Παρασκευή, 12-Δεκ-2025 21:07
Επ’ αόριστον πάγωμα στα ρωσικά assets - Πώς θέλει να τα χρησιμοποιήσει η ΕΕ και οι ενστάσεις
Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν σήμερα να παγώσουν επ’ αόριστον τα περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας που βρίσκονται στην Ευρώπη, απομακρύνοντας ένα μεγάλο εμπόδιο ώστε να χρησιμοποιηθούν τα κεφάλαια για την άμυνα της Ουκρανίας έναντι της Μόσχας.
Η ΕΕ θέλει να συνεχιστεί η χρηματοδότηση της Ουκρανίας καθώς θεωρεί τη ρωσική εισβολή ως απειλή στη δική της ασφάλεια. Για να γίνει αυτό, οι χώρες της ΕΕ σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν ορισμένα από τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια. Ένα μεγάλο βήμα, στο οποίο συμφώνησαν σήμερα, είναι να παγώσουν περιουσιακά στοιχεία ύψους 210 δισ. ευρώ για όσο διάστημα χρειαστεί, αντί να ψηφίζουν κάθε έξι μήνες για να παρατείνουν το πάγωμά τους.
Απομακρύνεται έτσι ο κίνδυνος η Ουγγαρία και η Σλοβακία, που διατηρούν καλύτερες σχέσεις με τη Μόσχα, σε σύγκριση με άλλες χώρες, να αρνηθούν κάποια στιγμή να ανανεώσουν το πάγωμα, αναγκάζοντας την ΕΕ να επιστρέψει τα χρήματα στη Ρωσία.
Το επ’ αόριστον πάγωμα των κεφαλαίων αναμένεται επίσης ότι θα πείσει το Βέλγιο, που μέχρι τώρα εξέφραζε αντιρρήσεις, να στηρίξει το σχέδιο της ΕΕ ώστε να χρησιμοποιηθούν τα ρωσικά χρήματα για τη χορήγηση ενός δανείου ύψους έως και 165 δισ. ευρώ στην Ουκρανία, για να καλύψει τις ανάγκες του προϋπολογισμού και της άμυνάς της το 2026 και το 2027. Το δάνειο θα αποπληρωθεί από την Ουκρανία μόνο όταν η Ρωσία καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις.
Όπως μεταδίδει το Euractiv, η Ιταλία, η Βουλγαρία και η Μάλτα συντάχθηκαν με το αίτημα του Βελγίου για εναλλακτικές λύσεις αντί του σχεδίου δανείου ύψους 210 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία με τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, σε μια κίνηση που απειλεί να υπονομεύσει τον στόχο της ΕΕ να συμφωνήσει το λεγόμενο "δάνειο αποζημίωσης" στην κρίσιμη σύνοδο κορυφής της ΕΕ την επόμενη εβδομάδα.
Σε κοινή δήλωση, την οποία είδε το Euractiv, οι τέσσερις χώρες δήλωσαν ότι υποστηρίζουν την πρόσφατη πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δεσμεύσει επ' αόριστον τα κρατικά κεφάλαια της Μόσχας που τηρούνται στην ΕΕ, αλλά προειδοποίησαν ότι η κίνηση αυτή δεν πρέπει να "προλαμβάνει" οποιαδήποτε πιθανή χρήση των χρημάτων για τη στήριξη των πολεμικών προσπαθειών του Κιέβου. Η Επιτροπή πίεσε για την αόριστη δέσμευση των αποθεματικών, προκειμένου να αποφευχθεί η συνεχής εξάρτηση από τις φιλικές προς τη Ρωσία κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας για την ανανέωση των μέτρων κάθε έξι μήνες.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αναμένεται ότι θα οριστικοποιήσουν τις λεπτομέρειες αυτού του δανείου και θα επιλύσουν άλλα σχετικά προβλήματα στη σύνοδο κορυφής της 18ης Δεκεμβρίου.
Η ΕΕ αναζητά τρόπους χρηματοδότησης των αμυντικών και δημοσιονομικών αναγκών της Ουκρανίας το 2026 και το 1017, με τα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας να έχουν δεσμευτεί στη Δύση μετά την εισβολή της Μόσχας.
Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία δεν μπορούν να κατασχεθούν, επομένως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει ένα σχέδιο που θα επιτρέπει στις κυβερνήσεις της ΕΕ να χρησιμοποιήσουν έως και 165 δισεκατομμύρια ευρώ — το μεγαλύτερο μέρος από τα 210 δισεκατομμύρια ευρώ ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων που είναι επί του παρόντος παγωμένα στην Ευρώπη — χωρίς να τα κατάσχουν.
Η ιδέα της ΕΕ είναι η Euroclear να επενδύσει αντ’ αυτού σε ομόλογα μηδενικού τοκομεριδίου που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το επιτόκιο του ομολόγου μπορεί να είναι μηδενικό, διότι βάσει της νομικής συμφωνίας που έχει η Euroclear με την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, η Μόσχα διατηρεί την κυριότητα του κεφαλαίου, αλλά δεν έχει δικαίωμα στους τόκους που παράγουν τα περιουσιακά στοιχεία.
Η ΕΕ θα χρησιμοποιούσε τότε τα μετρητά για να εκδώσει ένα "δάνειο αποζημίωσης" στην Ουκρανία, σε δόσεις, ανάλογα με τις ανάγκες. Το δάνειο θα αποπληρωνόταν από την Ουκρανία μόνο όταν θα λάμβανε αποζημίωση πολέμου από τη Ρωσία στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, επιτρέποντας ουσιαστικά στην Ουκρανία να ξοδέψει τα χρήματα τώρα, αντί να περιμένει μέχρι να πληρώσει η Μόσχα.
Σύμφωνα με διάφορους οργανισμούς, μεταξύ των οποίων και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, περίπου 300 δισ.δολάρια (257 δισ.ευρώ) από τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας έχουν παγώσει σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο αριθμός αυτός δεν περιλαμβάνει τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία των Ρώσων ολιγαρχών.
Από το ποσό αυτό, 210 δισ.ευρώ βρίσκονται στην Ευρώπη, εκ των οποίων 185 δισ.ευρώ στην Euroclear. Περίπου 176 δισ.ευρώ από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην Euroclear έχουν πλέον μετατραπεί σε μετρητά και τα υπόλοιπα 9 δισ.ευρώ σε τίτλους θα λήξουν το 2026 και το 2027.
Η ΕΕ αρχικά ήθελε να βασίσει το δάνειο αποζημίωσης μόνο στα χρήματα της Euroclear, αλλά το Βέλγιο επιμένει ότι πρέπει να συμπεριληφθούν και τα υπόλοιπα 25 δισ.ευρώ σε ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν παγώσει αλλού στην ΕΕ. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των 25 δισ.– περίπου 18 δισ.ευρώ – βρίσκεται σε γαλλικές τράπεζες, σύμφωνα με αξιωματούχους της ΕΕ. Αυτό περιπλέκει το σχέδιο, διότι, σε αντίθεση με τα χρήματα στην Euroclear, τα περιουσιακά στοιχεία αποφέρουν τόκους που ανήκουν στη Ρωσία.
Η ΕΕ ενδέχεται επίσης να πρέπει να αποπληρώσει πρώτα ένα δάνειο 45 δισ,ευρώ που χορήγησε η Ομάδα των Επτά στην Ουκρανία και συμφωνήθηκε πέρυσι, οπότε το πραγματικό ποσό του δανείου αποζημίωσης είναι πλέον πιο κοντά στα 165 δισ.ευρώ.
Μέχρι στιγμής, έχουν εκταμιευθεί στην Ουκρανία 25,3 δισ. ευρώ από το συνολικό δάνειο των 45 δισ. ευρώ της G7, αλλά θα καταβληθούν περισσότερα το πρώτο τρίμηνο του 2026 για να διατηρηθεί η ρευστότητα του Κιέβου πριν από την έναρξη του ενδεχόμενου δανείου αποζημίωσης από το δεύτερο τρίμηνο του 2026.
Η Ρωσία θα διατηρούσε το δικαίωμα επί των μετρητών της στην Euroclear και αλλού. Τα ρωσικά μετρητά θα αντικαθίσταντο απλώς με ομόλογα της ΕΕ με αξιολόγηση ΑΑΑ της ίδιας αξίας στον ισολογισμό των ιδρυμάτων που τα κατέχουν, μέσω μιας υποχρεωτικής συναλλαγής με την ΕΕ.
Η μόνη διαφορά από την τρέχουσα κατάσταση για την Euroclear θα ήταν ότι θα επενδύει τα ρωσικά μετρητά σε ομόλογα της Επιτροπής με αξιολόγηση ΑΑΑ, αντί για καταθέσεις της ΕΚΤ με αξιολόγηση ΑΑΑ.
Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να μοιραστούν τον κίνδυνο του συνολικού έργου. Ο κύριος κίνδυνος είναι ένα σενάριο στο οποίο η ΕΕ θα πρέπει να επιστρέψει τα χρήματα στη Ρωσία, αλλά η Ρωσία δεν θα έχει ακόμη καταβάλει τις πολεμικές αποζημιώσεις στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα η ΕΕ να είναι υπεύθυνη για το ποσό που έχει μεταφερθεί στην Ουκρανία.
Το Κρεμλίνο χαρακτήρισε την πρόταση ως παράνομη κατάσχεση ρωσικής περιουσίας και προειδοποίησε ότι θα υπάρξουν αντίποινα για την κλοπή ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Διαβάστε ακόμη: