Τρίτη, 04-Απρ-2023 12:41
Μετατρέπεται η Ρωσία σε "ελάσσονα εταίρο" της Κίνας;

Του Κώστα Ράπτη
Το τελευταίο διάστημα, ιδίως μετά την επίσκεψη του Κινέζου ηγέτη Σι Τζινπίνγκ στη Μόσχα, ένας συγκεκριμένος ρητορικός τόπος κυριαρχεί στα δυτικά μέσα ενημέρωσης: αυτός της μετατροπής της Ρωσίας σε "ελάσσονα εταίρο" (junior partner) της Κίνας, ήτοι σε δορυφόρο όλο και πιο εξαρτημένο από τον ασιατικό γίγαντα.
Η εκδοχή αυτή είναι λογικό να ερεθίζει τους Ρώσους ιθύνοντες. Εξ ου και ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ στη συνέντευξή του στην εφημερίδα Argumenty i Fakty που δημοσιεύθηκε σήμερα Τρίτη επεφύλαξε ειδική αναφορά.
"Στην κορύφωση των ρωσικών εξαγωγών ενέργειας προς την Ευρώπη ούτε ένας Δυτικός αναλυτής δεν δοκίμασε να φοβίσει τη Ρωσία για την εξάρτησή της από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιθέτως οι ΗΠΑ προειδοποιούσαν την Ευρώπη για την προμήθεια υδρογονανθράκων από τη χώρα μας, που προσπαθούσαν να αντικαταστήσουν με το δικό τους σχιστολιθικό αέριο και πετρέλαιο", υποστήριξε ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας.
Και πρόσθεσε: "Τώρα που αναπροσανατολίζουμε τις εξαγωγές μας προς την Ασία, άρχισαν ξαφνικά να μας νοιάζονται και μας δίνουν "φιλικές" προειδοποιήσεις για την εξάρτηση από την Κίνα. Ευχαριστούμε για τη συμβουλή, αλλά θα ακολουθήσουμε την κρίση μας και θα βασιστούμε αποκλειστικά στα εθνικά μας συμφέροντα και στους αξιόπιστους Κινέζους φίλους που έχουν δοκιμαστεί στον χρόνο και στην πραγματική ζωή".
Σύμφωνα με τον Λαβρόφ, "οι σοβαροί αναλυτές της εξωτερικής πολιτικής γνωρίζουν ότι υπάρχουν περίπλοκοι δεσμοί στον σύγχρονο πολυπολικό κόσμο. Η Κίνα έχει υπάρξει ο κυριότερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας για 13 χρόνια τώρα. Τα τελευταία δύο χρόνια το διμερές εμπόριο αυξήθηκε κατά ένα τρίτο ετησίως και έφθασε στο ιστορικό υψηλό των 185 δισ. δολαρίων το 2022. Προμηθεύουμε ο ένας τον άλλο, σε αμοιβαία επωφελή βάση, με τα προϊόντα που οι χώρες μας χρειάζονται. Και το πιο σημαντικό, πάνω από τις μισές συναλλαγές μεταξύ των χωρών μας εξοφλούνται στα εθνικά μας νομίσματα".
Εκτός όμως από το υποστηρίζει ότι η εμβάθυνση των σχέσεων με την Κίνα ακολουθεί μια μακρά τάση και δεν έχει "εκβιασθεί" από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις δυτικές κυρώσεις, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών είχε ήδη καταστήσει σαφές ότι η καρδιά της ρωσο-κινεζικής συνεργασίας αφορά μιαν εξω-οικονομική στόχευση: "Μοιραζόμαστε την ίδια οπτική για το τι προκαλεί τις μείζονες διεθνείς προκλήσεις ασφαλείας. Σημειώνουμε την απροθυμία της Δύσης να διεξαγάγει έναν διάλογο μεταξύ κρατών βασισμένο στις αρχές της ισότητας. Αντιτιθέμεθα στη χρήση πιέσεων μέσω κυρώσεων και άλλα εργαλεία αθέμιτου ανταγωνισμού. Η στρατηγική μας συνεργασία δεν θέτει στο στόχαστρο τρίτες χώρες, αλλά συμβάλλει στην ισόρροπη ανάπτυξη του όλου διεθνούς συστήματος".
Πριν από τον Λαβρόφ, ο ίδιος ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε αναλάβει να αντικρούσει τα περί "ελάσσονος εταίρου", υποδεικνύοντας την εμβάθυνση των συναλλαγών της ίδιας της Ε.Ε. με την Κίνα. Όπως δήλωσε τον περασμένο μήνα, η εξάρτηση της ευρωπαϊκής οικονομίας από την Κίνα μεγαλώνει με ρυθμούς μεγαλύτερους από την αύξηση του ρωσο-κινεζικού όγκου εμπορίου. "Ας νοιαστούν για τους εαυτούς τους", ήταν η ειρωνική παραίνεση Πούτιν προς τους ηγέτες της ενωμένης Ευρώπης.
Οι ερμηνείες της φύσης της σινο-ρωσικής σχέσης είναι ένα πράγμα. Τα πρακτικά βήματα της Μόσχας για εξισορρόπηση της σχέσης μέσω τρίτων είναι κάτι άλλο. Και επ' αυτού ο ρόλος της Ινδίας αποδεικνύεται καθοριστικός. Οι πλανητικές αναταράξεις που ακολούθησαν την εισβολή στην Ουκρανία δεν σημαδεύτηκαν μόνο από την (αναγκαστική) στροφή της Ρωσίας προς την Κίνα, αλλά και από μία εκτίναξη των συναλλαγών με την Ινδία, η οποία, παρά τις παραινέσεις της Δύσης, αποδείχθηκε πολύ πρόθυμη να αναλάβει αυτόν τον ρόλο, μη θέλοντας μεταξύ άλλων να αφήσει το πεδίο ελεύθερο αποκλειστικά στο Πεκίνο.
Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών είναι χαρακτηριστικά. Ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης αρμόδιος για ενεργειακά θέματα Αλεξάντρ Νόβακ ανέφερε ότι οι εξαγωγές πετρελαίου προς την Ινδία πολλαπλασιάσθηκαν 22 φορές το περασμένο έτος. Η Ινδία αναδείχθηκε σε πρώτο αγοραστή ρωσικού αργού τον Μάρτιο και σε προορισμό των μισών δια θαλάσσης εξαγωγών πετρελαίου, με την Κίνα σε δεύτερη θέση.
Σημειώνεται ότι για πρώτη φορά η Ρωσία κατετάγη μεταξύ των πέντε κορυφαίων εμπορικών εταίρων της Ινδίας, με τον όγκο διμερούς εμπορίου να φθάνει το 2022 τα 38,4 δισ. δολάρια.
Διόλου τυχαία, τις προηγούμενες ημέρες επισκέφθηκαν το Νέο Δελχί ο Νικολάι Πατρούσεφ, γραμματέας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Ρωσίας, ο "τσάρος" της Rosneft Ίγκορ Σέτσιν, ο οποίος σύναψε συμφωνία διεύρυνσης των εξαγωγών προς την Ινδία, με πιθανότητα εξόφλησης στα εθνικά νομίσματα, καθώς και ο Ρώσος υπουργός Ανάπτυξης της Άπω Ανατολής και Αρκτικής Αλεξέι Τσεκούνοφ, με αντικείμενο την διεύρυνση των θαλάσσιων μεταφορών μεταξύ των δύο πλευρών.
Οι "δυαδικές" σχέσεις είναι πράγματι ασύμμετρες και επισφαλείς – όμως το πραγματικό παιχνίδι αφορά μια σχέση κατ' ελάχιστον τριαδική.