Συνεχης ενημερωση

    Σάββατο, 25-Νοε-2023 08:00

    Ισραήλ - Χαμάς: Προσωρινή μεν, κατάπαυση πυρός δε

    ΑΜΠΕ - 27973771
    • Εκτύπωση
    • Αποστολή με email
    • Προσθήκη στη λίστα ανάγνωσης
    • Μεγαλύτερο μέγεθος κειμένου
    • Μικρότερο μέγεθος κειμένου

    Του Κώστα Ράπτη

    Απλώς μια σύντομη παύση. Έτσι βλέπει ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ, σύμφωνα με όσα δήλωσε ενώπιον του Ιταλού ομολόγου του, την τετραήμερη κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, η οποία προέκυψε κατόπιν διαμεσολάβησης πρωτίστως του Κατάρ και δευτερευόντως της Αιγύπτου και τον ΗΠΑ και τέθηκε εντέλει σε εφαρμογή χθες στις 7 το πρωί, ανοίγοντας τον δρόμο για την απελευθέρωση των 13 πρώτων Ισραηλινών ή αλλοδαπών ομήρων που βρίσκονται από τις 7 Οκτωβρίου στα χέρια της Χαμάς και άλλων παλαιστινιακών οργανώσεων, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση από το Ισραήλ τριπλάσιου αριθμού Παλαιστινίων κρατουμένων – και στις δύο περιπτώσεις γυναικών και ανηλίκων.  

    "Θα υπάρξει μια σύντομη παύση και μετά θα συνεχίσουμε να επιχειρούμε με πλήρη στρατιωτική δύναμη. Δεν θα σταματήσουμε μέχρι να πετύχουμε τους στόχους μας: να καταστρέψουμε τη Χαμάς και να φέρουμε πίσω τους ομήρους από τη Γάζα στο Ισραήλ – υπάρχουν 240 όμηροι και αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να αποδεχθούμε και να ανεχθούμε", δήλωσε ο Γκάλαντ. 

    Όμως το πρόβλημα είναι ακριβώς αυτό: ο ισραηλινός στρατός δεν κατάφερε επί 49 ημέρες να καταστρέψει τη Χαμάς (όπως, αν μη τι άλλο, καταδεικνύει η συνέχιση της εκτόξευσης ρουκετών στην ισραηλινή επικράτεια), ενώ η μοναδική ελπίδα για απελευθέρωση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού ομήρων έγκειται ακριβώς στην παράταση της κατάπαυσης του πυρός και όχι στις στρατιωτικές λύσεις που έχει κατά νου ο Γκαλάντ.  

    Η προσπάθεια να καταστεί "μονιμότερο" το "προσωρινό" γίνεται όλο και δημοφιλέστερη σε ποικίλες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο, λίγες μόνο εβδομάδες ή και ημέρες, όπου και μόνο η αναφορά σε "ανθρωπιστική εκεχειρία" αντιμετωπιζόταν ως ανάθεμα (βλ. ως υπόκλιση στη Χαμάς) από τον πυρήνα της "συλλογικής Δύσης". Το ότι και το ίδιο το Ισραήλ εντέλει προσχώρησε στην ιδέα μίας κατάπαυσης του πυρός, ουσιαστικά με τους όρους που έθετε εξαρχής η Χαμάς, καταδεικνύει το μέγεθος των προβλημάτων που αντιμετωπίζει επί του πεδίου, αλλά ακόμη περισσότερο την αλλαγή του κλίματος διεθνώς.  

    Το εσωτερικό μέτωπο

    Η κυβέρνηση Νετανιάχου γνωρίζει βέβαια ότι από τη συνέχιση της πολεμικής προσπάθειας κρίνεται και η δική της πολιτική επιβίωση. Χαρακτηριστική είναι η δημοσκόπηση που διενεργήθηκε, πριν από την κατάπαυση του πυρός, για λογαριασμό της εφημερίδας "Maariv" και εμφανίζει το κόμμα Λικούντ του πρωθυπουργού να καταβυθίζεται, ως προς την πρόθεση ψήφου, στις 18 κοινοβουλευτικές έδρες (επί συνόλου 120), έναντι των 32 που διαθέτει τώρα, ενώ το συγκυβερνών κόμμα Θρησκευτικού Σιωνισμού του ακροδεξιού υπουργού Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς, θα έπεφτε κάτω από το όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης του 3,25%. Αντιθέτως, εμφανίζεται να εκτοξεύεται από τις 12 στις 43 έδρες το κόμμα Εθνικής Ενότητας του Μπένι Γκαντς, ο οποίος υπερισχύει του Νετανιάχου και στο ερώτημα περί καταλληλότερου πρωθυπουργού με 52% έναντι 27%. 

    Η κατάσταση πνευμάτων στο εσωτερικό του Ισραήλ εξηγεί πολλά. Οι κινητοποιήσεις των οικογενειών των ομήρων άφησαν την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία ευάλωτη στην κατηγορία ότι αδιαφορεί για την τύχη των συμπολιτών της, προκειμένου να υλοποιήσει τα στρατηγικά της σχέδια.  

    Το στρατηγικό ερώτημα

    Ωστόσο, η εμμονή στην αξιοποίηση της "στρατιωτικής χειρός" δεν εξηγείται μόνο από μικροπολιτικές στοχεύσεις. Αποτελεί ζωτικής σημασίας προτεραιότητα για το Ισραήλ, δεδομένης της βαρύτητας του πλήγματος της 7ης Οκτωβρίου, η αποκατάσταση της αποτρεπτικής του ικανότητας έναντι κάθε κρατικού και μη ανταγωνιστή του. 

    Στην πραγματικότητα η ισραηλινή ηγεσία επιχειρεί να μετατρέψει την κρίση σε ευκαιρία, εκκαθαρίζοντας τουλάχιστον το βόρειο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας όχι απλώς από τους μαχητές της Χαμάς, αλλά από το σύνολο του πληθυσμού που τους περιβάλλει. Με αυτή την έννοια, η δοκιμασία των αμάχων της Γάζας, η οποία εξανέμισε την συμπάθεια της διεθνούς γνώμης για το εβραϊκό κράτος μετά την 7η Οκτωβρίου, δεν αποτελεί "παράπλευρη ζημία", αλλά κυνικά υπολογισμένη στρατηγική.  

    Το εφιαλτικό μέγεθος των καταστροφών στις υποδομές της Γάζας ουσιαστικά μετατρέπει τον σχεδιασμό αυτό σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία, ενώ χαρακτηριστική είναι η επιμονή του ισραηλινού στρατού να παρεμποδίζει ακόμη και με πυρά την επιστροφή κατοίκων στο βόρειο τμήμα της Λωρίδας μετά την εκεχειρία. 

    Ποιο υπήρξε το σημείο καμπής

    Αποκορύφωμα, αλλά και εικονογράφηση του βαθύτερου αδιεξόδου, υπήρξε η εισβολή στο νοσοκομείο Αλ Σίφα της πόλης της Γάζας, στα υπόγεια του οποίου κατά την ισραηλινή πλευρά βρισκόταν το στρατηγείο της Χαμάς. Το Ισραήλ εντέλει χρεώθηκε όλη τη διεθνή κατακραυγή για τη μετατροπή του νοσοκομειακού ασύλου σε πεδίο εχθροπραξιών χωρίς να παρουσιάσει άξια λόγου ευρήματα που να ενισχύουν τους ισχυρισμούς του.    

    Το ότι το BBC ανέλαβε την αποδόμηση των φερόμενων ως ευρημάτων, ενώ οι ΗΠΑ με την αποχή τους στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ κατέστησαν δυνατή την υιοθέτηση για πρώτη φορά ψηφίσματος υπέρ της κήρυξης ανθρωπιστικής εκεχειρίας αποδεικνύει ότι επρόκειτο για σημείο καμπής.    

    Πράγματι, οι σχέσεις ΗΠΑ και Ισραήλ αποτελούν το κλειδί των εξελίξεων. Η κυβέρνηση Μπάιντεν επέτρεψε (με την εξοπλιστική της βοήθεια και το πολιτικό της βάρος) την αμείλικτη στρατιωτική απάντηση του εβραϊκού κράτους στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Δεν ήταν ωστόσο πρόθυμη να υποστεί το πολιτικό κόστος που προκαλούσε σε κρίσιμο (ενόψει και των εκλογών του Νοεμβρίου) τμήμα της αμερικανικής κοινής γνώμης η έλλειψη οριοθέτησης των κινήσεων του Ισραήλ. Ούτε, πολύ περισσότερο, να αφήσει τα πράγματα να συρθούν σε μία ανεξέλεγκτη περιφερειακή κλιμάκωση που θα εκβίαζε άμεση στρατιωτική εμπλοκή και της αμερικανικής πλευράς.    

    Το σενάριο της μαζικής εκτόπισης έως και 2 εκατ. Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας (το οποίο κινδύνευε να αποσταθεροποιήσει την Αίγυπτο των 100 εκατομμυρίων κατοίκων) αποκλείσθηκε εγκαίρως από τον στρατάρχη Σίσι, ενώ η αντίδραση φιλοϊρανικών οργανώσεων της περιοχής, όπως η Χεζμπολάχ του Λιβάνου και οι Χούθι της Υεμένης, έφερε τις ΗΠΑ αντιμέτωπες με το (διόλου ευπρόσδεκτο) ενδεχόμενο μιας απευθείας αναμέτρησης με το ίδιο το Ιράν. 

    Ο ρόλος των συμμάχων  

    Ήδη αποτελούσε προειδοποιητικό σήμα για την Ουάσινγκτον η σχετική αποξένωση παραδοσιακών συμμάχων (Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος), που δείχνουν να προσβλέπουν όλο και περισσότερο στις ευρασιατικές δυνάμεις για τη σταθεροποίηση της περιοχής τους, την ώρα που καταρρέει εκ των πραγμάτων το αμερικανικής εμπνεύσεως σχέδιο εξομάλυνσης των αραβο-ισραηλινών σχέσεων, δίχως προηγούμενη επίλυση του παλαιστινιακού προβλήματος.    

    Αλλά το κρισιμότερο στοιχείο για τις ΗΠΑ είναι η ασάφεια των προθέσεων της ισραηλινής κυβέρνησης για την "επόμενη μέρα" της Λωρίδας της Γάζας. Η αμερικανική πλευρά δεν έχει πεισθεί για το τι προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση Νετανιάχου και πάντως δημοσίως αποθαρρύνει τα σχέδια για μια νέα ισραηλινή κατοχή. 

    ΣΑΣ ΑΡΕΣΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ;

    ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ