Ένας "ροκ σταρ" που μπορεί να γκρεμίσει την παντοδυναμία Όρμπαν

Του Tibor Dessewffy

Αυτή την εβδομάδα, η Ουγγαρία ανέλαβε από το Βέλγιο  την εξάμηνη προεδρία στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρά τις ανησυχίες στις Βρυξέλλες και σε όλες τις πρωτεύουσες της ΕΕ. Με το σύνθημά του "Κάνε την Ευρώπη Μεγάλη ξανά", το προβληματικό παιδί της ΕΕ φαίνεται έτοιμο να ταρακουνήσει τη γραφειοκρατική βάρκα. Αλλά πίσω στη Βουδαπέστη, μια άλλη πολιτική αναταραχή ξεσηκώνεται. Παρά τη σίγουρη νίκη του κόμματος του πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν, Fidesz, στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ήταν το χειρότερο αποτέλεσμα μέχρι σήμερα. Ένας νέος αμφισβητίας είχε εμφανιστεί, κερδίζοντας το 30% των ψήφων, πλησιάζοντας το πρώτο κόμμα όσο ποτέ άλλοτε.

Τους τελευταίους πέντε μήνες, ο Πέτερ Μάγιαρ  έχει εκτοξευθεί στα ύψη στην κατά τα άλλα στάσιμη ουγγρική πολιτική σκηνή. Με το κόμμα του που ιδρύθηκε βιαστικά, πήρε τις ψήφους πάνω από 1,3 εκατομμυρίων Ούγγρων στις εκλογές, κάνοντας ουσιαστικά ένα one man σόου. Αυτό είναι ιδιαίτερα εκπληκτικό καθώς ο Μάγιαρ δεν προερχόταν από τις τάξεις των σκληρών αντιπάλων του συστήματος. Είναι ο πρώην σύζυγος του πρώην υπουργού Δικαιοσύνης του Όρμπαν και επικεφαλής της λίστας του ΕΛΚ Judit Varga, και ο ίδιος εκπροσωπεί δυναμικά την πολιτική του Orban στις Βρυξέλλες εδώ και χρόνια. Η ρητορική του στην αρχή της εκστρατείας αντικατόπτριζε συχνά τη ρητορική του Όρμπαν, με όρους όπως το "σχέδιο Σόρος" και "γραφειοκρατία των Βρυξελλών".

Ο Μάγιαρ δεν είναι προϊόν μιας σχολαστικά σχεδιασμένης στρατηγικής. Μάλλον, η μεγάλη επιτυχία των εμφανίσεών του στα μέσα ενημέρωσης τον παρακίνησε να σταθεί ενάντια στη διαφθορά και τη φτώχεια. Ως συντηρητικός δεξιός, ο "λεπτός Ιησούς" επιτέθηκε τόσο στον Όρμπαν όσο και στην παλιά αντιπολίτευση – μια στρατηγική που αποδείχθηκε επιτυχημένη. 

Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη ελάχιστα γνωστά για το πραγματικό περιεχόμενο του φαινομένου των Μαγυάρων και τις θέσεις του για την ΕΕ και τα μεγάλα εσωτερικά και διεθνή ζητήματα. Αυτή η αβεβαιότητα καταδεικνύεται καλά από τις αμφιταλαντεύσεις του σχετικά με τη δική του εντολή – παρόλο που είχε δηλώσει επανειλημμένα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ότι δεν θα έπαιρνε μια θέση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την αποδέχτηκε μετά τις εκλογές. 

Η ρητορική του για την ΕΕ έγινε ολοένα και πιο εκλεπτυσμένη, φτάνοντας τελικά σε ένα διαχωρισμό Ανατολής-Δύσης όπου ο Όρμπαν οδηγεί την Ουγγαρία προς την Ανατολή ενώ θα την οδηγεί στη Δύση. Μπορούμε εύλογα να περιμένουμε ότι η ρητορική του θα συνεχίσει να αποκλίνει από αυτή του Όρμπαν λόγω της λογικής του πολιτικού ανταγωνισμού. Τα σημάδια αυτού είναι ήδη εμφανή: για παράδειγμα, εντάχθηκε αμέσως στο κεντροδεξιό ΕΛΚ μετά τις εκλογές, από το οποίο ο Fidesz είχε αποχωρήσει λίγα χρόνια πριν. Στο μέλλον, μπορεί κάλλιστα να ακολουθήσει το playbook του Πολωνού πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ, υποσχόμενος να ξεμπλοκάρει την παγωμένη χρηματοδότηση της ΕΕ μέσω βελτιωμένων σχέσεων με τις Βρυξέλλες.

Σε αυτή τη φάση, ωστόσο, θα ήταν άδικο να περιμένουμε από τον Πέτερ Μάγιαρ να έχει καλά ανεπτυγμένες πολιτικές και μια ώριμη ιδεολογία, για να μην αναφέρουμε μια οργανωμένη δομή. Επέλεξε τη λίστα των εκπροσώπων του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου με βάση τα αποτελέσματα μιας διαφήμισης στο Facebook, αφήνοντας τους χρήστες να ψηφίσουν για τη σειρά. Είναι απρόβλεπτο πού θα οδηγήσει αυτό το one-man show, πόσο επιτυχημένος θα είναι ο Magyar στην οικοδόμηση μιας οργάνωσης και πόσο μακριά θα φτάσει στις εθνικές εκλογές σε δύο χρόνια από τώρα.

Επί του παρόντος, ο Μάγιαρ δημιουργεί μεγαλύτερο πρόβλημα για τα παραδοσιακά κόμματα της αντιπολίτευσης παρά για τον Όρμπαν. Στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η συμμαχία του αριστερού κόμματος κατάφερε να εξασφαλίσει 8% και δύο έδρες, αλλά οι φιλελεύθεροι, οι πράσινοι και το παραδοσιακό κόμμα διαμαρτυρίας, το Two-tailed Dog, δεν κέρδισαν καμία έδρα, αντίθετα με τις προσδοκίες. 

Παρόμοια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν για πολλά μικρά συντηρητικά κόμματα. Ο Μάγιαρ έχει συλλάβει επί του παρόντος τις ψήφους των κομμάτων της αντιπολίτευσης, με περίπου το 65-70% των ψηφοφόρων του να προέρχονται από πρώην ψηφοφόρους της αντιπολίτευσης, το 20-25% από πρώην μη ψηφοφόρους και περίπου το 10% να αποστατούν από το Fidesz. Και με αυτό, έχει προκύψει η περίεργη κατάσταση όπου ο Μάγιαρ, ο οποίος υποστηρίζε μια κάπως ήπια δεξιά πολιτική γραμμή που μοιάζει με το Fidesz, έχει προσελκύσει κυρίως αριστερούς ψηφοφόρους. Ακόμα κι έτσι, το εκλογικό αποτέλεσμα είναι ένα σημαντικό επίτευγμα, αν και είναι ξεκάθαρο ότι το πιο δύσκολο κομμάτι δεν έχει έρθει ακόμη – η νίκη σε εθνικές εκλογές ενάντια στην απόλυτη κυριαρχία των μέσων ενημέρωσης και των πόρων του Fidesz, καθώς και των διαλυμένων εκλογικών περιφερειών, θα είναι πολύ πιο σκληρή.

Ωστόσο, υπάρχει ένας παράγοντας που δίνει ελπίδα στους υποστηρικτές του Μάγιαρ και προκαλεί ανησυχία στον Όρμπαν - η έκπληξη της εμφάνισης του Μάγιαρ. Εκ των υστέρων, όμως, από κοινωνικο-ψυχολογική άποψη, μια προσδοκία μεσσία ήταν στον αέρα. Οι ψηφοφόροι της αντιπολίτευσης, που χτυπήθηκαν μετά από τέσσερις εκλογές, έχουν βιώσει πώς διάφοροι συνασπισμοί της αντιπολίτευσης οδηγούν επανειλημμένα στην πλειοψηφία των δύο τρίτων του Όρμπαν. Είναι κατανοητό ότι αυτή η απογοήτευση έχει μεγαλώσει και οδήγησε σε μια αίσθηση απόλυτης απελπισίας – η διακυβέρνηση του Όρμπαν μπορεί να συγκριθεί με τη φαινομενικά ατελείωτη εποχή του Μπρέζνιεφ.

Ο Πέτερ Μάγιαρ έχει ωθηθεί στην πολιτική σκηνή από την καταιγίδα της κοινωνικής δυσαρέσκειας και της ιστορικής ορμής. Η ανάδειξή του δεν είναι το αποτέλεσμα μιας υπολογισμένης στρατηγικής αλλά μια αντίδραση στα συσσωρευμένα παράπονα του ουγγρικού εκλογικού σώματος. Ο Μάγιαρ αντιμετωπίζει τις προηγούμενες αποτυχίες και τις συνεχείς προκλήσεις, που οδηγούνται μπροστά από μια δύναμη πέρα ​​από τον έλεγχό του: τη δημόσια απογοήτευση και το αίτημα για αλλαγή. Καθώς περιηγείται στα συντρίμμια της πολιτικής απογοήτευσης, το μέλλον παραμένει αβέβαιο.

Το σίγουρο είναι ότι η εποχή της μονόπλευρης κυριαρχίας του Fidesz στην ουγγρική πολιτική πλησιάζει στο τέλος της. Η ερχόμενη περίοδος υπόσχεται να είναι ενδιαφέρουσα. Μεταξύ αυτών, ίσως το πιο κρίσιμο είναι πώς θα εξελιχθεί η σχέση μεταξύ των αφηγήσεων των μέσων ενημέρωσης και των μεσσιανικών προσδοκιών για τον Μάγιαρ. Όπως τον περιγράφουν οι στενότεροι υποστηρικτές του Μάγιαρ, δεν είναι πολιτικός αλλά ροκ σταρ. Πράγματι, αν λάβουμε υπόψη τη συναισθηματική προσκόλληση και τη βάση των θαυμαστών - αυτό ισχύει και είναι ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα.

Ωστόσο, ενώ παρατηρούμε τις επιτυχίες ενάντια στην προπαγανδιστική μηχανή του Όρμπαν, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το πιο κρίσιμο μέρος του μηχανισμού εξουσίας του Fidesz είναι το δίκτυο των προσωπικών του συνδέσεων και ελέγχου. Σε αγροτικές περιοχές, πόλεις και χωριά, αυτό το δίκτυο γνωρίζει ακριβώς ποιοι είναι οι διαφωνούντες και θα περιορίσει την πρόσβασή τους στους κρατικούς πόρους που ρέουν μέσω των επίσημων διαύλων. Το αν ο Μάγιαρ μπορεί να σπάσει αυτόν τον "αυτοφιλελευθερισμό παρακολούθησης" εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητά του να οικοδομήσει μια πολιτική οργάνωση έξω από τη Βουδαπέστη. Το μέλλον θα δείξει αν αυτός ο ροκ σταρ μπορεί να ανέβει στη σκηνή ως αληθινός πολιτικός καλλιτέχνης και να παίξει μια μελωδία που αιχμαλωτίζει την πλειοψηφία των Ούγγρων.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.  


Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου