Τι φιλοδοξεί να πετύχει ο Σι Τζινπινγκ στη Μόσχα

Του Κώστα Ράπτη

Η τριήμερη επίσκεψη που πραγματοποιεί από σήμερα ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ στη Μόσχα είναι η πρώτη του εξόρμηση εκτός συνόρων μετά την έναρξη της δίχως προηγούμενο τρίτης προεδρικής θητείας του. Και είναι η πρώτη του ευκαιρία να συνομιλήσει δια ζώσης με τον Βλαντίμιρ Πούτιν μετά την έναρξη αυτού που η ρωσική πλευρά ονομάζει "ειδική στρατιωτική επιχείρηση” στην Ουκρανία.

Πριν από έναν χρόνο, ο Σι Τζίνπινγκ είχε δεχθεί τον Ρώσο ομόλογό του, λίγες μέρες πριν ο τελευταίος εξαπολύσει την ουκρανική πολεμική περιπέτειά του, και είχε διακηρύξει μαζί με τον φιλοξενούμενό του όχι μόνο τη "φιλία δίχως όρια” των χωρών τους, αλλά και τη φιλοδοξία τους για τη δημιουργία μιας νέας διεθνούς αρχιτεκτονικής, διάδοχης στον αμερικανικό μονοπολισμό.

Αποτελεί μέχρι σήμερα αντικείμενο συζήτησης κατά πόσον ο Σι Τζινπινγκ είχε ενημερωθεί για το τι επρόκειτο να ακολουθήσει στην Ουκρανία. Όμως η "φιλία δίχως όρια” δεν διαταράχθηκε κατά το μεσολαβήσαν έτος. Αντιθέτως, παρά τη διακριτότητα του τρόπου λειτουργίας που προκύπτει από τη διακριτότητα των ρόλων και των συμφερόντων τους, η Ρωσία και η Κίνα κατέστησαν σαφές ότι προχωρούν όλο και πιο συντονισμένα, καθώς άλλωστε οι σινοαμερικανικές σχέσεις επιδεινώθηκαν ραγδαία, τόσο στο εμπορικό επίπεδο με το εμπάργκο Μπάιντεν στους ημιαγωγούς, όσο και στο επίπεδο ασφαλείας με την επίσκεψη Πελόζι στην Ταϊβάν και την πρόσφατη κατάρριψη του κινεζικού αεροστάτου στον αμερικανικό εναέριο χώρο. Η δε ρητορική που έχει υιοθετήσει το Πεκίνο, επικυρωμένη και από τις αποφάσεις του 20ού συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος το φθινόπωρο, παραπέμπει σε "εθνική κινητοποίηση” ενόψει μεγάλης αναμέτρησης.

"Ορθολογικός ειρηνοποιός"

Όμως, προς το παρόν ο Σι Τζινπινγκ ασκείται στον ρόλο του "ορθολογικού ειρηνοποιού”. Και καταφθάνει στη Μόσχα έχοντας καταγράψει, με το πρόσφατο κινεζικό σχέδιο 12 σημείων για το ουκρανικό ζήτημα, την φιλοδοξία του να πρωταγωνιστήσει στην πολιτική επίλυση της κρίσης. Φιλοδοξία που κατέστησε ενδιαμέσως πολύ πιο αξιόπιστη η πρωτοφανής διπλωματική επιτυχία της Κίνας να μεσολαβήσει στην αποκατάσταση των σχέσεων Σαουδικής Αραβίας και Ιράν.

Η χρονική στιγμή κατά την οποία ο Σι επισκέπτεται τη Μόσχα σημαδεύεται βέβαια από δύο πρόσφατα θεαματικά γεγονότα: το επεισόδιο ανάμεσα στο αμερικανικό αναγνωριστικό drone Reaper στα ανοικτά της Κριμαίας και την παραπομπή του Πούτιν για εγκλήματα πολέμου από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Πρόκειται για εξελίξεις οι οποίες αντικειμενικά κλείνουν τον δρόμο στη διπλωματία, αλλά δεν δείχνουν να επηρεάζουν το Πεκίνο, το οποίο επιβεβαίωσε την επίσκεψη Σι μόλις την Παρασκευή, στον άμεσο απόηχό τους. Η δε ρωσική απάντηση ήλθε με την πρώτη επίσκεψη Πούτιν στην Σεβαστούπολη, την εμβληματική Μαριούπολη και το κέντρο διεύθυνσης των επιχειρήσεων στο Ροστόφ-επί-του-Ντον.

Αυτό που καθιστά την κινητικότητα του Σι πολύ πιο ενδιαφέρουσα είναι όμως το γεγονός ότι περιλαμβάνει και την ουκρανική πλευρά. Ο Κινέζος ηγέτης πρόκειται να έχει τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι μετά την ολοκλήρωση του ταξιδιού του στη Μόσχα, ενώ ήδη την Πέμπτη ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Τσιν Γκανγκ είχε τηλεφωνική επικοινωνία (γεγονός σπάνιο) με τον Ουκρανό ομόλογό του Νμίτρο Κουλέμπα, προς τον οποίο τόνισε ότι η στάση της Κίνας ήταν πάντοτε ισορροπημένη και ότι ο πόλεμος οφείλει να τερματισθεί το συντομότερο, ώστε να μην βρεθεί "εκτός ελέγχου”.

Ο ίδιος σε συνέντευξη τύπου στις 7 Μαρτίου είχε δηλώσει, σε έναν σαφή αντιαμερικανικό υπαινιγμό, ότι "μοιάζει να υπάρχει ένα αόρατο χέρι που ωθεί στην παράταση και κλιμάκωση της σύγκρουσης, χρησιμοποιώντας την ουκρανική κρίση για την εξυπηρέτηση μιας γεωπολιτικής ατζέντας”.

Ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών, πάντως, όπως και ο Ζελένσκι, όταν δημοσιοποιήθηκε το κινεζικό σχέδιο 12 σημείων, υπήρξε δεκτικός στα κινεζικά ανοίγματα, υπογραμμίζοντας πάντως πέρα από οτιδήποτε άλλο το ζήτημα της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. Όμως οι περιοχές που κατέχει η ρωσική πλευρά, όπως η Μαριούπολη που επισκέφθηκε ο Πούτιν, έχουν πλέον προσαρτηθεί στη Ρωσική Ομοσπονδία – κίνηση που "κόβει τις γέφυρες” σε ό,τι αφορά την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Αναρωτιέται κανείς πώς στέκεται η κινεζική διπλωματία σε αυτό το ακανθώδες ζήτημα.

Όπως και αν έχει, το Κίεβο δεν έχει λόγους να κλείσει την πόρτα σε μία κινεζική μεσολάβηση. Άλλοι, όμως, εμφανίζονται αναστατωμένοι. Σε διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου την Παρασκευή ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ Τζον Κίρμπι, υποστήριξε ότι μία κατάπαυση του πυρός, που θα έχει μάλιστα προκύψει από κινεζικής πλευράς κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στη Μόσχα, απλώς θα παγίωνε τα ρωσικά εδαφικά κέρδη και θα έδινε στη Ρωσία την δυνατότητα να ανασυγκροτηθεί.

Πρόσθεσε δε ότι οι κινεζικές κινήσεις δεν μπορούν να αποτελέσουν βάση για μια διαρκή και βιώσιμη ειρήνη, στον βαθμό που δεν ενσωματώνουν τις προϋποθέσεις που θέτει η Ουκρανία. Ερωτηθείς πάντως αν οι ΗΠΑ έχουν απομακρυνθεί από την γραμμή ότι ο πρώτος λόγος σε αυτά τα ζητήματα ανήκει στο Κίεβο, απάντησε: "Δεν μιλώ για λογαριασμό του προέδρου Ζελένσκι, μιλώ για εμάς".