Αβέβαιο το μέλλον της πράσινης ναυτιλίας – Η Ουάσινγκτον απειλεί με κυρώσεις καθώς ο ΙΜΟ ψηφίζει το Net-Zero Framework

Tου Γιώργου Σ. Σκορδίλη 

Η παγκόσμια ναυτιλία αναμένει σήμερα την πιο κρίσιμη απόφαση της δεκαετίας, καθώς η Επιτροπή Marine Environment Protection  (MEPC) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) ολοκληρώνει στο Λονδίνο τη συζήτηση για το Net-Zero Framework (NZF), το σχέδιο που θα καθορίσει αν και πώς ο κλάδος θα πετύχει μηδενικές εκπομπές άνθρακα έως το 2050.

Η ψηφοφορία θεωρείται οριακή, με τις εντάσεις να κορυφώνονται μετά την απροκάλυπτη αντίδραση των Ηνωμένων Πολιτειών, που ηγούνται του μετώπου κατά του NZF. 

Η κυβέρνηση της Ουάσινγκτον έχει απειλήσει με κυρώσεις όσες χώρες στηρίξουν το σχέδιο, κάνοντας λόγο για "πράσινο φόρο εις βάρος των καταναλωτών". Μεταξύ των πιθανών μέτρων, αναφέρονται απαγορεύσεις πρόσβασης σε λιμάνια, περιορισμοί θεωρήσεων για ναυτικούς και πρόσθετα τέλη στα πλοία των χωρών που θα υπερψηφίσουν το πλαίσιο.

Η πίεση εντάθηκε όταν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε μέσω Truth Social ότι οι ΗΠΑ "δεν θα ανεχθούν αυτό το Global Green New Scam Tax on Shipping" και κάλεσε τα κράτη–μέλη να "ψηφίσουν ΟΧΙ στο Λονδίνο". 

Την ίδια στιγμή, η αμερικανική αντιπροσωπεία, σε συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία και άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες, προσπαθεί να επιφέρει διαδικαστικές αλλαγές που θα μπορούσαν να καθυστερήσουν ή και να μπλοκάρουν την έγκριση του NZF.

Η ένταση στη χθεσινή συνεδρίαση ήταν τέτοια που ο πρόεδρος του MEPC, Harry Conway από τη Λιβερία, αναγκάστηκε να διακόψει τη διαδικασία, αποδεχόμενος αμερικανικό αίτημα για "ανεπίσημες διαβουλεύσεις". 

Ως αποτέλεσμα, το σώμα δεν κατάφερε να εξετάσει ούτε το τελικό κείμενο της απόφασης ούτε το σχέδιο εφαρμογής, το οποίο περιλαμβάνει 14 βασικούς άξονες: από τις κατευθυντήριες οδηγίες για τα καύσιμα χαμηλών εκπομπών έως τον μηχανισμό τιμολόγησης που προβλέπεται να τεθεί σε ισχύ μετά το 2031.

Η ψηφοφορία για την υιοθέτηση του NZF απαιτεί πλειοψηφία δύο τρίτων των συμβαλλομένων κρατών της Σύμβασης MARPOL που είναι παρόντα και ψηφίζουν. 

Ακόμη κι αν επιτευχθεί, ωστόσο, ένα μεγάλο ποσοστό αποχών θα θεωρηθεί πλήγμα για την αξιοπιστία του IMO. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αναμένεται να εμφανιστεί ενιαία, καθώς Ελλάδα, Κύπρος και Μάλτα φέρονται έτοιμες να απέχουν.

"Δεν θυμάμαι άλλη συνεδρίαση με τόσο υψηλό διακύβευμα και τόσο ρευστές ισορροπίες", ανέφερε στέλεχος του Οργανισμού με πολυετή εμπειρία στις εργασίες του IMO.

Μια πρόταση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, που προβλέπει να αναγνωριστεί ρητά στο ψήφισμα ότι το NZF αποτελεί "το μοναδικό παγκόσμιο μέτρο για τη ναυτιλία ώστε να αποφευχθεί ένα μωσαϊκό αντικρουόμενων εθνικών ή περιφερειακών ρυθμίσεων", θεωρείται πιθανό να λειτουργήσει εκτονωτικά.

Αν τελικά το πλαίσιο εγκριθεί, τεχνική επιτροπή θα συνεδριάσει στις 20–24 Οκτωβρίου για να οριστικοποιήσει κρίσιμες λεπτομέρειες σχετικά με τον ορισμό των καυσίμων, τη χρήση των εσόδων και τους κανόνες συμμόρφωσης, ενόψει της προγραμματισμένης έναρξης ισχύος την 1η Μαρτίου 2027.

Το αν η κυβέρνηση Τραμπ θα αναγνωρίσει την απόφαση, πάντως, παραμένει ένα πολιτικό ερωτηματικό με διεθνείς επιπτώσεις.