Τι φοβάται ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα

Του Κώστα Ράπτη

Εκών άκων ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα έχει μετατραπεί σε έναν από τους συμπρωταγωνιστές της κρίσης που προέκυψε στη Μέση Ανατολή μετά τις 7 Οκτωβρίου. Το φανερώνουν όχι μόνο οι συχνές επικοινωνίες του με ξένους ηγέτες, αλλά και τα όσα δηλώνει στο εσωτερικό της χώρας του.

Οι δηλώσεις του Ιορδανού μονάρχη σε συγκέντρωση με απόστρατους των ενόπλων δυνάμεων και της αστυνομίας στο ανάκτορο Χουσεϊνίγια την Δευτέρα είναι χαρακτηριστικές. Όπως τόνισε, δεν θα υπάρξει επίλυση του Παλαιστινιακού ζητήματος εις βάρος της χώρας του, διότι "η Ιορδανία είναι ένα έθνος με αυτοπεποίθηση στηριγμένη στην εγρήγορση του λαού της και στην ετοιμότητα του στρατού της". Επέμεινε δε ότι η αποφασιστικότητα της δικής του χώρας ενισχύει και τους Παλαιστίνιους, ενώ εξήρε την ενότητα του ιορδανικού "εσωτερικού μετώπου", ζητώντας να αγνοηθούν οι φωνές που προσπαθούν να αποστασιοποιήσουν το έθνος από την υπεράσπιση των αδελφών του.

Επανέλαβε δε τη θέση του βασιλείου υπέρ μιας άμεσης κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα και την ανάγκη εντατικοποίησης των κοινών αραβικών προσπαθειών προς την κατεύθυνση αυτή, με προοπτική μία λύσης δύο κρατών, ενώ υπενθύμισε ότι "από την πρώτη μέρα της σύγκρουσης η Ιορδανία έχει προειδοποιήσει πως μαζική εκτόπιση πληθυσμών συνιστά κόκκινη γραμμή, διότι "θα συνιστά την εξαϋλωση του Παλαιστινιακού ζητήματος".  

Όλα αυτά αποτυπώνουν μια σαφή σκλήρυνση της στάσης του μετριοπαθούς, φιλοδυτικού (και βρετανοτραφούς) μονάρχη της Ιορδανίας, χώρας η οποία έχει υπογράψει συνθήκη εξομάλυνσης των σχέσεών της με το Ισραήλ από το 1994, στον απόηχο της "Διαδικασίας του Όσλο".

Ο τόνος της ρητορικής του βασιλέα Αμπντάλα παραπέμπει σε αίσθηση υπαρξιακής απειλής - και αυτή είναι αντικειμενική.

Σε ένα κράτος με άμεση γειτνίαση με την κατεχόμενη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη, στο οποίο κατοικούν πάνω από δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι πρόσφυγες (οι περισσότεροι με πλήρη ιορδανική υπηκοότητα) το θέαμα μιας νέας παλαιστινιακής "Νάκμπα" προορίζεται να προκαλέσει κλυδωνισμούς ολότελα αποσταθεροποιητικούς. Πόσο μάλλον αν οι μαζικοί εκτοπισμοί δεν περιορισθούν στον πληθυσμό της Λωρίδας της Γάζας, αλλά αργά ή γρήγορα επεκταθούν, σύμφωνα με την εσώτερη λογική της εθνοκάθαρσης και τις διακηρύξεις της ισραηλινής ακροδεξιάς, στην Δυτική Όχθη, με αναπόφευκτο προορισμό του επαπειλούμενου νέου προσφυγικού κύματος την ίδια την Ιορδανία.

Δεν ήσαν λίγες οι φορές που Ισραηλινοί πολιτικοί έχουν δηλώσει ότι δεν υφίσταται Παλαιστινιακό ζήτημα, διότι ήδη παλαιστινιακό κράτος είναι η Ιορδανία. Υφίσταται όμως ακόμη η "ανορθογραφία" της ύπαρξης μερικών εκατομμυρίων Παλαιστινίων μεταξύ Μεσογείου και Ιορδάνη...

Τα πράγματα βέβαια γίνονται χειρότερα, αν λάβουμε υπόψη εκείνους τους θρησκευόμενους φανατικούς, όπως ο υπουργός Οικονομικών του Ισραήλ (και έποικος στη Δυτική Όχθη) Μπεζαλέλ Σμότριτς, ο οποίος διακηρύσσει ότι και η Ανατολική Όχθη, δηλ. η Ιορδανία, οφείλει με βάση τα δικά του ιστορικο-θρησκευτικά κριτήρια να αποτελεί τμήμα του "Μεγάλου Ισραήλ".

Προς το παρόν πάντως ο Αμπντάλα Β' βλέπει το κύρος του να δοκιμάζεται, στον βαθμό που οι θερμές σχέσεις του με τη Δύση δεν μεταφράζονται σε τίποτε περισσότερο από αγνόηση των ιορδανικών ευαισθησιών. Και μία πρόσθετη πρόκληση αποτελεί το γεγονός ότι η δυναστεία των Χασεμιτών διατηρεί ρόλο προστάτη των μουσουλμανικών και χριστιανικών προσκυνημάτων της (ανατολικής) Ιερουσαλήμ, παρότι έχει αποποιηθεί, υπέρ της PLO, κάθε ευθύνη για τη Δυτική Όχθη, που προ του 1967 αποτελούσε τμήμα της επικράτειάς της.

Το ότι στο επίκεντρο της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης έχουν αναδειχθεί ακριβώς τα μουσουλμανικά προσκυνήματα (όπως καταδεικνύει η ονομασία της επιχείρησης της Χαμάς "Πλημμυρίδα αλ Άκσα", αλλά και οι προκλητικές ενέργειες εβραίων εποίκων που είχαν πραγματοποιηθεί στον ίδιο χώρο) είναι κάτι το οποίο σαφώς πιέζει τον Ιορδανό βασιλιά.

Άλλωστε, δεν είναι μικρή υπόθεση το ότι ήδη βλέπει στην πρωτεύουσά του να διοργανώνονται συχνά μεγάλες και δυναμικές διαδηλώσεις με συνθήματα υπέρ της Χαμάς.