Παρασκευή, 04-Απρ-2025 07:30
Η Γερμανία δεν πρέπει να κάνει το λάθος των ΗΠΑ

Της Nele Anders
Μια διαρροή του προσχέδιου από τις συζητήσεις του γερμανικού κυβερνητικού συνασπισμού — που πιθανώς θα ολοκληρωθούν αυτόν τον μήνα — αποκαλύπτει σαφή διαφωνία σχετικά με το αν η Γερμανία πρέπει να τηρήσει τη δέσμευσή της να διαθέτει το 0,7% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος σε Επίσημη Βοήθεια Ανάπτυξης (ΟDA).
Αυτό έρχεται σε μια περίοδο που οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο μεγαλύτερος αντίστοιχος χώρα-χρηματοδότης, έχουν αρχίσει να τερματίζουν το πρόγραμμα USAID. Παράλληλα, παραδοσιακοί ευρωπαϊκοί "χώρες χρηματοδότες", όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία, δείχνουν ότι επίσης σκοπεύουν να εγκαταλείψουν τη δέσμευση για το 0,7%, υποστηρίζοντας ότι οι αυξημένοι αμυντικοί προϋπολογισμοί απαιτούν περικοπές αλλού.
Αν η Γερμανία ακολουθούσε αυτή την τάση, θα άφηνε χώρο για δρώντα υποκείμενα όπως η Κίνα και η Ρωσία. Η κινεζική βοήθεια συχνά συνοδεύεται από "παγίδες χρέους", αναγκάζοντας τις χώρες που τη λαμβάνουν σε στρατηγικές παραχωρήσεις, όπως έλεγχος υποδομών ή πολιτική ευθυγράμμιση. Εν τω μεταξύ, η Ρωσία εστιάζει στη δημιουργία ενεργειακών εξαρτήσεων και στην παροχή στρατιωτικής βοήθειας για να ενισχύει αυταρχικά καθεστώτα. Τελικά, αυτή η μετατόπιση επιρροής θα αποδυνάμωνε τη γεωπολιτική θέση της Γερμανίας και της Ευρώπης στην Αφρική, τη Λατινική Αμερική και τη Νοτιοανατολική Ασία, υπονομεύοντας τη δημοκρατική διακυβέρνηση και τις οικονομικές συνεργασίες.
Αν το Βερολίνο ενδιαφέρεται πραγματικά να διαδραματίσει γεωπολιτικό ρόλο, πρέπει να αξιοποιήσει όλα τα διπλωματικά εργαλεία που διαθέτει — συμπεριλαμβανομένης της ODA. Οι ΗΠΑ, που ιστορικά είναι ταυτόχρονα η κυρίαρχη στρατιωτική δύναμη και ο μεγαλύτερος απλός χρηματοδότης διμερών ODA, αποδεικνύουν ότι οι δαπάνες για άμυνα και ανάπτυξη δεν είναι αμοιβαία αποκλειόμενες.
Ο νέος κυβερνητικός συνασπισμός θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον ρόλο της Γερμανίας ως του μεγαλύτερου χρηματοδότη ODA στην ΕΕ για να ηγηθεί μιας πιο ενοποιημένης ευρωπαϊκής προσέγγισης. Μιας προσέγγισης που αναγνωρίζει την ODA όχι απλώς ως φιλανθρωπία, αλλά ως εργαλείο που συμπληρώνει τα παραδοσιακά μέσα ασφάλειας. Σε αυτό το πλαίσιο, το Βερολίνο θα μπορούσε να ενώσει ευρωπαϊκούς εταίρους — όπως την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και τα κράτη μέλη — για καλύτερο συντονισμό, κοινοποίηση πόρων και καθορισμό γεωγραφικών προτεραιοτήτων. Ιδιαίτερα, θα μπορούσε να βρει σύμμαχο στην Ισπανία, της οποίας η κυβέρνηση υποστηρίζει μια προσέγγιση διπλωματικής επιρροής στην ευρωπαϊκή ασφάλεια που παραμένει πιστή στην ODA.
Πλεονεκτήματα
Πρώτον, θα περιοριζόταν η κινεζική και ρωσική επιρροή με την κάλυψη του κενού που αφήνουν οι ΗΠΑ. Δεύτερον, θα ενισχυόταν η συνεργασία με μη κυβερνητικούς οργανισμούς σε χώρες που λαμβάνουν βοήθεια. Διπλωματικοί δεσμοί με την κοινωνία των πολιτών μπορούν να ωφελήσουν τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της ΕΕ και της Γερμανίας όταν η συνεργασία με κυβερνήσεις αποτυγχάνει. Τρίτον, η έμφαση στην ODA ως στρατηγικό διπλωματικό εργαλείο θα βοηθούσε να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ ευρωπαϊκών κυβερνήσεων που προωθούν μια ευρύτερη, ολοκληρωμένη προσέγγιση ασφάλειας (συμπεριλαμβανομένων εργαλείων "μαλακής δύναμης") και εκείνων που προτεραιοποιούν τις αμυντικές δαπάνες λόγω γεωγραφικής εγγύτητας με τη Ρωσία.
Τέλος, σε εγχώριο επίπεδο, η Γερμανία θα πρέπει να διατηρήσει την ODA για να προωθήσει τα οικονομικά της συμφέροντα. Μελέτες δείχνουν ότι η ODA μπορεί να διευρύνει τις εξαγωγές των δωρητών, να προσελκύσει άμεσες ξένες επενδύσεις και να βοηθήσει επιχειρήσεις να κερδίσουν έργα υποδομής. Ως εξαγωγική οικονομία σε ένα κατακερματισμένο παγκόσμιο οικονομικό τοπίο, η ODA μπορεί να βοηθήσει τη Γερμανία να χτίσει στρατηγικές συνεργασίες για εναλλακτικές εμπορικές οδούς. Με την αποχώρηση των ΗΠΑ, νέες ευκαιρίες αναδύονται, για παράδειγμα, στην Ινδο-Ειρηνική περιοχή.
Παρά την τελευταία στιγμή μεταρρύθμιση του "φρένο του χρέους" από την προηγούμενη Βουλή, οι διαπραγματευτές του SPD και της CDU αντιμετωπίζουν τώρα τον επίπονο έλεγχο του γερμανικού προϋπολογισμού. Για μερικούς, οι περικοπές στην ODA φαίνονται μια εύκολη λύση για τις ελλείψεις, παρόλο που μακροπρόθεσμα το κόστος της μη πρόληψης κρίσεων μέσω της ODA είναι μεγαλύτερο.
Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.
Επιμέλεια - Απόδοση: Νικόλας Σαπουντζόγλου