Γιατί η Ευρώπη δεν απαντά δυναμικά στον υβριδικό πόλεμο της Ρωσίας

Το Κρεμλίνο διεξάγει εδώ και καιρό έναν υβριδικό πόλεμο εναντίον ευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένων εκστρατειών παραπληροφόρησης,  κυβερνοεπιθέσεων και παρεμβάσεων στις εκλογές, για να αποσταθεροποιήσει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες και να τις πιέσει τελικά να μειώσουν τη στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία. Η Ευρώπη φαίνεται να αντιδρά μάλλον παθητικά σε αυτή τη ρωσική επιθετικότητα. Το Politico επιχειρεί να αναλύσει τους λόγους για τους οποίους η Δύση αντιδρά με αυτόν τον τρόπο. 

Όπως σημειώνει, ενώ ορισμένες κυβερνήσεις -ιδιαίτερα στις σκανδιναβικές και βαλτικές χώρες- προσπάθησαν να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου, η συλλογική αντίδραση της ΕΕ και του ΝΑΤΟ ήταν μέχρι στιγμής ιδιαίτερα ήπια.

"Είμαστε απλώς πολύ ευγενικοί", δήλωσε η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρεντέρικσεν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο. 

Την περασμένη εβδομάδα, η Γερμανία δήλωσε ότι δύο υποθαλάσσια καλώδια στη Βαλτική Θάλασσα κόπηκαν, κάνοντας λόγο για σαμποτάζ.

"Πρέπει να συμπεράνουμε, χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς ποιος το έκανε, ότι πρόκειται για υβριδική ενέργεια και πρέπει επίσης να υποθέσουμε - χωρίς να το γνωρίζουμε - ότι πρόκειται για σαμποτάζ", δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους.

Λίγες ημέρες νωρίτερα, ένα ρωσικό κατασκοπευτικό πλοίο, το Yantar, συνοδευόταν από το ιρλανδικό ναυτικό έξω από την Ιρλανδική Θάλασσα, αφού εισήλθε σε ύδατα ελεγχόμενα από την Ιρλανδία και περιπολούσε σε περιοχή με κρίσιμους αγωγούς και καλώδια.

Ο λόγος για την παθητικότητα της Ευρώπης μπορεί να αποδοθεί -εν μέρει- στον φόβο των δυτικών κυβερνήσεων να παρασυρθούν σε μια σύγκρουση για την οποία δεν είναι προετοιμασμένες, δήλωσε ο Ντάνιελ Μπάιμαν, από το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών.

"Οι περισσότερες χώρες δεν θέλουν να αντιμετωπίζουν ανοιχτά τη Ρωσία περισσότερο από ό,τι ήδη κάνουν", είπε. "Ανησυχούν για  κλιμάκωση, μια "παλινδρόμηση” που θα κάνει τα πράγματα χειρότερα".

Ακόμα και οι λέξεις που χρησιμοποιούνται για να μιλήσουμε για τις επιθέσεις αντανακλούν τη δειλία της Ευρώπης, δήλωσε ο Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις, απερχόμενος υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας. 

"Γιατί τις αποκαλούμε υβριδικές; Επειδή ουσιαστικά όταν αποκαλούμε κάτι υβριδικό δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα γι'αυτό” σημείωσε. "Εάν το αποκαλούμε τρομοκρατία, τότε αυτό συνεπάγεται αντίδραση". 

Τα όρια του ΝΑΤΟ

Σύμφωνα με τον Αυστριακό ειδικό σε θέματα ασφάλειας, Γκέρχαρντ Μάνγκοτ, τον ρωσικό υβριδικό πόλεμο ανέπτυξε ο νυν αρχηγός του Γενικού Επιτελείου της Ρωσίας, στρατηγός Βαλέρι Γκερασίμοφ.

"Ποτέ δεν σημαίνει απλώς παραπληροφόρηση και προπαγάνδα, αλλά ένα ευρύ οπλοστάσιο μέσων, από σαμποτάζ μέχρι διείσδυση και χρηματοδότηση κομμάτων στη Δύση και παραβίαση του εναέριου χώρου κρατών του ΝΑΤΟ από ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη", δήλωσε ο Μάνγκοτ. 

Στη Λιθουανία, η Μόσχα χρησιμοποιεί τεχνικές παραπληροφόρησης για να υπονομεύσει την προγραμματισμένη ανάπτυξη μιας ταξιαρχίας των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων, στο πλαίσιο της προσπάθειας του ΝΑΤΟ να ενισχύσει την ανατολική του πτέρυγα. 

Το δημοσίευμα παραθέτει σειρά ύποπτων περιστατικών που συνδέονται πιθανώς με το Κρεμλίνο, από τη συντριβή του μεταγωγικού αεροσκάφους στη Λιθουανία, μέχρι την  πυρκαγιά που έκαψε κοντέινερ της DHL στο αεροδρόμιο της Λειψίας, στο εσωτερικό αεροσκάφους, που προοριζόταν να πετάξει πάνω από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το Κρεμλίνο φαίνεται να κλιμακώνει σιγά-σιγά τις επιχειρήσεις αποσταθεροποίησης "για να δοκιμάσει τα όρια του Άρθρου 5 για να προκαλέσει αβεβαιότητα", σύμφωνα με τον Γερμανό νομοθέτη και πρώην αξιωματικό του γενικού επιτελείου του γερμανικού στρατού, Ρόντεριχ Κίζεβετερ.

Τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ έχουν συζητήσει το ενδεχόμενο μιας συλλογικής απάντησης, σύμφωνα με αξιωματούχο της Συμμαχίας. Ακόμη και αν οι επιθέσεις δεν χαρακτηρίζονται ως πολεμικές πράξεις με την παραδοσιακή έννοια, οι χώρες θα μπορούσαν να επικαλεστούν το Άρθρο 4, το οποίο απαιτεί διαβούλευση όταν απειλείται η ασφάλεια μιας χώρας. 

Προς το παρόν όμως, το ΝΑΤΟ δεν δείχνει διατεθειμένο για αντιπαράθεση με τη Ρωσία καθώς στο άρθρο 5 δεν υπάρχει σαφής ορισμός σχετικά με το τι σημαίνει υβριδικός πόλεμος. Την ίδια στιγμή, η παρουσία στο ΝΑΤΟ χωρών όπως η Ουγγαρία και η Ρωσία που "έχουν δείξει συμπάθεια στη Ρωσία", καθιστούν δυσκολότερη τη λήψη αποφάσεων κατά της Μόσχας.

"Ζητείται αντίδραση”

Τα κράτη-μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ εντείνουν  τις προσπάθειες αντιμετώπισης του υβριδικού πολέμου της Ρωσίας δημιουργώντας υπηρεσίες κατά της παραπληροφόρησης, ομάδες για την προστασία των υποδομών αλλά και επιβάλλοντας κυρώσεις στη Μόσχα.

Μέχρι στιγμής, ωστόσο, η ΕΕ και το ΝΑΤΟ δεν κατάφεραν να αποτρέψουν σημαντικά τη Ρωσία.

Οι κυρώσεις που συνδέονται άμεσα με τον πόλεμο στην Ουκρανία είχαν περιορισμένο αντίκτυπο μέχρι στιγμής. Ωστόσο, τον Οκτώβριο η ΕΕ δημιούργησε ένα νέο πλαίσιο για τη στοχοθέτηση ατόμων και οντοτήτων εμπλεκόμενων στον υβριδικό πόλεμο της Ρωσίας.

"Οι Ευρωπαίοι πρέπει να απαντήσουν πιο ενωμένοι και δυναμικά. Η στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία πρέπει να αυξηθεί ώστε να δείξει ότι οι ρωσικές προσπάθειες έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα", σημειώνει ο Μπάιμαν.

Εκτός από την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών, οι χώρες πρέπει να αυξήσουν την εσωτερική ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της αστυνομίας, των εγχώριων υπηρεσιών πληροφοριών και της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των συμμαχικών κυβερνήσεων, δήλωσε Μάρεκ Κοχβ, του think tank "Διεθνές Κέντρο για την Άμυνα και την Ασφάλεια", που εδρεύει στην Εσθονία.

"Πρέπει να θυμόμαστε ότι ουσιαστικά μιμούνται το δόγμα σαμποτάζ της Σοβιετικής Ένωσης του Ψυχρού Πολέμου". 

Το σημαντικότερο είναι να αφυπνιστεί η Ευρώπη ενόψει της απειλής και να κάνει την Ρωσία να πληρώσει το τίμημα, σύμφωνα με τον Αρντ Φράιταγκ φον Λόρινγκχοβεν, πρώην πρέσβη της Γερμανίας που διετέλεσε και πρώτος επικεφαλής των υπηρεσιών Πληροφοριών του ΝΑΤΟ. "Κοιμόμαστε. Η επιθετική συμπεριφορά πρέπει να έχει πολιτικό κόστος".