Πέμπτη, 28-Νοε-2024 15:20
Berenberg: Τι δείχνουν οι πρώτες 3 εβδομάδες Τραμπ - Οι επιλογές και οι απειλές - Πώς η Ευρώπη μπορεί να αποφύγει τον εμπορικό πόλεμο

Της Ελευθερίας Κούρταλη
Σε γενικές γραμμές, ο Ντόναλντ Τραμπ ανταποκρίνεται στις προσδοκίες, τονίζει η Berenberg. Από τότε που κέρδισε τις εκλογές στις 5 Νοεμβρίου, έχει προχωρήσει γρήγορα για να καλύψει βασικές υπουργικές θέσεις και να θέσει τις βάσεις για την εφαρμογή της ατζέντας του μόλις επιστρέψει στον Λευκό Οίκο στις 20 Ιανουαρίου.
Σε πολλές περιπτώσεις, η επιλογή των υποψηφίων υποδηλώνει ότι εκτιμά την πίστη περισσότερο από τα συμβατικά μέτρα ικανότητας. Αυτό θα μπορούσε να υπονομεύσει την αποτελεσματικότητα των θεσμών με την πάροδο του χρόνου, εκτιμά ο οίκος. Αλλά σημαίνει επίσης ότι θα αντιμετωπίσει πολύ λιγότερη πίεση από το εσωτερικό της κυβέρνησής του ενάντια σε όποιες πολιτικές θέλει να ακολουθήσει από ό,τι στην αρχή της πρώτης του θητείας πριν από περίπου οκτώ χρόνια. Ο Τραμπ φροντίζει να έχει τον έλεγχο. Και θέλει να είναι ανατρεπτικός.
Μερικές από τις επιλογές του για τις κορυφαίες θέσεις της κυβέρνησης είναι περίεργες, τονίζει η Berenberg. "Σκεφτείτε έναν σκεπτικιστή για τον εμβολιασμό να ηγηθεί του Υπουργείου Υγείας ή έναν τηλεοπτικό παρουσιαστή ως Υπουργό Άμυνας. Άλλες επιλογές όπως ο Marco Rubio ως υπουργός Εξωτερικών, ο Mike Waltz ως σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας και ο Scott Bessent ως υπουργός Οικονομικών είναι πιο καθησυχαστικές", επισημαίνει ο οίκος. "Σαν πρόχειρη περίληψη: Οι επιλογές δεν είναι καλές. Αλλά θα μπορούσαν να ήταν χειρότερες", τονίζει.
Τι μας λένε λοιπόν οι αποφάσεις και οι δηλώσεις του μέχρι στιγμής για τα τρία βασικά ζητήματα που αναμφισβήτητα έχουν μεγαλύτερη σημασία για την παγκόσμια οικονομία και την παγκόσμια πολιτική, δηλαδή τις προοπτικές για την οικονομία των ΗΠΑ, τους κινδύνους εμπορικού πολέμου και την Ουκρανία; Αν και είναι πολύ νωρίς, η Berenberg προχωρά σε κάποιες πρώτες προβλέψεις για αυτά τα θέματα.
Ο Τραμπ φαίνεται να είναι σοβαρός για τις τρεις εγχώριες οικονομικές προτεραιότητές του: την απορρύθμιση, τις φορολογικές περικοπές και τους σκληρούς ελέγχους της μετανάστευσης, πιθανώς με ορισμένες πολύ ορατές απελάσεις αρχικά, για να ευχαριστήσει τη βάση του. Μέχρι στιγμής, η Berenberg δεν βλέπει κανένα λόγο να αναθεωρήσει τις εκτιμήσεις της.
Έτσι, αρχικά, οι φορολογικές περικοπές και η απορρύθμιση θα τονώσουν την ανάπτυξη των ΗΠΑ το 2025 και το 2026, ακολουθούμενη από χαμηλότερη τάση ανάπτυξης στη συνέχεια, καθώς η μειωμένη μετανάστευση και η λανθασμένη κατανομή κεφαλαίων που προκαλείται από τους νέους δασμούς αρχίζουν να έχουν συνέπειες.
Η Fed θα σταματήσει τις μειώσεις των επιτοκίων πολύ νωρίτερα, πιθανότατα μετά από μια ακόμη κίνηση 25 μ.β, και το δολάριο ΗΠΑ θα παραμείνει σημαντικά ισχυρότερο.
Αν και ο Τραμπ μπορεί να μειώσει κάποιες κρατικές δαπάνες, για παράδειγμα με τη μείωση του προσωπικού ορισμένων ομοσπονδιακών διοικήσεων, πιθανότατα θα αποφύγει τις περικοπές σε αξιωματούχους που θα χρειαζόταν για να τεθεί η δημοσιονομική πολιτική των ΗΠΑ σε βιώσιμο δρόμο. Με μεγάλα ελλείμματα και μικρότερη τάση ανάπτυξης, τα δημοσιονομικά προβλήματα θα εντείνονται με την πάροδο του χρόνου. Αλλά ως το ασφαλές καταφύγιο του κόσμου σε περιόδους αυξημένης παγκόσμιας αβεβαιότητας, οι ΗΠΑ θα εξακολουθήσουν να τη… γλιτώνουν για μερικά ακόμη χρόνια.
Μετά από μια σειρά από ακραίες και μερικές φορές αντιφατικές δηλώσεις στην προεκλογική εκστρατεία, ο Τραμπ ανακοίνωσε τώρα ότι θέλει να επιβάλει δασμούς 25% σε όλες τις εισαγωγές από το Μεξικό και τον Καναδά και έναν επιπλέον δασμό 10% σε όλες τις εισαγωγές από την Κίνα την πρώτη μέρα. Λαμβάνοντας υπόψη την ονομαστική τους αξία, τέτοιοι δασμοί θα μπορούσαν να αυξήσουν το επίπεδο των τιμών καταναλωτή στις ΗΠΑ κατά 1% εντός ενός έτους, εάν υποθέσουμε ότι οι παραγωγοί και οι διανομείς μπορούν να μεταφέρουν περίπου το 70% των υψηλότερων τιμών εισαγωγής στους καταναλωτές σε μια περίοδο έντονης εγχώριας ζήτησης, σημειώνει ο οίκος. Ωστόσο, μια υποτίμηση των νομισμάτων του Καναδά, του Μεξικού και της Κίνας σε σχέση με το δολάριο ΗΠΑ πιθανότατα θα απορροφήσει σημαντικό μέρος αυτού του αντίκτυπου, ίσως μέχρι το μισό.
Η δήλωση του Τραμπ για τους δασμούς είναι πιθανότατα απλώς το εναρκτήριο λάκτισμα μιας σειράς δασμολογικών απειλών, τονίζει η Berenberg. Αλλά είναι ενδιαφέρον ότι συνέδεσε την ανακοίνωσή του για επιπλέον δασμούς στους τρεις κορυφαίους εξαγωγείς στις ΗΠΑ, με συγκεκριμένες καταγγελίες για τη μετανάστευση και τη διακίνηση ναρκωτικών. Αυτό φαίνεται να ανοίγει την πόρτα για διαπραγματεύσεις. Εάν οι τρεις χώρες κάνουν την προσφορά του για τον έλεγχο της μετανάστευσης και των ναρκωτικών σε κάποιο βαθμό, οι δασμοί ενδέχεται να μην επιβληθούν πλήρως ή εν μέρει να ακυρωθούν ξανά στη συνέχεια.
Αυτή η ένδειξη μιας συναλλακτικής προσέγγισης κρατά την πόρτα ανοιχτή στις συμφωνίες, τονίζει η Berenberg. Εάν ισχύσει αυτό, η ΕΕ μπορεί πιθανώς να αποφύγει έναν συνεχώς κλιμακούμενο εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, προσφέροντας κάποιες παραχωρήσεις, για παράδειγμα αγοράζοντας περισσότερο υγρό φυσικό αέριο και περισσότερα όπλα από τις ΗΠΑ.
Ως εκ τούτου, το βασικό σενάριο της Berenberg παραμένει ότι ο Τραμπ θα επιβάλει ορισμένους δασμούς κατά της ΕΕ και θα απειλήσει να κάνει περισσότερα - προτού στη συνέχεια καθίσει για διαπραγματεύσεις με την ΕΕ αντί να κλιμακώσει περαιτέρω τις εμπορικές εντάσεις.
Αυτό είναι ένα σενάριο για το οποίο έχει προετοιμαστεί η ΕΕ και ο οίκος το έχει ήδη ενσωματώσει χονδρικά στις οικονομικές τους προβλέψεις. Έχει μειώσει την εκτίμησή του για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης το επόμενο έτος μόνο μέτρια από 1,1% σε 1,0% μετά τις εκλογές στις ΗΠΑ. Ενώ ο άμεσος αντίκτυπος των εμπορικών εντάσεων θα είναι πιθανώς πολύ χειρότερος από αυτό, η ισχυρότερη ζήτηση των ΗΠΑ το 2025 και η ισχυρή συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου ΗΠΑ θα μετριάσουν τη συνολική ζημιά για την Ευρωζώνη, όπως τονίζει η Berenberg.
Για την Ευρώπη, και αναμφισβήτητα για τη γεωπολιτική, η "τύχη" της Ουκρανίας είναι το βασικό ζήτημα. Θα τραβήξει ο Τραμπ την πρίζα με την Ουκρανία, επιτρέποντας στον Βλαντιμίρ Πούτιν να κερδίσει τον πόλεμό του εάν η Ευρώπη δεν ενεργήσει αμέσως ή θα απειλήσει τον Πούτιν ότι θα δώσει στην Ουκρανία περισσότερα όπλα εάν δεν συμφωνήσει σε μια ανακωχή αποδεκτή από το Κίεβο;
"Μέχρι στιγμής, δεν μπορούμε να βγάλουμε ένα σταθερό συμπέρασμα από τις πρόσφατες επιλογές και δηλώσεις του Τραμπ. Το ότι επέλεξε σε βασικές θέσεις τη κυβέρνησής του "γεράκια" σε ό,τι αφορά την Κίνα (Waltz ως σύμβουλος εθνικής ασφάλειας, Rubio ως υπουργός Εξωτερικών) θα μπορούσε να ενισχύσει την υπόθεση κατά της εγκατάλειψης της Ουκρανίας λόγω του σήματος που θα μπορούσε να στείλει στην Κίνα. Ωστόσο, η ετυμηγορία για αυτό το θέμα παραμένει ορθάνοιχτη", τονίζει η Berenberg.
Το μόνο σταθερό συμπέρασμα μέχρι στιγμής από αυτή την άποψη είναι απλό και δεν αποτελεί έκπληξη, σημειώνει ο οίκος: με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η Ευρώπη θα πρέπει να κάνει πολύ περισσότερα για τη δική της άμυνα, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης προς την Ουκρανία.
Όσο περισσότερο η Ευρώπη αντιμετωπίζει την πρόκληση τώρα, τόσο περισσότερο μπορεί να είναι σε θέση να επηρεάσει τις αποφάσεις του Τραμπ προς τα αποτελέσματα που θα προτιμούσε η Ευρώπη.
Μια άμεση προσφορά από έναν συνασπισμό ευρωπαϊκών χωρών να ξοδέψουν, για παράδειγμα, επιπλέον 20 δισεκατομμύρια ευρώ ευρωπαϊκών χρημάτων για την αγορά όπλων και πυρομαχικών για την Ουκρανία από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι μια από τις καλύτερες επενδύσεις που έχει κάνει η Ευρώπη εδώ και πολύ καιρό. Μπορεί να βοηθήσει να σωθεί η Ουκρανία και να μειωθεί ταυτόχρονα ο κίνδυνος ενός εμπορικού πολέμου ΗΠΑ - ΕΕ.