Παγκόσμια ανησυχία για την επαναλειτουργία ρωσικών εγκαταστάσεων με παρελθόν στην ανάπτυξη βιολογικών όπλων

Λίγους μήνες μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, δορυφορικές εικόνες κατέγραψαν ασυνήθιστη δραστηριότητα σε απομακρυσμένες στρατιωτικές εγκαταστάσεις "κρυμμένες" σε δασικές εκτάσεις βορειοανατολικά της Μόσχας.

Δεν πρόκειται βέβαια για μια άγνωστη τοποθεσία, αλλά για την περιβόητη Σέργκιεβ Ποσάντ-6, μια περιοχή που ήταν "ήσυχη" για δεκαετίες, η φήμη της ωστόσο προηγείται από την εποχή κιόλας του Ψυχρού Πολέμου. Τότε, είχε αποτελέσει σημαντικό ερευνητικό κέντρο των Ρώσων στον τομέα των βιολογικών όπλων, με ιστορικό πειραμάτων που σχετίζονταν με ιούς όπως εκείνων της ευλογιάς, του Έμπολα και του αιμορραγικού πυρετού. 

Η Washington Post συνέλλεξε δορυφορικές εικόνες που φανερώνουν εργασίες ανακαίνισης στα πρώην σοβιετικά εργαστήρια, καθώς και κατασκευής τουλάχιστον δέκα νέων κτιρίων. Όπως αναφέρει το αμερικανικό μέσο ενημέρωσης μάλιστα, αρκετά από αυτά φέρουν χαρακτηριστικά βιολογικών εργαστηρίων, σχεδιασμένων να χειρίζονται εξαιρετικά επικίνδυνους παθογόνους οργανισμούς. 

Δεν έχουν υπάρξει ενδείξεις ότι τέτοια όπλα έχουν χρησιμοποιηθεί στη σύγκρουση με την Ουκρανία, αλλά η κατασκευή νέων εργαστηρίων στο Σέργκιεβ Ποσάντ-6 βρίσκεται στο μικροσκόπιο των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών και των ειδικών στα βιολογικά όπλα, οι οποίοι δεν κρύβουν την ανησυχία τους για τις προθέσεις της Μόσχας. 

Από την πλευρά της Ρωσίας, μολονότι το Υπουργείο Άμυνας δεν απάντησε σε αίτημα της Washington Post για σχολιασμό, Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν επιβεβαιώσει ότι οι επιστήμονες θα χρησιμοποιήσουν τα εν λόγω εργαστήρια για να μελετήσουν θανατηφόρους ιούς, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της άμυνας της χώρας απέναντι στη βιοτρομοκρατία ή σε ενδεχόμενες μελλοντικές πανδημίες.

Πλήθος Αμερικανών αξιωματούχων και ειδικοί επί των όπλων υπογραμμίζουν ότι η μυστικότητα γύρω από τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις εγείρει ανησυχίες για το πώς η Ρωσία σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τα εργαστήρια. Επισημαίνουν, ωστόσο, ότι είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ο σκοπός τους μόνο μέσω δορυφορικών φωτογραφιών και να εξαχθεί με βεβαιότητα το συμπέρασμα ότι η Ρωσία πράγματι διεξάγει "επιθετική" έρευνα για βιολογικά όπλα. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, ένα εργαστήριο που για παράδειγμα ερευνά τον ιό Έμπολα με στόχο την ανάπτυξη εμβολίων, δε διαφέρει εξωτερικά από ένα άλλο που σκοπεύει να βρει στρατιωτική εφαρμογή ενός αντίστοιχου βιολογικού όπλου.  

Το σκοτεινό παρελθόν άλλωστε που κουβαλά η συγκεκριμένη τοποθεσία, δεν αφήνει χώρο για εφησυχασμό. "Οι αναβαθμίσεις που υλοποιούνται είναι συνεπείς με τον ιστορικό ρόλο αυτών των απόρρητων στρατιωτικών εγκαταστάσεων στην ανάπυτξη ιογενών βιολογικών όπλων", δήλωσε ο Άντριου Γουέμπερ, άλλοτε κορυφαίος αξιωματούχος του Πενταγώνου και νυν ερευνητής στο Συμβούλιο Στρατηγικών Κινδύνων.

Ο Γουέμπερ μάλιστα δε δίστασε να συνδέσει την επέκταση των εγκαταστάσεων στο Σέργκιεβ Ποσάντ-6 με τις απειλές του Βλάντιμιρ Πούτιν για χρήση πυρηνικών όπλων σε περίπτωση κλιμάκωσης της σύγκρουσης με την Ουκρανία. Όπως είπε, ο Ρώσος πρόεδρος έχει κάνει επίδειξη του πυρηνικού οπλισμού της χώρας, επειδή όμως ποτέ δεν θα παραδεχθεί ότι η Ρωσία διαθέτει και βιολογικά τέτοια, αυτές οι εγκαταστάσεις είναι σα να προειδοποιεί πως "ορίστε, έχουμε τη δυνατότητα και μη νομίζετε πως θα διστάσουμε να τα χρησιμοποιήσουμε".  

Επιστρέφοντας στη ρωσικά πλευρά, σε συνέντευξή του τον Απρίλιο στην ρωσική στρατιωτική εφημερίδα Red Star, ο στρατιωτικός διοικητής των εργαστηρίων, Σεργκέι Μπορισέβιτς, περιέγραψε την εγκατάσταση ως τη "ραχοκοκαλιά του βιολογικού αμυντικού συστήματος της χώρας.” Τόνισε ακόμα ότι η εγκατάσταση σχεδιάστηκε για να δημιουργήσει τα "ιατρικά μέσα για την προστασία των στρατευμάτων και του πληθυσμού από βιολογικά όπλα.”