Τετάρτη, 26-Νοε-2025 07:30
Το "σκιώδες" ναυτιλιακό δίκτυο της Μόσχας κόντρα στις νέες κυρώσεις ΗΠΑ–Ην. Βασιλείου
του Γιώργου Σ. Σκορδίλη
Η επιστροφή της κυβέρνησης Τραμπ στον Λευκό Οίκο συνοδεύτηκε από την πρώτη δέσμη κυρώσεων των ΗΠΑ κατά των ρωσικών ενεργειακών ομίλων Rosneft και Lukoil. Παράλληλα, το Λονδίνο συντονίστηκε με την Ουάσιγκτον, επιδιώκοντας την αποδυνάμωση των εσόδων του Κρεμλίνου.
Ωστόσο, όπως προκύπτει από την ανάλυση των εξειδικευμένων εταιρειών θαλάσσιας παρακολούθησης, η Ρωσία έχει ήδη προσαρμοστεί, αξιοποιώντας ένα εκτεταμένο σύστημα "σκιώδους στόλου" (shadow fleet), με συνεχείς αλλαγές νηολογίων και ιδιοκτησίας και απενεργοποίηση συστημάτων ιχνηλάτησης των κινήσεων των πλοίων.
Αν και οι νέες κυρώσεις στοχεύουν να περιορίσουν τις δυνατότητες της Μόσχας να χρηματοδοτεί τον πόλεμο, ωστόσο η ροή πετρελαίου και φυσικού αερίου συνεχίζεται κανονικά.
Η Rosneft διατηρεί ισχυρή παρουσία στο εξωτερικό, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το 49% της συμμετοχής της στην ινδική Nayara Energy, η οποία διαχειρίζεται το τρίτο μεγαλύτερο διυλιστήριο της χώρας. Η Lukoil, από την πλευρά της, επιβεβαίωσε πρόσφατα ότι προχώρησε στην αποδοχή προσφοράς της εμπορικής Gunvor για εξαγορά της ελβετικής θυγατρικής της, Lukoil International GmbH, που ελέγχει μέρος των διεθνών περιουσιακών στοιχείων της.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Kpler, οι εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου έφτασαν τον Σεπτέμβριο σε υψηλό 3,7 εκατ. βαρελιών/ημέρα, παρά τις απειλές για αποκοπή από την αγορά. Οι επιθέσεις ουκρανικών drones σε ρωσικά διυλιστήρια οδήγησαν σε μετατόπιση φορτίων από τη διύλιση στις εξαγωγές, προκειμένου να μην χαθούν έσοδα.
Όπως αναφέρουν αναλυτές, η Ρωσία "έχει πλεονέκτημα ως παραγωγός και ως ισχυρός διυλιστής", γεγονός που της επιτρέπει ταχεία αναπροσαρμογή.
Τον ίδιο μήνα, το ανώτατο όριο τιμής (price cap) για το ρωσικό αργό μειώθηκε από τα 60 στα 47,60 δολάρια/βαρέλι. Ενώ μέχρι τότε το Urals διαπραγματευόταν κάτω από το όριο —επιτρέποντας χρήση πλοίων και ασφαλίσεων συνδεδεμένων με τη Δύση— η μείωση καθιστά πλέον τις περισσότερες αποστολές μη συμμορφούμενες. Παρά ταύτα, το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών δεν επέκτεινε τις κυρώσεις σε επιπλέον πλοία, αφήνοντας το μεγαλύτερο μέρος του shadow fleet εκτός άμεσου αποκλεισμού.
Η Kpler επισημαίνει ότι, μόνο το 40% των πλοίων που μεταφέρουν ρωσικό αργό βρίσκεται υπό αμερικανικές κυρώσεις, ενώ τα ευρωπαϊκά μέτρα αποδίδουν κατά μέσο όρο 30% μείωση παραγωγικής ικανότητας έναντι 70% για τις αμερικανικές στοχεύσεις.
Η επίδραση των κυρώσεων παραμένει υπό αξιολόγηση. Παρά την αυστηροποίηση, η ρωσική ενεργειακή ροή συνεχίζει μέσω παρακαμπτήριων ναυτιλιακών διαδρομών, επιβεβαιώνοντας ότι η λειτουργία του shadow fleet δεν έχει ακόμη ανακοπεί.