Η ομοβροντία Τραμπ κατά Ζελένσκι και η νέα σύνοδος των Ευρωπαίων συμμάχων υπό τον Μακρόν

Του Κώστα Ράπτη

Όταν ακόμη σταδιοδρομούσε ως οικοδεσπότης τηλεοπτικού reality show, πριν από την είσοδό του στην πολιτική, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε ως έμβλημα τη φράση "You are fired!” (Απολύεσαι!).

Και το οδυνηρό αυτό μήνυμα δέχονται σήμερα στην πραγματική ζωή χιλιάδες Αμερικανοί ομοσπονδιακοί υπάλληλοι, καθώς η δεύτερη τετραετία Τραμπ σημαδεύεται, ήδη στον πρώτο μήνα της, από συρρικνώσεις υπηρεσιών και χιλιάδες απολύσεις στο πλαίσιο της "αναδιοργάνωσης” του δημοσίου που έχει ανατεθεί στον Έλον Μασκ.

Αλλά κανείς δεν φανταζόταν ότι το "You are fired!” θα γινόταν μία πραγματικότητα και της γεωπολιτικής. Ή πάντως, κανείς δεν φανταζόταν ότι στις μέρες μας η "αλλαγή καθεστώτος”, στην οποία έχει τόσο μεγάλη πείρα η Ουάσινγκτον, θα πέρναγε όχι από στρατιωτικές επεμβάσεις, πραξικοπήματα ή "έγχρωμες επαναστάσεις”, αλλά από διαδικτυακές αναρτήσεις.

Τα τελευταία 24ωρα, ο ένοικος του Λευκού Οίκου επεφύλαξε στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι μια ομοβροντία τοποθετήσεων, με τις οποίες ο Ουκρανός πρόεδρος παρουσιάζεται ως άφρων στις επιλογές του, απονομιμοποιημένος και μη φιλικός προς τις ΗΠΑ.

Την Τρίτη, ο Τραμπ, υποστήριξε ότι, αν ήταν στα πράγματα όταν άρχισε ο πόλεμος, θα μπορούσε να είχε συνάψει μια συμφωνία που θα έδινε στην Ουκρανία "σχεδόν όλη τη γη και δεν θα είχαν σκοτωθεί άνθρωποι και καμιά πόλη δεν θα είχε καταστραφεί”. Απέκρουσε τις αιτιάσεις για τη μη πρόσκληση της ουκρανικής πλευράς στη συνάντηση του Ριάντ, λέγοντας, απευθυνόμενος νοερά στους Ουκρανούς ιθύνοντες: Ήσασταν εκεί τρία χρόνια. Δεν θα έπρεπε να το είχατε αρχίσει ποτέ. Θα μπορούσατε να είχατε κάνει μια συμφωνία”. Επιπλέον, τόνισε ότι η διεξαγωγή εκλογών στην Ουκρανία δεν είναι κάτι που ζητά (μόνο) η Ρωσία, αλλά που θεωρεί απαραίτητο ο ίδιος, καθώς και "πολλές άλλες χώρες”.

Λίγο μετά ήρθαν τα χειρότερα, καθώς σε εκτενή ανάρτηση στο δικής του ιδιοκτησίας μέσο κοινωνικής δικτύωσης, Truth Social, ο Τραμπ μεταξύ άλλων είχε να πει για τον Ουκρανό πρόεδρο: "Σκεφτείτε το: ένας μέτρια επιτυχημένος κωμικός, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έπεισε τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής να ξοδέψουν 350 δισεκατομμύρια δολάρια για έναν πόλεμο που δεν μπορούσε να κερδηθεί, που δεν χρειαζόταν ποτέ να ξεκινήσει, αλλά έναν πόλεμο που, χωρίς τις ΗΠΑ και τον Τραμπ, δεν θα μπορέσει ποτέ να διευθετήσει”.

Ακόμη, ο Τραμπ κατηγόρησε τον Ζελένσκι ότι είναι "ένας δικτάτορας χωρίς εκλογές”, ότι "έπαιζε τον Τζο Μπάιντεν σαν το βιολί”, και ότι επιθυμεί να συνεχίσει τη "χρυσοφόρο ροή” των αμερικανικών κονδυλίων, από τα οποία, όπως ο ίδιος παραδέχθηκε, αγνοούνται τα μισά. Προέτρεψε μάλιστα τον ηγέτη του Κιέβου να "βιαστεί, διαφορετικά δεν θα του απομείνει χώρα”.

Και για να μην μείνει η εντύπωση ότι αυτά ήταν στιγμιαίο ξέσπασμα, ο Αμερικανός πρόεδρος επανήλθε την Τετάρτη, υποστηρίζοντας ότι κατά την επίσκεψή του στο Κίεβο στις 12 Φεβρουαρίου ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, "αντιμετωπίσθηκε με αρκετή αγένεια”, ενώ "ο Ζελένσκι κοιμόταν και δεν ήταν διαθέσιμος για να τον συναντήσει” (όπερ αναληθές, διότι συνάντηση των δύο ανδρών πραγματοποιήθηκε). Πρόσθεσε δε ότι "οι Ρώσοι πήραν πολλά εδάφη, συνεπώς έχουν τα χαρτιά στα χέρια τους”.

Προς τι αυτή η επιθετικότητα; Σε ένα πρώτο επίπεδο έχει να κάνει με τη μνησικακία του Τραμπ για το είδος των σχέσεων που είχαν αναπτυχθεί ανάμεσα στην οικογένεια Μπάιντεν και το Κίεβο, αλλά και μια συνολικότερη εκτίμηση για τη σχέση αλληλοτροφοδοσίας που έχει το υπό την ηγεσία των Δημοκρατικών "βαθύ κράτος”, όπως αποκαλείται, με τη συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία.

Περαιτέρω, ο Αμερικανός πρόεδρος επιδιώκει να δημιουργήσει ένα ασφυκτικό κλίμα, ώστε η ουκρανική πλευρά να μην σταθεί εμπόδιο στην ρωσο-αμερικανική επαναπροσέγγιση, αλλά και στα σχέδια Τραμπ για οικειοποίηση του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας. Επιπλέον, η μεταχείριση του Ζελένσκι στοχεύει και στον παραδειγματισμό των δύστροπων συμμάχων.

Αυτών δηλαδή που χθες πραγματοποίησαν (κυρίως διαδικτυακά) μια δεύτερη κατά σειρά και πλέον διευρυμένη σε σύνθεση ad hoc σύνοδο, κατόπιν πρωτοβουλίας του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, με τη συμμετοχή 17 μελών της Ε.Ε. και τριών μη μελών: της Νορβηγίας, της Ισλανδίας και του Καναδά.

Αλλά τα αποτελέσματα αυτής της συνάντησης των αντιρρησιών, ο Μακρόν επεχείρησε να τα περιτυλίξει με φιλοαμερικανική διάθεση. Σύμφωνα με όσα ανήρτησε, η κοινή θέση των συμμετεχόντων είναι:

"Ευχόμαστε μια διαρκή και σταθερή ειρήνη στην Ουκρανία. Στεκόμαστε στο πλευρό της Ουκρανίας και θα αναλάβουμε όλες τις ευθύνες μας για να διασφαλίσουμε την ειρήνη και την ασφάλεια στην Ευρώπη. Αυτό είναι το θεμελιώδες συμφέρον της Γαλλίας και είμαι ο εγγυητής του. Συμμεριζόμαστε το στόχο, που είναι και αυτός του Τραμπ, να τεθεί τέλος στον επιθετικό πόλεμο που διεξήγαγε η Ρωσία για σχεδόν τρία χρόνια”.

Όπως είπε, η προσπάθεια των Ευρωπαίων θα κινηθεί σε τρεις άξονες:

-Η Ουκρανία πρέπει πάντα να συμμετέχει και να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματά της.
-Η ειρήνη πρέπει να είναι διαρκής και να συνοδεύεται από ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις.
-Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ευρωπαϊκές ανησυχίες για την ασφάλεια.

Σημειώνεται πως ο Εμανουέλ Μακρόν αναμένεται, όπως προανήγγειλε ο ίδιος ο Τραμπ, στην Ουάσιγκτον στις αρχές της επόμενης εβδομάδας.

Είναι προφανές ότι ο Γάλλος πρόεδρος διαπραγματεύεται τη θέση της χώρας του στην νέα τάξη πραγμάτων που δείχνει να διαμορφώνεται. Και μολονότι εμφανίζεται να κινείται συλλογικά, στην πραγματικότητα σκέφτεται σε εθνική βάση. Άλλωστε, υπήρξε από τους πρώτους που προσχώρησαν στο πνεύμα των νέων καιρών, με το να οπισθοχωρεί από τις ευρωενωσιακές διαδικασίες σε συναντήσεις "προθύμων”. Η Βρετανία και η αντιμέτωπη με τις κάλπες Γερμανία δεν είναι σε θέση να επιδείξουν αυτή τη στιγμή αντίστοιχη κινητικότητα.

Αλλά οι ευρωπαϊκές αντιστάσεις έναντι του Τραμπ έχουν ένα αμετάθετο όριο: η αμερικανική πλευρά έχει προληπτικά απονευρώσει τη θέση των αντιρρησιών, αποστέλλοντας στις φιλικές πρωτεύουσες το ερωτηματολόγιο των έξι σημείων, με το οποίο ζητά συγκεκριμένες προτάσεις και δεσμεύσεις των συμμάχων για τη συμβολή τους στην ασφάλεια της Ουκρανίας την επόμενη μέρα. Αλλά η ευρωπαϊκή διεκδίκηση καθοριστικού λόγου δεν μπορεί να υποστηριχθεί υλικά και προϋποθέτει την συνεχιζόμενη αμερικανική εμπλοκή. Ο Τραμπ δεν θα αφήσει αναξιοποίητη αυτή την αντίφαση.