Μείωση 65% στο μερίδιο του ρωσικού αερίου στην Ευρώπη – Τα επίσημα στοιχεία της Κομισιόν

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Τρία χρόνια μετά την εκκίνηση του σχεδίου REPowerEU, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τον απολογισμό της πιο φιλόδοξης ενεργειακής στροφής στην ιστορία της ΕΕ: την προσπάθεια απεξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Τα επίσημα στοιχεία αποτυπώνουν δραματική μείωση στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα, καθώς και ραγδαία αύξηση της συμμετοχής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Κατάρρευση των εισαγωγών ρωσικού αερίου

Σύμφωνα με τα δεδομένα της Κομισιόν, οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου υποχώρησαν από 150 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) το 2021 σε μόλις 52 bcm το 2024. Η μείωση κατά 98 bcm αντιστοιχεί σε πτώση του μεριδίου της Ρωσίας από το 45% των συνολικών ευρωπαϊκών εισαγωγών φυσικού αερίου, στο 19% – μια πτώση που αγγίζει το 65%.

Ακόμα πιο θεαματική είναι η πτώση στις εισαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου, που περιορίστηκαν από το 27% στο 3% των συνολικών εισαγωγών, ενώ οι εισαγωγές άνθρακα από τη Ρωσία έχουν πλέον μηδενιστεί.

Παρότι δεν έχει ακόμη εξαντληθεί η εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια, η Κομισιόν σημειώνει πρόοδο και στον τομέα της πυρηνικής τεχνολογίας. Χώρες-μέλη που λειτουργούν ρωσικούς αντιδραστήρες τύπου VVER, αναζητούν ενεργά εναλλακτικούς – μη ρωσικούς – προμηθευτές για κρίσιμα εξαρτήματα και τεχνική υποστήριξη.

Ρεκόρ ΑΠΕ 

Το REPowerEU συνοδεύτηκε από θεαματική άνοδο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η εγκατεστημένη ισχύς από αιολικά και φωτοβολταϊκά αυξήθηκε κατά 58% την περίοδο 2021-2024, επιτρέποντας την υποκατάσταση περίπου 38 bcm φυσικού αερίου. Για το 2025 προβλέπεται νέα αύξηση 16%, με επιπλέον εξοικονόμηση 16 bcm.

Παράλληλα, τα κράτη-μέλη έχουν δεσμευτεί για μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης κατά 11,7% έως το 2030. Ήδη, από τον Αύγουστο του 2022 έως τον Ιανουάριο του 2025, η ζήτηση φυσικού αερίου στην ΕΕ έχει μειωθεί κατά 17% ή περίπου 70 bcm ετησίως, ενισχυμένη από ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, νέα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης και οικολογικού σχεδιασμού.

Παρά την πρόοδο, η Κομισιόν επισημαίνει ότι παραμένουν ακόμα κάποιες μορφές ενεργειακής σύνδεσης με τη Ρωσία. Στις 6 Μαΐου 2025 παρουσίασε τον νέο επικαιροποιημένο οδικό χάρτη REPowerEU, που περιλαμβάνει νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη σταδιακή κατάργηση όλων των εναπομεινάντων εισαγωγών ρωσικής ενέργειας – φυσικού αερίου, πετρελαίου και πυρηνικών προϊόντων.

Μεταξύ των μέτρων είναι:

- Νομικές απαγορεύσεις ή περιορισμοί σε συμβόλαια με ρωσικούς παρόχους αερίου

- Εμπορικά μέτρα κατά του ρωσικού εμπλουτισμένου ουρανίου

- Καταπολέμηση του "στόλου-φάντασμα" που μεταφέρει ρωσικό πετρέλαιο

- Δημιουργία μηχανισμών ιχνηλασιμότητας και διαφάνειας για την προέλευση φυσικού αερίου

Επιπλέον, κάθε κράτος-μέλος καλείται να εκπονήσει εθνικό σχέδιο πλήρους απεξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι ο συνολικός σχεδιασμός στοχεύει αφενός στη θωράκιση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης και αφετέρου στη μείωση των οικονομικών ροών προς τη Ρωσία που χρηματοδοτούν τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ο μετασχηματισμός της ευρωπαϊκής ενεργειακής αρχιτεκτονικής φαίνεται πλέον μη αναστρέψιμος, με το REPowerEU να αποδεικνύεται ο καταλύτης για μία νέα εποχή ενεργειακής αυτάρκειας, πράσινης ανάπτυξης και γεωπολιτικής αυτονομίας.

Διαβάστε ακόμη:

* Bloomberg: Πώς η Κομισιόν σχεδιάζει να τερματίσει τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου έως το τέλος του 2027

* ΕΕ: Εγκρίθηκε το 17ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας με στόχο τα τάνκερ-φαντάσματα και τους αγωγούς