Η πτώση του Άσαντ: Οι Ευρωπαίοι έχουν την ευκαιρία να βοηθήσουν στη δημιουργία μιας νέας Συρίας

Του Julien Barnes-Dacey

Δεκατρία χρόνια αφότου ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία –μια σύγκρουση που σκότωσε έως και 500.000 ανθρώπους και είχε ως αποτέλεσμα έξι εκατομμύρια πρόσφυγες– η βάναυση ηγεσία του Σύρου δικτάτορα Μπασάρ αλ Άσαντ έχει τελειώσει.

Το βράδυ του Σαββάτου, ο Άσαντ εγκατέλειψε τη χώρα και οι αντάρτες εισέβαλαν στη Δαμασκό σε μια "κινηματογραφική" κατάληψη της εξουσίας που εκτυλίχθηκε σε μόλις δέκα ημέρες.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αντιμετώπισαν την εξέλιξη ευπρόσδεκτα καθώς και με βαθιά αβεβαιότητα για το τι θα ακολουθήσει. Υπάρχουν ήδη φόβοι σχετικά με την ισλαμιστική φύση της Χαγιάτ Ταχίρ αλ-Σαμ (HTS), της πρώην οργάνωσης της Αλ Κάιντα που ηγείται του ανταρτικού κινήματος, του εντεινόμενου χάους, της βίας και του κατακερματισμού εν μέσω μιας πιθανής αμφισβητούμενης μετάβασης. καθώς και η σύγκρουση μεταξύ Τουρκίας και Κούρδων της Συρίας δίνοντας στο ISIS νέο χώρο για εκμετάλλευση.

Ωστόσο, ακόμη και όταν επικεντρώνονται σε αυτούς τους κινδύνους, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει πρώτα να επικεντρωθούν στην ευκαιρία που παρουσιάζεται από το τέλος του Άσαντ και να αναγνωρίσουν ότι ο βασικός μοχλός της αστάθειας, της βίας και των εκροών προσφύγων από τη Συρία έχει φύγει από τη σκηνή.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει να δουν αυτό που συμβαίνει στη Συρία, ένα βασικό μεσογειακό κράτος, ως βασικό στρατηγικό συμφέρον και να διοχετεύσουν την πολιτική προσοχή και τους πόρους για να υποστηρίξουν μια χωρίς αποκλεισμούς, υπό την ηγεσία της Συρίας, μετάβαση με κατανομή εξουσίας και ευρύτερη μεταρρύθμιση. Αυτός είναι ο μόνος βιώσιμος δρόμος για τη διασφάλιση των ευρωπαϊκών συμφερόντων, είτε πρόκειται για περιφερειακή σταθερότητα είτε για την πρόληψη νέων συγκρούσεων και τρομοκρατίας. επιτρέποντας σε εκατομμύρια Σύρους να επιστρέψουν επιτέλους στα σπίτια τους. ή μειώνοντας μόνιμα την εχθρική περιφερειακή επιρροή εξωτερικών δυνάμεων όπως η Ρωσία.

Αλλά η μεγαλύτερη ελπίδα της Ευρώπης πρέπει να βρίσκεται τώρα στην αντιπροσωπεία των ίδιων των Σύριων. Πολλοί λαχταρούν μια σταθεροποιητική μετάβαση, έχοντας εσωτερικεύσει το βαθύ κόστος της συνεχιζόμενης σύγκρουσης. Το HTS είναι ένα σαφές παράδειγμα αυτού, αν και πρέπει να δοκιμαστεί προσεκτικά: έχει μετριάσει την ιδεολογική του θέση, έχει έρθει σε ρήξη με την Αλ Κάιντα και αρχικά δεσμεύτηκε σε μια διαδικασία χωρίς αποκλεισμούς που προστατεύει τα δικαιώματα όλων των Σύριων, όπως αποδεικνύεται από την καθησυχαστική προσέγγιση των μειονοτήτων της χώρας. Έχει επίσης εργαστεί γρήγορα για την προστασία των κρατικών θεσμών, συμπεριλαμβανομένης της αρχικής διατήρησης του Μοχάμεντ Γκάζι αλ Τζαλάλι, του τελευταίου πρωθυπουργού του Άσαντ στη θέση του, για να αποτρέψει την κάθοδο της χώρας σε νέο χάος.

Από την πλευρά τους, τα ευρωπαϊκά κράτη θα πρέπει να προσεγγίσουν την κατάσταση με σύνεση και σεμνότητα. Αλλά μπορούν να ξεκινήσουν υποστηρίζοντας την προοπτική μιας ανανεωμένης, υποστηριζόμενης από τον ΟΗΕ διαδικασίας που μπορεί –εν μέσω της κακοφωνίας των παραγόντων– να είναι το μόνο μέσο για τη συγκέντρωση διαφόρων εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων. Μπορούν επίσης να εντείνουν τη δέσμευση με την Τουρκία, η οποία έχει επιρροή στους αντάρτες, για να πιέσει για μια προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς. Αυτό θα περιλάμβανε την παροχή στους Κούρδους της Συρίας μια πολιτική διαδρομή προς την ενσωμάτωση στις νέες κρατικές δομές. Αυτά θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες τους, καθώς και τις τουρκικές ανησυχίες για την κουρδική αυτονομία.

Οι Ευρωπαίοι μπορούν να επιδιώξουν να δώσουν κίνητρο για τη συνεχή μετριοπάθεια του HTS, μεταξύ άλλων μέσω άμεσης δέσμευσης και εξαιρέσεων κυρώσεων, εάν η ομάδα υποστηρίζει μια προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς.

Τέλος, οι Ευρωπαίοι μπορούν επίσης να παράσχουν πιο άμεση ανθρωπιστική και οικονομική υποστήριξη, μεταξύ άλλων μέσω της ταχείας άρσης των τομεακών κυρώσεων. Θα πρέπει να είναι επιφυλακτικοί στο να ρίξουν χρήματα στο πρόβλημα, το οποίο κινδυνεύει να οδηγήσει σε μια νέα πολεμική οικονομία και σύγκρουση, αλλά θα πρέπει να κάνουν μια σημαντική προσφορά προθέσεων – για παράδειγμα, υποστήριξη για την ανοικοδόμηση εάν μπορεί να κλειδωθεί μια πολιτική μετάβαση χωρίς αποκλεισμούς.

Εν μέσω φόβων ότι η προέλαση των ανταρτών θα αναζωπυρώσει τον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, η πτώση του καθεστώτος ήταν πολύ πιο γρήγορη και λιγότερο αιματηρή από ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί κανείς, ειδικά δεδομένης της πεποίθησης ότι η Ρωσία και το Ιράν θα συνέχιζαν την υποστήριξή τους στον Άσαντ. Αλλά η συνεχιζόμενη απομάκρυνση του καθεστώτος του το άφησε τελικά αβοήθητο.

Η Τουρκία, η οποία υποστήριξε τους αντάρτες, φαίνεται επίσης να έχει καταλήξει σε συμφωνία με τη Μόσχα, την Τεχεράνη και άλλα αραβικά κράτη –με τη διευκόλυνση της δράσης της αντιπολίτευσης– να συγκρατήσει την υποστήριξη προς το καθεστώς και να συμφωνήσει στην απομάκρυνση του Άσαντ.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου