοριών.

Τους τελευταίους μήνες, ο Τραμπ είχε επανειλημμένα θέσει το Πάσχα ως προθεσμία για ειρηνευτές διαπραγματεύσεις, οπότε είχε νόημα η Ρωσία να κάνει μια χειρονομία. Μια εκεχειρία ήταν ταυτόχρονα κάτι απτό και κάτι που δεν απαιτούσε μη αναστρέψιμες δεσμεύσεις.

Η παύση πυρός τριάντα ωρών ανακοινώθηκε με την τυπική μυστικότητα του Κρεμλίνου. Παρά τις πολλές δημόσιες εμφανίσεις του τις προηγούμενες εβδομάδες, ο Πούτιν δεν ανέφερε το σχέδιό του. Σε αντίθεση με την πρόταση της Ρωσίας για εκεχειρία τα Χριστούγεννα, που ανακοινώθηκε εκ των προτέρων, η εκεχειρία του Πάσχα φαίνεται ότι ήταν ξεκάθαρα μονομερής.

Η ξαφνική αυτή ανακοίνωση είχε σκοπό να πιάσει εχθρούς και συμμάχους απροετοίμαστους (άλλωστε, το Πάσχα είναι αργία στις περισσότερες δυτικές χώρες). Και αυτό ακριβώς συνέβη: η αρχική αντίδραση του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι ήταν αρνητική, αλλά στη συνέχεια πρότεινε η εκεχειρία να παραταθεί για τριάντα ημέρες. Ο Πούτιν δεν άργησε να τονίσει αυτή τη διαφορά, αποδίδοντας την σε μια καθυστερημένη επέμβαση των "δυτικών επιμελητών" του Κιέβου.

Θα ήταν ακόμα πιο συμφέρον για το Κρεμλίνο εάν το Κίεβο είχε απορρίψει κατηγορηματικά την εκεχειρία. Αυτό θα άφηνε ελεύθερη τη Ρωσία να συνεχίσει στρατιωτική δράση και θα επέτρεπε σε Ρώσους αξιωματούχους να ρίξουν το φταίξιμο για τη συνέχιση της βίας στο Κίεβο. Ωστόσο, το Κρεμλίνο ήταν επίσης έτοιμο για το ενδεχόμενο το Κίεβο να δεχτεί. Σε αυτή την περίπτωση, οι Ρώσοι αξιωματούχοι απλώς θα κατηγορούσαν την Ουκρανία ότι παραβίασε την εκεχειρία.

Πριν την εκλογή του Τραμπ, η Ρωσία και η Ουκρανία είχαν εμπλακεί σε ένα λεκτικό ανταγωνισμό για να θεωρηθούν θύματα στη σύγκρουση. Η Μόσχα έκανε μεγάλες προσπάθειες να αντιμετωπίσει το αυταπόδεικτο γεγονός ότι η Ουκρανία ήταν το θύμα της επιθετικότητάς της, αναφέροντας ανησυχίες για τον "λαό του Ντονμπάς", φανερές περιορισμούς στα δικαιώματα των ρωσόφωνων στην Ουκρανία και την πιθανότητα η Ρωσία να γίνει στόχος επιθετικότητας του ΝΑΤΟ.

Ωστόσο, ο Τραμπ δίνει μεγάλη βαρύτητα στη δύναμη και έχει αποδειχθεί λιγότερο ενδιαφερόμενος να καθορίσει ποιος είναι το "πραγματικό" θύμα. Ως αποτέλεσμα, η Ρωσία και η Ουκρανία ανταγωνίζονται πλέον για να διεκδικήσουν τον τίτλο της πιο ειρηνόφιλης χώρας. Εξ ου και η εκεχειρία του Πούτιν στο Πάσχα.

Ταυτόχρονα, η σύντομη παύση των εχθροπραξιών στην Ουκρανία έδωσε στο Κρεμλίνο την ευκαιρία να δοκιμάσει τις αντιδράσεις εντός της Ρωσίας. Φαίνεται ότι οι αξιωματούχοι ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την αντίδραση των υπερ-πατριωτών της χώρας, που είναι οι πιο φανατικοί υποστηρικτές της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία. Μπορεί να φαίνεται ότι η συγκέντρωση της εξουσίας και η υπακοή των μυστικών υπηρεσιών σημαίνει ότι ο Πούτιν μπορεί να επιβάλει οποιαδήποτε απόφαση χωρίς διαβούλευση. Αλλά η συνέχιση των μαχών εξαρτάται από το να διατηρήσει το Κρεμλίνο την υποστήριξη των εθνικιστικών κύκλων της Ρωσίας.

Ενώ οι αντιπολεμικοί Ρώσοι κατηγορούν την απόφαση του Κρεμλίνου να ξεκινήσει μια τόσο αυτοκτονική στρατιωτική περιπέτεια για τη διαρκή φύση της σύγκρουσης, οι υπερ-πατριώτες έχουν μια άλλη εξήγηση. Κατηγορούν τις αρχές ότι δεν μπορούν να νικήσουν έναν ασθενέστερο εχθρό επειδή θέλουν μια συμφωνία, και όχι νίκη στο πεδίο της μάχης.

Οι αντιδράσεις των υπερ-πατριωτών της Ρωσίας για την εκεχειρία του Πάσχα δεν ήταν ομοιόμορφες και οδήγησαν σε μερικά ενδιαφέροντα περιστατικά. Σε ένα από αυτά, η διαβόητη προπαγανδίστρια των κρατικών μέσων Μαργαρίτα Σιμονιάν αναγκάστηκε να υπερασπιστεί τον αρχηγό  της από κριτική εκ μέρους αυτών που αντιτίθενταν στη σύντομη παύση των εχθροπραξιών. Όσο για τις μυστικές υπηρεσίες, είναι πολύ πιο εύκολο για αυτές να εκτελέσουν τη βούληση του Κρεμλίνου όταν δεν δείχνουν καμία συμπάθεια για αυτούς που καταστέλλουν. Αν όμως αυτοί που θέλει να εξοντώσει το Κρεμλίνο είναι υπερ-πατριώτες (όπως ο αποβιώσας  ηγέτης-επαναστάτης Γεβγκένι Πριγκόζιν), τότε οι μυστικές υπηρεσίες τείνουν να δρουν με λιγότερο ενθουσιασμό.

Στο τέλος της ημέρας, η εκεχειρία του Πούτιν οδήγησε σε μείωση των μαχών στην Ουκρανία—αν και μόνο για τριάντα ώρες. Σηματοδότησε επίσης την ένταση του παράξενου ανταγωνισμού μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας να δείξουν στον Τραμπ ότι είναι πιο πρόθυμοι από την άλλη πλευρά για μια μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία.

Κρίνοντας από τις ρωσικές δηλώσεις, το Κρεμλίνο πιστεύει ότι η εκεχειρία του Πάσχα εξυπηρέτησε τον σκοπό της. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον μια εκεχειρία στην Ουκρανία δεν εφαρμοστεί με δεσμεύσεις και από τις δύο πλευρές, ή ως προϋπόθεση για περαιτέρω διαπραγματεύσεις, το Κρεμλίνο θα διατηρήσει το δικαίωμα να παραβιάσει τους όρους της.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Επιμέλεια - Απόδοση: Νικόλας Σαπουντζόγλου