Παρασκευή, 14-Νοε-2025 11:17
Ισραηλινός πρέσβης στις ΗΠΑ: Ο Ερντογάν έχει γίνει πολεμοχαρής - Να μην πάρει F-35 η Τουρκία
Η στρατηγική θέση της Τουρκίας και οι σχέσεις της με το Ισραήλ ανέβηκαν στην κορυφή της ατζέντας στην τελευταία συνέντευξη του πρέσβη του Ισραήλ στις ΗΠΑ, Γιεχιέλ Λάιτερ. Ενώ το κύριο θέμα ήταν το νέο ισραηλινό σχέδιο για τη Γάζα, ο πρέσβης στάθηκε ιδιαίτερα στον ρόλο που διαδραματίζει η Τουρκία στο γεωπολιτικό σκηνικό της Ανατολικής Μεσογείου και στην πολυπλοκότητα της σχέσης της με το Ισραήλ και τη Δύση.
Ο Λάιτερ δεν μάσησε τα λόγια του όσον αφορά τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τονίζοντας τη "ρευστότητα" αλλά και τις προκλήσεις αυτής της σχέσης: "Ο Ερντογάν έχει γίνει εχθρικός και πολεμοχαρής", σχολιάζει χωρίς περιστροφές, "αλλά η Τουρκία είναι στρατηγική λόγω της γεωγραφικής της θέσης". Το Ισραήλ, εξηγεί, αναγνωρίζει την κομβικότητα της Τουρκίας για τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών, "είναι μέλος του ΝΑΤΟ, διαθέτει μεγάλο στρατό και γεωπολιτικά καίρια θέση" – ωστόσο αυτό δεν αναιρεί ότι "δεν μπορούμε να δεχθούμε τουρκικά στρατεύματα στη Γάζα ή στη Συρία", επιμένοντας πως αυτές οι πρακτικές απαιτήσεις έχουν γίνει αποδεκτές από τους Αμερικανούς.
Η ισραηλινή κυβέρνηση, σύμφωνα με τον πρέσβη, διαμηνύει με σαφήνεια ότι προτιμά να μην αποκτήσει η Τουρκία προηγμένα αεροσκάφη F-35. Όπως τονίζει: "Δεν θεωρούμε παραγωγική μια τέτοια εξέλιξη αυτή τη στιγμή. Οι ΗΠΑ θα λάβουν τη δική τους απόφαση, αλλά η θέση μας έχει αποσαφηνιστεί".
Παρά τις σημαντικές διαφορές, ο Λάιτερ επισημαίνει ότι δεν υφίσταται κρίση στις σχέσεις των δύο συμμάχων. "Δεν έχουμε αυτή τη στιγμή σημείο έντονης διαφωνίας. Αυτή είναι η ουσία της διπλωματίας: εξηγούμε τη θέση μας, σεβόμαστε τη θέση του συμμάχου και βρίσκουμε πρακτικές λύσεις". Την ίδια στιγμή, ο πρέσβης ξεκαθαρίζει πως το Ισραήλ δεν αντιτίθεται στην παρουσία της Τουρκίας στη δυτική συμμαχία γενικά, παρά μόνο όταν πρόκειται για συμμετοχή της σε πολεμικές επιχειρήσεις πολύ κοντά στα ισραηλινά σύνορα.
Αναφερόμενος στα εξοπλιστικά, ο Λάιτερ επισήμανε ότι το Ισραήλ δεν ζει υπό τον φόβο ότι "κάθε νέο οπλικό σύστημα στην περιοχή θέτει σε κίνδυνο το στρατηγικό του πλεονέκτημα". Θεωρεί ότι "ο βασικός δεσμός μας με τις ΗΠΑ είναι δεσμός συμφερόντων – βαθύς, ειλικρινής και μόνιμος". Ταυτόχρονα, ο πρέσβης αποδομεί το επιχείρημα περί ισραηλινής ανησυχίας για ενδεχόμενη απώλεια του προβαδίσματος στη στρατιωτική τεχνολογία: "Δεν υπάρχει λόγος να ζούμε με τον φόβο ότι το ποιοτικό μας πλεονέκτημα θα αναιρεθεί – δεν υπάρχουν τέτοιες ενδείξεις".
Η σημασία της Τουρκίας για το αμερικανικό δόγμα στη Μέση Ανατολή, τονίζει ο Λάιτερ, δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση από το Ισραήλ. Το ζήτημα είναι πώς τα ενεργά ισραηλινά συμφέροντα μπορούν να συνυπάρξουν με τη διαχρονική τουρκική συμμετοχή στη δυτική αρχιτεκτονική ασφαλείας. "Χρειάζεται να διαμορφώσουμε μια λειτουργική, ρεαλιστική σχέση με βάση αυτές τις παραμέτρους".
Η τοποθέτηση του πρέσβη αποτυπώνει έναν συνδυασμό ειλικρίνειας και πραγματισμού: ούτε ρήξη στις σχέσεις με την Τουρκία, ούτε ψευδαισθήσεις για τις τρέχουσες προθέσεις της Άγκυρας. Όπως ξεκαθαρίζει, "η διπλωματία υπάρχει ακριβώς για να αποφεύγονται τα αδιέξοδα, ακόμα και όταν υπάρχουν σημαντικές διαφορές προσέγγισης πάνω σε ζωτικά ζητήματα".
Ο Λάιτερ, συνοψίζοντας, αντιτάσσει τη στρατηγική ψυχραιμία ενάντια στη συλλογική υστερία ή στις βιαστικές λύσεις, τόσο στο μέτωπο της Γάζας όσο και στη γενικότερη γεωπολιτική ισορροπία, με την Τουρκία στο προσκήνιο ως βαρύνοντα παίκτη που απαιτεί περίσκεψη και σταθερά αντανακλαστικά από κάθε σύμμαχο της Δύσης.
ΠΚ