Handelsblatt: Πόσο ισχυρές είναι οι τράπεζες της Ιταλίας μετά το "σεισμό" στην Ελβετία;

Τα νέα από την Ελβετία προκάλεσαν αναταραχή και στο ιταλικό χρηματιστήριο αυτή την εβδομάδα: την Τετάρτη, ο δείκτης μετοχών FTSE MIB, που είναι συγκρίσιμος με τον γερμανικό Dax, κατέρρευσε κατά περίπου 4,6%. Η πτώση ήταν μεγαλύτερη από ό,τι στη Φρανκφούρτη, το Λονδίνο ή το Παρίσι. Μέσα σε τρεις ημέρες, ο δείκτης έχασε ακόμη και 15%. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι τράπεζες υπερεκπροσωπούνται στον ιταλικό δείκτη, σε σύγκριση με εκείνον των άλλων χωρών.

Η Unicredit, η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας και μητρική της γερμανικής Hypo-Vereinsbank (HVB), κατέγραψε τη μεγαλύτερη πτώση μετά τη γνωστοποίηση των προβλημάτων της Credit Suisse. Η τιμή της μετοχής έχασε κατά διαστήματα περισσότερο από εννέα τοις εκατό. Όλες οι άλλες τράπεζες σημείωσαν πτώση μεταξύ πέντε και επτά τοις εκατό.

Μέχρι την Παρασκευή, ωστόσο, το χρηματιστήριο του Μιλάνου είχε ήδη ανακάμψει σημαντικά. Παρ' όλα αυτά, η αναταραχή στις αγορές είναι αισθητή: πρώτα η πτώχευση της Silicon Valley Bank το περασμένο Σαββατοκύριακο, στη συνέχεια η ανησυχία για την κατατρεγμένη από την κρίση μεγάλη ελβετική τράπεζα και την Πέμπτη η νέα αύξηση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

"Οι ιταλικές τράπεζες είναι σταθερές", δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Τζανκάρλο Τζορτζέτι σε συνάντηση στη Ρώμη αυτή την εβδομάδα. "Οι κανόνες του τραπεζικού μας συστήματος είναι διαφορετικοί από εκείνους των ΗΠΑ".

Οι περισσότεροι οικονομολόγοι το βλέπουν με παρόμοιο τρόπο. Επίσης, επειδή το ποσοστό των επισφαλών δανείων έχει μειωθεί εξαιρετικά και οι δείκτες ιδίων κεφαλαίων είναι σήμερα πολύ υψηλότεροι από ό,τι ήταν πριν από 15 χρόνια. Παρ' όλη την αβεβαιότητα, το σύστημα είναι "πολύ σταθερό και υγιές - χάρη στην ταχεία και ολοκληρωμένη εξυγίανση που πραγματοποίησε η ΕΚΤ μετά την κρίση των κόκκινων δανείων", λέει ο Αντρέα Φίλτρι, συν-επικεφαλής της ευρωπαϊκής ανάλυσης μετοχών της μεσαίας ιταλικής τράπεζας Mediobanca.

Πολλά κρατικά ομόλογα στο χαρτοφυλάκιο

Τα κεφάλαια και η ρευστότητα των τραπεζών είναι πλέον σταθερά, οι δείκτες Tier 1 είναι υψηλοί, ενώ η κερδοφορία έχει βελτιωθεί, προσθέτει. Οι ρυθμιστικές αλλαγές της ΕΚΤ τα τελευταία 15 χρόνια έχουν δώσει στις ιταλικές τράπεζες "ισχυρά θεμέλια για να αντιμετωπίσουν οποιεσδήποτε προκλήσεις", λέει ο Φίλτρι.

Αυτό επιβεβαιώνεται και από μια ματιά στις κρίσιμες μετρήσεις, οι οποίες έχουν εξελιχθεί πολύ θετικά μετά την οικονομική κρίση του ευρώ. Όσον αφορά τον δείκτη κάλυψης ρευστότητας (LCR), ο οποίος μετρά το ελάχιστο ποσό των εξαιρετικά ρευστών στοιχείων ενεργητικού που πρέπει να διατηρούν οι τράπεζες σε απόθεμα, οι μεγάλες τράπεζες Intesa Sanpaolo, Banco BPM και BPER έχουν καλύτερες επιδόσεις από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Μόνο η Unicredit βρίσκεται ελαφρώς χαμηλότερα. Οι τράπεζες της Ιταλίας βρίσκονται επίσης πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ σε έναν άλλο σημαντικό παράγοντα, τον δείκτη διαρθρωτικής ρευστότητας (NSFR).

"Όμως έχουμε ακόμη κάποιες αδυναμίες που πρέπει να βελτιωθούν, ελπίζουμε με περαιτέρω ενοποίηση της τραπεζικής αγοράς", δήλωσε η Λουκρέτσια Ράιχλιν σε συνέντευξή της στη "Repubblica". Ένας κίνδυνος στο χαρτοφυλάκιο των ιταλικών τραπεζών είναι το υψηλό ποσοστό κρατικών ομολόγων. Εδώ, τα ιδρύματα βρίσκονται πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Οι ιταλικές τράπεζες κατέχουν 384 δισεκατομμύρια σε ιταλικό κρατικό χρέος και περισσότερα από 200 δισεκατομμύρια σε ξένα κρατικά ομόλογα.

Λόγω της αύξησης του βασικού επιτοκίου, η κυβέρνηση της Ιταλίας δέχεται αυξανόμενες πιέσεις και σχεδιάζει 20 δισ. ευρώ περισσότερα για την εξυπηρέτηση του χρέους μόνο φέτος. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, θα ανέλθει στο 4,3% της οικονομικής παραγωγής. Το 2020 και το 2021, η εξυπηρέτηση του χρέους εξακολουθεί να αντιστοιχεί στο 3,5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος.

Ο δείκτης χρέους της Ιταλίας μειώνεται και πάλι ελαφρώς

Η Ιταλία παλεύει με υπερβολικές υποχρεώσεις εδώ και δεκαετίες και ο κορονοϊός έχει ωθήσει τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ σε νέο υψηλό ρεκόρ, που ξεπερνά το 150%. Μόνο η Ελλάδα βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση στην Ευρωζώνη. Ο υπουργός Οικονομικών Τζορτζέτι προειδοποίησε πρόσφατα για περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων, οι οποίες θα οδηγούσαν σε "σοβαρά προβλήματα για χώρες με υπερχρεωμένους προϋπολογισμούς όπως η Ιταλία".

Πρόσφατα, η εθνική στατιστική υπηρεσία της Ιταλίας δημοσίευσε νέα στοιχεία: σύμφωνα με αυτά, ο δείκτης χρέους για το 2022 έχει μειωθεί στο 144,7% - και συνεπώς περισσότερο από το αναμενόμενο. Αυτό οφείλεται στην οικονομική ανάπτυξη πέρυσι, αλλά και στον υψηλό πληθωρισμό.

"Είναι πολύ πιο εύκολο για την κυβέρνηση να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες σε πραγματικούς όρους σε ένα πληθωριστικό περιβάλλον", λέει ο οικονομολόγος Λορέντσο Κοντόνιο. Για παράδειγμα, οι ιταλικές κρατικές δαπάνες το τέταρτο τρίμηνο του 2022 ήταν κατά 0,8% χαμηλότερες σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η DZ Bank προειδοποίησε πρόσφατα για έναν "φαύλο κύκλο αύξησης του κόστους αναχρηματοδότησης και συρρίκνωσης της βιωσιμότητας του χρέους", ο οποίος είναι επίφοβος μετά από ένα ορισμένο "σημείο καμπής".

Η Ιταλία δεν θέλει να επιτύχει τον στόχο του 3% των κριτηρίων του Μάαστριχτ πριν από το 2025. Μέχρι τότε, το χρέος σε σχέση με την οικονομική παραγωγή θα πρέπει επίσης να έχει μειωθεί σε ένα καλό 140%. "Η μόνη βιώσιμη διέξοδος από το χρέος είναι η οικονομική ανάπτυξη", δήλωσε ο δεξιός επικεφαλής της κυβέρνησης Τζόρτζια Μελόνι.