Η σημασία της αναστολής της βοήθειας προς την Ουκρανία από τον Τραμπ

Του Κώστα Ράπτη

Στην περίπτωση του Ντόναλντ Τραμπ η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που σερβίρεται ολόζεστο. Και η απόφαση του Αμερικανού προέδρου να αναστείλει την παροχή αμερικανικής βοήθειας προς την Ουκρανία αποτελεί άμεση απάντηση στην επεισοδιακή συνάντηση του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι με το δίδυμο των Ντόναλντ Τραμπ και Τζ.Ντ. Βανς στον Λευκό Οίκο την περασμένη Παρασκευή.

Αναστέλλοντας την αμερικανική βοήθεια (η οποία βεβαίως αποτελεί και το μεγαλύτερο τμήμα της όλης βοήθειας που δέχεται έξωθεν το Κίεβο), ο Τραμπ υποδηλώνει την αποφασιστικότητά του να επιτύχει το ταχύτερο την κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, προς εξυπηρέτηση του γενικότερου στρατηγικού σχεδίου του που περνά από μία νέα περίοδο ύφεσης με την Ρωσία.

Αμερικανικές κυβερνητικές πηγές δικαιολογούν την συγκεκριμένη απόφαση υποστηρίζοντας ότι η ουκρανική ηγεσία δεν έχει επιδείξει πραγματική επιθυμία για ειρήνευση και επιπλέον αντιμετωπίζει ασεβώς και με αγνωμοσύνη την Ουάσιγκτον.

Πρακτικά αυτό μεταφράζεται σε απαίτηση προς τον Ζελένσκι είτε να παραμερίσει πολιτικά, ανοίγοντας τον δρόμο σε μιαν άλλη ηγεσία, είτε να πραγματοποιήσει στροφή 180 μοιρών υποτασσόμενος στα κελεύσματα του Τραμπ. Αναρωτιέται κανείς τι από τα δύο είναι το περισσότερο πιθανό και το λιγότερο δύσκολο πολιτικά.

Σε κάθε περίπτωση, η ομαλή αντικατάσταση του Ζελένσκι (του οποίου η θητεία έχει λήξει από τον περασμένο Μάιο) προϋποθέτει διενέργεια εκλογών, η οποία με τη σειρά της προϋποθέτει άρση του στρατιωτικού νόμου, άρα εκεχειρία. Μοιάζει με λήψη του ζητουμένου.

Επιπλέον, ο ίδιος ο Ουκρανός πρόεδρος δηλώνει με νόημα ότι ακόμη και αν προκηρυχθούν εκλογές, κανείς δεν θα μπορέσει να του απαγορεύσει να θέσει υποψηφιότητα (άγνωστο, βέβαια, με ποια εκλογική τύχη).

Ωστόσο, ο Ζελένσκι έχει τη δυνατότητα να αποφύγει το δίλημμα επιλέγοντας έναν τρίτο δρόμο: να αγνοήσει τη Ουάσιγκτον και να συνεχίσει την πολεμική προσπάθεια με τη στήριξη των Ευρωπαίων. Αλλά όσο το μήνυμα του Τραμπ απευθύνεται προς τον ίδιο, άλλο τόσο απευθύνεται και σε αυτούς.

Ο άξονας Παρισίων-Βρυξελλών-Βερολίνου ανεβάζει τους τόνους, όμως περιτριγυρίζεται από άλλους Ευρωπαίους δρώντες, όπως οι κυβερνήσεις της Βρετανίας και της Ιταλίας που κινούνται ήδη ως γεφυροποιοί με την Ουάσιγκτον. Άλλωστε το Λονδίνο έχει να περισώσει πολλά, διότι αποτελεί τον παράγοντα που περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο διαπλέκεται αυτή τη στιγμή με το ουκρανικό καθεστώς, (μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει ήδη εξασφαλίσει με μυστική προσθήκη στην πρόσφατη ουκρανικο-βρετανική συνθήκη μακροχρόνιας στρατηγικής συνεργασίας πρόσβαση σε κάποιες τουλάχιστον από τις σπάνειες γαίες που διεκδικεί ο Τραμπ). Επιπλέον, φιλοξενεί ως πρεσβευτή της Ουκρανίας τον άλλοτε αρχιστράτηγο Βαλέρι Ζαλούζνι, ανταγωνιστή και επίδοξο διάδοχο του Ζελένσκι.

Η Τζόρτζια Μελόνι, πάλι, κινείται με ακόμη μεγαλύτερη ελευθερία. Ομνύει στην ενότητα της όλης Δύσης και επικρίνει τα σχέδια για ανάπτυξη ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία της "επόμενης μέρας” ως μη ρεαλιστικά και πιθανότατα αναποτελεσματικά. Σημειωτέον ότι η ευχερέστερα συνομιλούσα με τον Τραμπ ευρωπαϊκή κυβέρνηση, δεν είναι δυνατόν να αποκλεισθεί, λόγω του μεγέθους και του ρόλου της Ιταλίας, ούτε από τις πιο "στενές” συνάξεις που διοργανώνουν το Παρίσι και το Λονδίνο.

Πολλά θα κριθούν και από τη στάση της Βαρσοβίας – της οποίας η επαναστρατιωτικοποίηση είναι πραγματική και όχι ακόμη μόνο ρητορική. Η πολωνική επικράτεια είναι η βασική οδός για την μεταφορά δυτικής στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία και η επιθυμία των Πολωνών να καταστούν κύριος στρατιωτικός σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή (εις βάρος της Γερμανίας, προφανώς) αποτελεί ισχυρό δέλεαρ για μεγαλύτερο συντονισμό με τους σχεδιασμούς του Τραμπ.

Όλα αυτά ενώ στην έκτακτη ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής της Πέμπτης παραμονεύει ένα πάντοτε πιθανό βέτο Ουγγαρίας και Σλοβακίας και ενώ η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σπεύδει να ανακοινώσει το πρόγραμμα επανεξοπλισμού ReArm Europe, που θα μπορούσε να φθάσει τα 800 δισ. και ως πρώτο σκέλος έχει την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Λεφτά υπάρχουν...

Η αναστάτωση των Ευρωπαίων ηγετών άπαξ και διεφάνη προοπτική ειρήνευσης, η ιερή αγανάκτησή τους μπροστά στο ενδεχόμενο να πάψουν να αιμορραγούν για λογαριασμό τους οι Ουκρανοί, έχει πάντως ένα αποτέλεσμα βγαλμένο από τις πιο ειρωνικές επινοήσεις της Ιστορίας: την υλοποίηση της αμερικανικής επιθυμίας για στροφή της Ευρώπης σε μαζικές στρατιωτικές δαπάνες, προς ανακούφιση της ίδιας της "μητρόπολης” του ΝΑΤΟ. Διότι βέβαια είναι αμφίβολο κατά πόσον υπάρχει ο χρόνος ώστε ο σχεδιασμός αυτού του επανεξοπλισμού να πραγματοποιηθεί ερήμην του αμερικανικού στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος, αν δεν τροφοδοτήσει ενδοευρωπαϊκούς ανταγωνισμούς.