Νέο σήμα κινδύνου από Ρουμπινί: Τα "υποβρύχια" ομόλογα απειλούν να ρίξουν τις τράπεζες

Νέο σήμα κινδύνου για την επόμενη πρόκληση που απειλεί να τινάξει την παγκόσμια οικονομία εξέπεμψε ο Νουριέλ Ρουμπινί, ο οικονομολόγος που προέβλεψε τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.

Σύμφωνα με το Politico, o "Dr. Doom" προειδοποιεί ότι υπάρχει μια κατηγορία περιουσιακών στοιχείων που θέτει σε κίνδυνο τον χρηματοπιστωτικό κλάδο: τα "υποβρύχια" ομόλογα, όπως αποκαλεί τα επισφαλή ομόλογα. Προσθέτει, μάλιστα, πως συνταξιοδοτικά ταμεία, διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων και άλλοι μεγάλοι επενδυτές βρίσκονται σε κίνδυνο.

Όπως τονίζεται στο δημοσίευμα, οι παγκόσμιες αγορές βρίσκονται σε αναβρασμό μετά την κατάρρευση της Silicon Valley Bank την περασμένη Παρασκευή, στη μεγαλύτερη τραπεζική χρεοκοπία από το 2008. Οι αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές προσπάθησαν να περιορίσουν τη ζημιά, ωστόσο οι μετοχές των τραπεζών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού κατέγραψαν βαριές απώλειες. Στην Ευρώπη, ήρθε η κρίση της ελβετικής Credit Suisse, για την οποία χρειάσθηκε να παρέμβει με δανειοδότηση η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας.

Ο Ρουμπίνι θέλησε να επικεντρωθεί στη γενεσιουργό αιτία του προβλήματος. Η SVB είχε δημιουργήσει ένα μεγάλο χαρτοφυλάκιο με ομόλογα ενώ τα επιτόκια βρίσκονταν σε μηδενικά επίπεδα. Με την αύξηση των επιτοκίων, η αξία αυτών των ομολόγων άρχισε να υποχωρεί και το νεοεκδοθέν χρέος έγινε πολύ πιο ελκυστικό για τους επενδυτές. Τα παλιά ομόλογα άρχισαν να είναι ασύμφορα.

Όταν τα προβλήματα στον κλάδο της τεχνολογίας οδήγησαν τους καταθέτες της SVB να προβούν σε μεγάλες αναλήψεις, η τράπεζα αναγκάστηκε να πουλήσει τα ομόλογα από το χαρτοφυλάκιό της σε μια δυσμενή συγκυρία. Αυτές οι "μη πραγματοποιηθείσες απώλειες" έγιναν εντέλει πραγματικές ζημίες ύψους 1,8 δισ. δολαρίων για τη SVB, οδηγώντας στην κατάρρευση της τράπεζας.

Ο Ρουμπινί σημειώνει πως οποιοδήποτε άλλο σοκ θα μπορούσε να έχει προκαλέσει το ντόμινο. "Τα επίσημα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Αρχής Ασφάλισης Καταθέσεων  (FDIC) δείχνουν ότι υπάρχουν 620 δισ. δολάρια σε μη πραγματοποιηθείσες ζημίες και, με τα κεφάλαια των αμερικανικών τραπεζών στα 2,2 τρισ. δολάρια, για τη μέση αμερικανική τράπεζα περίπου το ένα τρίτο των Tier 1 κεφαλαίων της βρίσκεται σε κίνδυνο", επισημαίνει στο Politico.

Σύμφωνα με τον ίδιο, στην Ευρώπη οι μη πραγματοποιηθείσες απώλειες στα χαρτοφυλάκια ομολόγων θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο σοβαρές. Η Ευρώπη, και ιδίως η Ελβετία, είναι μεταξύ των πρώτων στον κόσμο που προχώρησαν με τα αρνητικά επιτόκια, κάτι που σημαίνει ότι τα χαρτοφυλάκια με ομόλογα είναι πιο ευαίσθητα στην αύξηση των επιτοκίων. Η κερδοφορία των τραπεζών στη Γηραιά Ήπειρο είναι επίσης πολύ χαμηλότερη, μια συνθήκη που ασκεί περαιτέρω πίεση στα κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας και κατ’ επέκταση, στην αξία των τραπεζικών μετοχών.

Μια μη πραγματοποιηθείσα ζημιά είναι μια ιδιαίτερη συνθήκη για ένα χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο, όπου μπορεί να αξίζει είτε ακριβώς αυτό που πληρώνει κάποιος για αυτό συν τους τόκους, είτε πολύ λιγότερο εάν αναγκασθεί να το πουλήσει πριν από την ημερομηνία λήξης του.

Για παράδειγμα, έστω ότι κάποιος εκταμιεύει ένα δάνειο για να ξεκινήσει μια επιχείρηση, βάζοντας το σπίτι του ως εγγύηση. Εάν η αγορά των ακινήτων συρρικνωθεί κατά το ήμισυ δεν υπάρχει πρόβλημα καθώς θα μπορεί να αποπληρώνει το δάνειό του δίχως να κινδυνεύει το σπίτι του. Όμως στην περίπτωση που όλα πάνε στραβά και πρέπει να πουληθεί το σπίτι σε μικρότερη αξία, τότε ο δυνάμει επιχειρηματίας δεν μπορεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του και χρεοκοπεί.

Στην περίπτωση της Silicon Valley Bank η εξασφάλιση ήταν τα ομόλογα η αξία των οποίων μειώθηκε αισθητά πέρυσι, καθώς οι κεντρικές τράπεζες στη Δύση αύξησαν επιθετικά τα επιτόκια. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον Ρουμπίνι, η αξία των ομολόγων  που διακρατούν οι τράπεζες δεν φθάνει για να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους εάν πρέπει να πραγματοποιήσουν μια γρήγορη χρηματοδότηση. Αυτό σημαίνει ότι οποιοδήποτε σοκ θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια πλήρη τραπεζική κρίση -ακριβώς αυτό που είχαν σκοπό να αποτρέψουν οι μεταρρυθμίσεις μετά το 2008.

Από ρυθμιστικής σκοπιάς, ο Ρουμπίνι υποστηρίζει ότι το σύστημα εθελοτυφλούσε όσον αφορά με τη σοβαρότητα του ζητήματος επειδή οι τράπεζες, σε αντίθεση με άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα -και παρά τις ρυθμίσεις μετά την κρίση- δεν χρειάστηκε ποτέ να αναφέρουν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία στην παρούσα αξία τους, γνωστή ως "εύλογη αξία". "Μια μεγάλη ρυθμιστική αποτυχία", λέει ο Ρουμπινί.

"Κυκλοφορούν αμερικανικά κρατικά ομόλογα ύψους 20 τρισ. δολαρίων στο σύστημα αυτή τη στιγμή, επομένως αυτές οι απώλειες εμφανίζονται κατά κάποιο τρόπο επειδή οι τράπεζες δεν χρειάζεται να υπολογίζουν την εύλογη αξία", είπε.

Ωστόσο υπάρχει και η αντίθετη άποψη. Ο οίκος αξιολόγησης S&P αντέκρουσε την άποψη του Ρουμπινί, λέγοντας ότι θεωρεί τους κινδύνους από τις μη πραγματοποιηθείσες ζημίες ως διαχειρίσιμους σε αυτό το στάδιο για τις τράπεζες που αξιολογεί. Η Credit Suisse, η ευρωπαϊκή τράπεζα που δέχεται τις περισσότερες πιέσεις, αρνήθηκε σήμερα ότι έχει την οποιαδήποτε έκθεση στα επισφαλή ομόλογα.

Το δημοσίευμα του Politico καταλήγει πως στο παρελθόν ο "Dr. Doom" έχει κάνει το ίδιο λάθος επανειλημμένως: κάνει λόγο για πολλές καταστροφές που δεν συνέβησαν. Η αντίδραση της παγκόσμιας οικονομίας θα δείξει αν οι ρυθμιστικές αρχές έπρεπε να τον είχαν ακούσει αυτή τη φορά.