του Κώστα Ράπτη
Υπάρχουν αυτοχρηματοδοτούμενοι πόλεμοι; Το ερώτημα απασχολεί εντόνως την Ουκρανία και τους συμμάχους της, στους οποίους το Κίεβο απευθύνεται ζητώντας διαρκώς περισσότερη οικονομική βοήθεια, προκειμένου να καλύψει τις εξοπλιστικές ανάγκες του πολέμου με τη Ρωσία, αλλά και την ίδια τη συνέχιση της λειτουργίας του ουκρανικού κράτους. Και όλα αυτά χωρίς ακόμη να έχει μπει στον λογαριασμό η ανοικοδόμηση της χώρας, όταν θα ξημερώσει η μεταπολεμική εποχή…
Οι πόλεμοι κοστίζουν – και η ιστορικά καθιερωμένη πρακτική είναι ότι τους πληρώνουν, με τη μορφή των επανορθώσεων, αυτοί που τους έχουν προκαλέσει, τουλάχιστον αν η επόμενη μέρα τους βρει μεταξύ των χαμένων. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, αυτό θα σήμαινε θεωρητικώς ότι το κόστος θα το επωμισθεί η Ρωσία, η οποία και εισέβαλε στην γείτονά της τον Φεβρουάριο του 2022. Μόνο που ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει και δεν έχει κριθεί εις βάρος της Ρωσίας – ενώ οποιαδήποτε παράτολμη εκδοχή επανορθώσεων εν προκειμένω κινδυνεύει να "τιμωρήσει" τους ίδιους τους εμπνευστές της, δημιουργώντας πρωτοφανή ανασφάλεια στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Και όμως: η ιδέα να αξιοποιηθούν υπέρ της Ουκρανίας τα ρωσικά αποθεματικά που βρίσκονται δεσμευμένα από πρόπερσι σε δυτικές δικαιοδοσίες, μολονότι είχε ακριβώς για αυτούς τους λόγους απορριφθεί μετά πολλών επαίνων όταν πρωτοδιατυπώθηκε, έχει αποκτήσει νέα ορμή το τελευταίο διάστημα, σε μια συγκυρία που οι τσέπες των συμμάχων, ιδίως των υπερατλαντικών, γίνονται περισσότερο σφιχτές. Όμως το ζήτημα δεν παύει να γεννά επιφυλάξεις και διαφωνίες.
Πρόκειται για ένα ακόμη πεδίο στο οποίο η μεν Ουάσιγκτον δίνει την ώθηση, η δε ευρωπαϊκή πλευρά καλείται να επωμιστεί την υλοποίηση. Και αυτό διότι από τα περίπου 260 δισ. δεσμευμένων ρωσικών κεφαλαίων, τα 200 δισ. βρίσκονται σε ευρωπαϊκή δικαιοδοσία (στον βελγικό οίκο εκκαθάρισης Euroclear του Βελγίου) και μόνο ένας αμελητέος αριθμός εις χείρας Αμερικανών. Και σε κάθε περίπτωση, εάν θιγούν τα αποθεματικά της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, θα πρόκειται για κίνηση δίχως προηγούμενο, αλλά και δίχως επιστροφή.
Εξ ού και αναζητείται η ασφαλέστερη νομικά φόρμουλα. Τον προηγούμενο μήνα ο Βρετανός υπουργός Επενδύσεων Ντόμινικ Τζόνσον συζήτησε το θέμα με τον Αμερικανό υφυπουργό Οικονομικών Γουόλι Αντεγέμο, υπογραμμίζοντας πως όλα πρέπει να γίνουν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Όμως σε κάθε περίπτωση πρόκειται για κάτι το πρωτότυπο, το οποίο απαιτεί νομική και λογιστική "δημιουργικότητα".
Η επικρατούσα ιδέα είναι να αξιοποιηθεί ο μονοψήφιος αριθμός δισεκατομμυρίων ο οποίος προκύπτει υπό μορφήν "έκτακτων κερδών" (τόκων κ.λπ.) που "γεννούν" τα ρωσικά κεφάλαια, ακριβώς εκ του γεγονότος ότι παραμένουν δεσμευμένα.
Πρωταγωνιστικό ρόλο έχει αποκτήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία αναμενόταν τις ημέρες αυτές να καταθέσει τις σχετικές προτάσεις της.
"Είναι καιρός να ξεκινήσουμε μια συζήτηση για τη χρήση των απροσδόκητων κερδών των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την από κοινού αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού για την Ουκρανία", τόνισε την προηγούμενη εβδομάδα, απευθυνόμενη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία βεβαίως διεξάγει μεταξύ άλλων και την προσωπική της προεκλογική εκστρατεία, ως η εκλεκτή του ΕΛΚ, για την ανανέωση των κοινοτικών οργάνων μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου.
Αλλά υπέρμαχοι της ιδέας βρίσκονται και εκτός των κόλπων των "27".
"Πρέπει να είμαστε πιο τολμηροί σε ό,τι αφορά την κατάσχεση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία", ανέφερε ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ σε άρθρο του στην εφημερίδα Sunday Times, με αφορμή τη συμπλήρωση δύο ετών από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Αλλά ακόμη και η Ελβετία, η οποία έχει οικοδομήσει το εθνικό της brand γύρω από το απαραβίαστο και απόρρητο των τραπεζικών λογαριασμών των διεθνών πελατών της, φέρεται αποφασισμένη να κάνει αυτό το τολμηρό βήμα. Η ελβετική Άνω Βουλή ενέκρινε την Πέμπτη (με ψήφους 21 έναντι 19 κατά και τριών αποχών) την πρόταση που δίνει τη δυνατότητα στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αναζητήσει νομική λύση για την αξιοποίηση των παγωμένων κεφαλαίων επιτιθέμενων χωρών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, αυτό αναφέρεται στα 8 δισ. της ρωσικής κεντρικής τράπεζας που βρίσκονται σε ελβετική δικαιοδοσία.
Η Ρωσία στέλνει ήδη τα δικά της μηνύματα. Ερωτηθείς σχετικά ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, έκανε λόγο για επιχειρούμενη "κλοπή", που θα παραβίαζε το διεθνές δίκαιο και θα υπονόμευε αποθεματικά νομίσματα, το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την παγκόσμια οικονομία.
"Θα υπονομεύσει", πρόσθεσε, "την εμπιστοσύνη άλλων χωρών στις Ηνωμένες Πολιτείες καθώς και στην Ε.Ε. ως οικονομικούς εγγυητές. Επομένως, τέτοιες ενέργειες συνεπάγονται πολύ, πολύ σοβαρές συνέπειες". Και βεβαίως επισήμανε ότι ήδη έχει συνταχθεί ειδικός κατάλογος δυτικών περιουσιακών στοιχείων τα οποία θα μπορούσε να κατασχέσει σε αντίποινα η Ρωσία.
Δεν πρόκειται απλώς για (κενές;) απειλές από μέρους των άμεσα ενδιαφερόμενων. Οι αναταράξεις στις οποίες αναφέρθηκε ο Πεσκόφ απασχολούν εντόνως τους κεντρικούς τραπεζίτες. Ήδη από τον Νοέμβριο ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λουίς ντε Γκίντος προειδοποίησε: "Πρέπει να κοιτάξουμε πέρα από τη σύγκρουση στην Ουκρανία, καθώς θα μπορούσε να έχει συνέπειες για το ευρώ ως ασφαλές νόμισμα. Το ευρώ είναι το δεύτερο σημαντικότερο νόμισμα στον κόσμο και πρέπει να εξετάσουμε τη μακροπρόθεσμη φήμη του. Νομίζω ότι υπάρχουν άλλοι τρόποι χρηματοδότησης της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας".
Σύμφωνα με τη Handelsblatt, εδώ και μήνες, το σαφές μήνυμα από τη Φραγκφούρτη ήταν ότι εάν η Ε.Ε. (με απόφαση της Κομισιόν) αποκτήσει πρόσβαση στα δεσμευμένα κεντρικά τραπεζικά αποθεματικά της Ρωσίας, αυτό θα μπορούσε να βλάψει μόνιμα τη φήμη της ευρωζώνης ως ασφαλούς καταφυγίου για τους διεθνείς επενδυτές.
Ανάμεσα στην Κομισιόν και την ΕΚΤ βρίσκονται τα μεγάλα κράτη μέλη της ευρωζώνης (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία), τα οποία μέχρι τούδε ήσαν εξαιρετικά επιφυλακτικά, ωστόσο η παρατηρούμενη μετατόπιση της γερμανικής κυβέρνησης το τελευταίο διάστημα έχει δώσει νέα πνοή στο σχέδιο, το οποίο ο Φιλελεύθερος ομοσπονδιακός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ χαρακτήρισε, κατά τη σύνοδο των ομολόγων του της G20 στο Σάο Πάολο, "ρεαλιστικό", "νομικά ασφαλές" και "βραχυπρόθεσμα εφαρμόσιμο".
Όλα αυτά αναμένεται να ξεκαθαρίσουν μέχρι τη Σύνοδο της G7 το καλοκαίρι στην Πούλια της Ιταλίας. Εκτός βέβαια και αν έχει μεσολαβήσει κάποιο βέτο του Βίκτορ Όρμπαν στους κόλπους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου…
Παραμένει σιωπηλός ο φερόμενος ως δράστης της δολοφονίας του Κερκ Τ. Ρόμπινσον
Το Καράκας "απαιτεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες να σταματήσουν αμέσως τις ενέργειες που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια και την ειρήνη στην Καραϊβική".
Οι αγορές προεξοφλούν μείωση των επιτοκίων, αλλά ανησυχούν εάν η Fed έχει δράσει αρκετά γρήγορα.
Αντιδράσεις μετά τα σχόλιά της.
"Το ζήτημα είναι αν τα drones είχαν συγκεκριμένο στόχο. Αν ισχύει, τότε πρόκειται για σοβαρή κλιμάκωση".
Η κυβέρνηση των Ταλιμπάν επαναλαμβάνει ότι επιθυμεί να έχει καλές σχέσεις με τις άλλες χώρες.
Η έρευνα ανακοινώνεται λίγες ώρες πριν την επανάληψη των εμπορικών συνομιλιών.
Ο ρωσικός στρατός ελέγχει περίπου το 20% του ουκρανικού εδάφους.
Η εμπρηστική ρητορική Κερκ ενέπνεε τους οπαδούς του κι εξόργιζε τους αντιπάλους του.
Ζητά επίσης από τα μέλη του ΝΑΤΟ δασμούς 50% - 100% στην Κίνα.
Τι αναφέρει έγγραφο του Πενταγώνου που δημοσιεύει η Washington Post.
