Στον εμπορικό πόλεμο ο φόβος φέρνει την καταστροφή

Του Carl Bildt

Η "οικονομική ασφάλεια" έχει γίνει τσιτάτο των Βρυξελλών τα τελευταία χρόνια, διαμορφωμένη από ένα μείγμα πίεσης από τα ένστικτα προστατευτισμού της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών. Στον αθλητισμό, η άμυνα σπάνια κερδίζει πρωταθλήματα. Η ατζέντα οικονομικής ασφάλειας είναι αμυντική. Μπορεί να επιβραδύνει την πτώση, αλλά δεν θα την αναστρέψει. Αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη είναι μια τολμηρή, επιθετική στρατηγική.

Αμυντική στρατηγική

Από τα μέτρα εμπορικής άμυνας έως τους περιορισμούς και τους ελέγχους, οι πρωτοβουλίες αφθονούν. Γίνεται λόγος για εκατομμύρια, ή και δισεκατομμύρια, που χύνονται σε λεγόμενα στρατηγικά έργα στους διαδρόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ορισμένα από αυτά τα μέτρα είναι αναμφίβολα απαραίτητα. Ωστόσο, η Ευρώπη πρέπει να περπατήσει προσεκτικά για να αποφύγει έναν παγκόσμιο αγώνα επιδοτήσεων ή να επιδεινώσει τα ρυθμιστικά βάρη που ήδη εμποδίζουν την ανταγωνιστικότητά της. Σε έναν κόσμο όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η υπερδύναμη της καινοτομίας και η Κίνα κυριαρχεί στην παραγωγή, η ΕΕ δεν έχει την πολυτέλεια να αυτοπροσδιορίζεται αποκλειστικά ως υπερδύναμη του κανονισμού.

Κοιτάζοντας πίσω, το πολυδιαφημισμένο "Brussels Effect" γνώρισε κάποια επιτυχία. Αλλά αυτό το αποτέλεσμα θα μπορούσε να εξασθενίσει σε έναν κόσμο όπου η Ευρώπη θεωρείται ότι υστερεί, μετατρέποντας από περιουσιακό στοιχείο σε παθητικό. Στην Ουάσιγκτον, οι συζητήσεις στους πολιτικούς κύκλους επικεντρώνονται σε μια "μικρή αυλή με ψηλό φράχτη", που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα επιβάλουν βιομηχανικά προστατευτικά μέτρα κατά της Κίνας μόνο σε επιλεγμένους πολύ ευαίσθητους τομείς (η μικρή αυλή), τους οποίους θα προστατεύσουν σθεναρά (ψηλός φράχτης). Ωστόσο, η αυλή επεκτείνεται και ο φράκτης γίνεται πορώδης.

Η ΕΕ αντιμετωπίζει ένα διαφορετικό δίλημμα: όχι μόνο υπάρχουν λιγότερα όρια, αλλά η κύρια απειλή για το τεχνολογικό της πλεονέκτημα προέρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και όχι από την Κίνα. Οι μελέτες της ΕΕ αποκαλύπτουν ότι η Ευρώπη ακολουθεί σχεδόν όλες τις προηγμένες τεχνολογίες - και είναι αμερικανικές, όχι κινεζικές, εταιρείες που ηγούνται της εξαγοράς πολλά υποσχόμενων ευρωπαϊκών startups.

Οι Βρυξέλλες απαιτούν μια τολμηρή, τολμηρή προσέγγιση για να επιστρέψουν στην κορυφή.

Χτίζοντας οικονομική δύναμη

Το πρώτο βήμα είναι η βαθιά οικονομική μεταρρύθμιση με στόχο την ενίσχυση, τη διεύρυνση και την εμβάθυνση κάθε πτυχής της ενιαίας αγοράς. Μια πινελιά απορρύθμισης θα μπορούσε να ενισχύσει αυτές τις προσπάθειες. Η προσπάθεια του Έλον Μασκ να μετατρέψει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε υπερδύναμη απορρύθμισης μπορεί να προσφέρει μαθήματα που αξίζει να προσέξουμε. Η απορρύθμιση μπορεί να ξεκλειδώσει την ευελιξία και την ανταγωνιστικότητα, ιδιότητες που χρειάζεται πολύ η Ευρώπη.

Οι αγορές κεφαλαίων αποτελούν έναν ακόμη ακρογωνιαίο λίθο για την ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς. Η έξοδος των πολλά υποσχόμενων ευρωπαϊκών εταιρειών στις αγορές των ΗΠΑ υπογραμμίζει ένα συστημικό ζήτημα. Το Spotify και η Klarna, δύο επιτυχημένες σουηδικές νεοφυείς επιχειρήσεις, σχεδιάζουν τις IPO τους στη Νέα Υόρκη, εντάσσοντας έναν αυξανόμενο κατάλογο ευρωπαϊκών εταιρειών που αναζητούν καλύτερες ευκαιρίες χρηματοδότησης στο εξωτερικό. Η αδυναμία της Ευρώπης να χρηματοδοτήσει το δικό της μέλλον θα μπορούσε να καταστεί ακρωτηριαστική ευθύνη.

Η παροχή κινήτρων για την έρευνα και την ανάπτυξη είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της καινοτομίας. Τα θεσμικά όργανα της Ευρώπης δεν πρέπει μόνο να διατηρήσουν τα τοπικά ταλέντα αλλά και να προσελκύσουν τα καλύτερα μυαλά του κόσμου. Το ταλέντο συχνά ακολουθεί τα χρήματα και το ταλέντο προσελκύει περισσότερα ταλέντα. Χωρίς αυτόν τον ενάρετο κύκλο, άλλες μεταρρυθμίσεις θα αποτύχουν.

Τέλος, η Ευρώπη πρέπει να υιοθετήσει μια πιο επιθετική στρατηγική για το παγκόσμιο εμπόριο. Ενώ η ευρωπαϊκή οικονομία επικρίνεται συχνά για έλλειψη ανταγωνιστικότητας, το συμπαγές εμπορικό πλεόνασμα της Ευρωζώνης έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το τεράστιο έλλειμμα των Ηνωμένων Πολιτειών. Η ΕΕ είναι ο κορυφαίος εμπορικός εταίρος για περισσότερες από 80 χώρες, ξεπερνώντας κατά πολύ τις ΗΠΑ από αυτή την άποψη, οι οποίες είναι ο κορυφαίος εμπορικός εταίρος για περίπου 20 χώρες — όλες στο κοντινό εξωτερικό της, από την Κολομβία μέχρι τον Καναδά.

Ωστόσο, η πραγματική πρόκληση βρίσκεται αλλού. Η Κίνα είναι πλέον ο νούμερο ένα εμπορικός εταίρος για 120 χώρες, συμπεριλαμβανομένου μεγάλου μέρους της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Η μετατόπιση των εμπορικών προτύπων προς την εύνοια της Κίνας ήταν γρήγορη και αποφασιστική. Εάν η Ευρώπη έχει εμμονή με την οικονομική ασφάλεια ή εμπλακεί σε ενδοδυτικούς εμπορικούς πολέμους, κινδυνεύει να παραχωρήσει ακόμη περισσότερο έδαφος στις αναδυόμενες αγορές στο Πεκίνο.

Ιστορικά, η ευημερία της Ευρώπης προήλθε από το ανοιχτό εμπόριο. Η άνοδος της Ευρώπης ως παγκόσμιας οικονομικής δύναμης ξεκίνησε όταν τα πλοία της άρχισαν να διασχίζουν τους ωκεανούς, δημιουργώντας εμπορικές σχέσεις. Η καινοτομία, που σημαδεύτηκε από τη Βιομηχανική Επανάσταση, σίγουρα βοήθησε, αλλά το εμπόριο ήταν το θεμέλιο. Αντίθετα, όταν η Κίνα στράφηκε προς τα μέσα, έμεινε στάσιμη. Η Ιαπωνία πήρε το μάθημα, άνοιξε και προχώρησε.

Η Ευρώπη πρέπει να επαναλάβει αυτήν την επιθετική νοοτροπία. Οι συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών με κάθε σχετική περιοχή πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα. Το περαιτέρω άνοιγμα των ευρωπαϊκών αγορών μπορεί να είναι επικίνδυνο, αλλά τίποτα δεν ενισχύει την ανταγωνιστικότητα όπως ο ίδιος ο ανταγωνισμός. Έτσι ευδοκίμησε η Ευρώπη στο παρελθόν και πώς μπορεί να ευδοκιμήσει ξανά.

Δύναμη μέσα από αυτοπεποίθηση

Μια επιθετική στρατηγική δεν εγκαταλείπει την ασφάλεια. το χτίζει μέσα από δύναμη και αυτοπεποίθηση. Η οικονομική ασφάλεια είναι το αποτέλεσμα της οικονομικής ισχύος – όχι το αντίστροφο.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου