Της Ελευθερίας Κούρταλη
Η αβεβαιότητα στο πολιτικό μέτωπο, την οποία οι αγορές ονομάζουν "πολιτικό ρίσκο", έχει επιστρέψει γύρω από την Ελλάδα αλλά όχι με τη μορφή του παρελθόντος. Οι επενδυτές δεν ανησυχούν για ανατροπή και εκτροχιασμό της σημαντικά βελτιωμένης πορείας που έχει χαράξει η ελληνική οικονομία και των μεταρρυθμίσεων μετά τις κάλπες, καθώς και της πολύ καλής της σχέσης με τους θεσμούς, κάτι που στο παρελθόν είχε φέρει στο λεξιλόγια της χώρας το Grexit και τα capital controls. Το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη έχει, ωστόσο, σίγουρα οδηγήσει τους επενδυτές σε μια συνολική αναθεώρηση των δεδομένων που καθορίζουν τους πολιτικούς συσχετισμούς στην Ελλάδα ενόψει των επερχόμενων εκλογών, με τη χρονική διάρκεια της προεκλογικής περιόδου να έχει αυξηθεί.
Ενώ μέχρι πρόσφατα ένας από τους πιο ισχυρούς καταλύτες πίσω από τις εντυπωσιακές επιδόσεις των ελληνικών μετοχών και ομολόγων ήταν η απουσία πολιτικού κινδύνου καθώς, έστω και με δύο γύρους εκλογών, λόγω της αλλαγής του σχετικού νομού, οι πιθανότητες "έγερναν" προς μία κυβέρνηση αυτοδυναμίας της Νέας Δημοκρατίας. Το μόνο… μείον για την αγορά ήταν η χρονοβόρος διαδικασία, η οποία μεταφραζόταν ως στάση αναμονής και βραχυπρόθεσμη αστάθεια.
Αυτό το είχαν επισημάνει και οι οίκοι αξιολόγησης, υποδηλώνοντας πως οι εκλογές δεν αποτελούν ουσιαστικά εμπόδιο για την επενδυτική βαθμίδα. Οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας, οι δημοσιονομικές επιπτώσεις της επιβράδυνσης της ανάπτυξης της Ελλάδας, καθώς και η "εδραίωση" της πτωτικής τροχιάς του δείκτη του ελληνικού χρέους, αποτελούν για τους οίκους αξιολόγησης S&P και Fitch τις σημαντικότερες προκλήσεις για την αξιολόγηση της χώρας στον δρόμο για την επενδυτική βαθμίδα, παρά οι εκλογές. Όπως σημείωναν, αν και η εκλογική διαδικασία θέτει κάποιες αβεβαιότητες βραχυπρόθεσμα, καθώς οι διπλές κάλπες θα καθυστερήσουν τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης, η επόμενη κυβέρνηση θα συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις και τις φιλικές προς την ανάπτυξη πολιτικές. "Ο σημαντικότερος παράγοντας που θα οδηγήσει σε περαιτέρω αναβάθμιση της Ελλάδας παραμένει το να υπάρξει εμπιστοσύνη για συνεχή ισχυρή πτωτική τροχιά του χρέους προς ΑΕΠ στο μεσοπρόθεσμο διάστημα", τόνιζε η Fitch.
Έτσι το Χρηματιστήριο Αθηνών έφτασε να καταγράφει τα μεγαλύτερα κέρδη διεθνώς και το spread των ελληνικών ομολόγων να έχει σημειώσει τη μεγαλύτερη πτώση στην Ευρωζώνη από την έναρξη του κύκλου σύσφιξης της ΕΚΤ τον Ιούλιο του 2022. Η τραγωδία στα Τέμπη άλλαξε, ωστόσο, την τιμολόγηση της αγοράς. Η αλλαγή αυτή δεν σημαίνει ότι υπάρχει φόβος για μη συνέχιση της πορείας των μεταρρυθμίσεων από την επόμενη κυβέρνηση. Αντανακλά το γεγονός ότι οι επενδυτές βλέπουν αυτήν τη στιγμή ένα θολό τοπίο πολιτικά, και αναμένουν μέχρι να υπάρξει μεγαλύτερη ορατότητα. "Η αγορά ως είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις αναπροσαρμόζει τις μεσοπρόθεσμες προσδοκίες και, καθώς το ράλι των δύο προηγούμενων μηνών είχε σημαντικά κέρδη και υπεραξίες, η αναδίπλωση σε συντηρητικότερες στρατηγικές από μέρος του επενδυτικού κοινού έβγαλε ρευστοποιήσεις", όπως εξηγεί η Beta Securities, προσθέτοντας πως έτσι το πολιτικό ρίσκο επανήλθε στην εικόνα της εγχώριας αγοράς υπερτερώντας άλλων θετικών αναγνώσεων από το οικονομικό μέτωπο.
Ενώ αρχικά είχε αποτιμηθεί πως την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση θα προχωρούσε στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών εντός του Απριλίου, κάτι που θα σήμαινε πως από τα τέλη Μαΐου, στο σενάριο δυο γύρων, το τοπίο θα είχε ξεκαθαρίσει και τα πράγματα θα επέστρεφαν στην κανονικότητα, στο "business as usual" κατά τους επενδυτές, πλέον οι εκλογές θα γίνουν αργότερα. Αυτό αυξάνει την προεκλογική περίοδο –η οποία θα χαρακτηριστεί πιθανότατα από πόλωση και έντονες αντιπαραθέσεις αντί μίας φιλο-επενδυτικής ατζέντας και μιας ομαλής προεκλογικής διαδικασίας που αναμενόταν πριν– και καθώς δεν υπάρχουν ακόμη δημοσκοπήσεις για το πώς μπορεί να έχει επηρεαστεί το εκλογικό σώμα μετά το σιδηροδρομικό δυστύχημα, η αβεβαιότητα δίνει το "παρών" με το σενάριο της κυβέρνησης συνεργασίας να προστίθεται στην "εξίσωση", ενώ οι δεύτερες κλάπες αναμένεται να στηθούν ακόμα και στα μέσα του καλοκαιριού.
Σύμφωνα με αναλυτές, έπειτα από τα νέα δεδομένα, το Χ.Α. βρήκε την… ευκαιρία να σημειώσει τη διόρθωση που κατά γενική ομολογία χρειαζόταν και ήταν λογικό να συμβεί, παίρνοντας ανάσες έπειτα από 11 σερί εβδομάδες ανόδου και εντυπωσιακά κέρδη σχεδόν 40% μέσα σε πέντε μήνες. Άλλωστε το Χρηματιστήριο είναι "ψυχολογία". Στα πλαίσια μιας υγιούς αγοράς, είναι φυσιολογικό να υπάρχουν διαστήματα που πραγματοποιούνται αναδιαρθρώσεις και δίνουν ευκαιρίες κατοχύρωσης κερδών και εισόδου νέων κεφαλαίων, όπως σχολιάζουν εγχώριοι αναλυτές, κάτι που συνήθως δεν κρατάει πολύ σε όταν το μομέντουμ της αγοράς είναι ανοδικό.
Σύμφωνα με την τεχνική ανάλυση, οι 1.032 μονάδες συγκεντρώνουν αυτήν τη στιγμή τις περισσότερες πιθανότητες ολοκλήρωσης της διορθωτικής κίνησης από τα πρόσφατα υψηλά των 1.140,96 μονάδων. Η δομή της πτώσης και οι τζίροι θα δώσουν περισσότερες πληροφορίες για τον βαθμό εκτόνωσης της προσφοράς. Βραχυπρόθεσμα, το πρώτο επίπεδο στήριξης τοποθετείται στις 1.090 μονάδες (23,6% διόρθωση της ανόδου), το οποίο διασπάστηκε ωστόσο την περασμένη εβδομάδα, και το δεύτερο τις 1.056 μονάδες (38,2% διόρθωση της ανόδου).
Σε αυτό το πλαίσιο, της ευκαιρίας για ρευστοποιήσεις, εντάσσεται και η σύσταση της Citigroup για πώληση των ελληνικών 10ετών ομολόγων έναντι των ιταλικών, έπειτα και από την πρόσφατη υπεραπόδοσή τους χάρη και στη αναβάθμιση της Ελλάδας από την Fitch στα τέλη Ιανουαρίου. Όπως σημείωσε η Citi, η παραμονή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην εξουσία θα μπορούσε να είναι ίσως το πιο φιλικό προς την αγορά σενάριο, ωστόσο ο ίδιος μάχεται ήδη με ένα σκάνδαλο υποκλοπών και την πρόσφατη τραγωδία στα Τέμπη, κάτι που μπορεί να στρέψει περισσότερο την κοινή γνώμη εναντίον του. Επιπλέον, οι προοπτικές περιπλέκονται από την αλλαγή του εκλογικού νόμου, η οποία έχει αυξήσει τις πιθανότητες ενός κατακερματισμένου κοινοβουλίου λόγω της έλλειψης του μπόνους πλειοψηφίας. Αυτό το μπόνους θα αποκατασταθεί στις επόμενες εκλογές, οι οποίες είναι πιθανό να προκηρυχθούν σύντομα μετά τις πρώτες, αλλά σημαίνει μια εκτεταμένη περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας. Στην καλύτερη περίπτωση, όπως τονίζει η Citi, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιστροφή στο status quo και στη χειρότερη σε ένα κατακερματισμένο κοινοβούλιο με χαμένη μεταρρυθμιστική δυναμική.
Όπως σχολίασε ο Δημήτρης Τζάνας, Σύμβουλος Διοίκησης της Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ, το δυστύχημα στα Τέμπη αναδύθηκε αιφνιδιαστικά ως ο απόλυτος "μαύρος κύκνος" σε όλα τα επίπεδα της ελληνικής κοινωνίας, με τον πολιτικό κίνδυνο και την αβεβαιότητα να επιστρέφουν στο χρηματιστήριο. Ζητούμενο είναι αν οι κινήσεις ρευστοποιήσεων θα έχουν και συνέχεια οδηγώντας τον Γενικό Δείκτη σε νέα αναμέτρηση με τις 1.060 μονάδες που σε πρώτη φάση έδειξαν ότι συνιστούν ισχυρό σημείο στήριξης. Πάντως, είναι σημαντικό κατά τον κ. Τζάνα, πως οι σημαντικές δράσεις που απαιτούν κρατικές αποφάσεις –π.χ. αποκρατικοποίηση του "Ελευθέριος Βενιζέλος", νέα σύμβαση για την Αττική και την Εγνατία οδό– και οι οποίες αποτελούν ισχυρούς καταλύτες για το Χρηματιστήριο ετεροχρονίζονται, χωρίς να είναι σαφής ο χρόνος που τελικά θα διενεργηθούν. Παράλληλα, κατά τον ίδιο, η πολιτική αβεβαιότητα δεν επιτρέπει και τη διαμόρφωση ισχυρής πεποίθησης για τον χρόνο που θα αποκτήσει την επενδυτική βαθμίδα η ελληνική οικονομία.
Πάντως, όπως τόνισε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γιάννης Στουρνάρας, σε συνέντευξή του στους "Financial Times", πιστεύει ότι "το 2023 είναι η χρονιά που θα λάβουμε την επενδυτική βαθμίδα", ενώ πρόσθεσε ότι το πιο πιθανό χρονοδιάγραμμα είναι αυτό να συμβεί αμέσως μετά τις εκλογές, χωρίς, όμως, να αποκλείει και το διάστημα πριν από αυτές. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τον ίδιο, απαραίτητη προϋπόθεση για την αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας είναι η κυβέρνηση να παραμείνει προσηλωμένη στις μεταρρυθμίσεις και στη μείωση του χρέους.
Πάντως η διόρθωση του Χ.Α. δεν μεταφράζεται ως φυγή των επενδυτών. Η παρουσία των ξένων παραμένει ισχυρή και δεν εκτιμούν ότι έχει ανατραπεί το θετικό story της Ελλάδας. Δεν αλλάζει το γεγονός, π.χ. ότι η Ελλάδα θα ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα. Απλά δίνεται μία… παράταση. Αυτό δίνει την ευκαιρία στα ισχυρά χαρτοφυλάκια να κατοχυρώσουν βραχυπρόθεσμα κέρδη, να τηρήσουν ίσως στάση αναμονής, ώστε να ξαναμπούν στην αγορά σε χαμηλότερες αποτιμήσεις.
Όπως σχολιάζει και ο Ηλίας Ζαχαράκης της Fast Finance, η αγορά δεν κερδίζεται με το συναίσθημα. Οι ξένοι που έχουν μπει και ποντάρουν στην επενδυτική βαθμίδα δεν θα φύγουν με ένα τραγικό γεγονός. Σίγουρα το πολιτικό σκηνικό επηρεάζεται αλλά δεν αλλάζει η ρότα της αγοράς, ειδικά όταν στο μέλλον αναμένονται θετικές εξελίξεις. Άλλωστε, κατά τον ίδιο, οι εταιρείες δεν σταματάνε να αναπτύσσονται και να αυξάνουν κέρδη. Τα έργα και οι επενδύσεις θα συνεχιστούν. Σίγουρα το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη απομακρύνει το σενάριο αυτοδυναμίας, παρ’ όλα αυτά σκοπός είναι η συνέχιση των πολιτικών, αναφέρει ο κ. Ζαχαράκης.
Άλλωστε, πριν από μερικές ημέρες η Bank of America το τοποθέτησε το Ελληνικό Χρηματιστήριο στις τρεις αγαπημένες της αγορές από την περιοχή της Αναδυόμενης Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Αφρικής (ΕΕΜΕΑ), έπειτα από την τουρκική αγορά και την αγορά του Κουβέιτ, εκτιμώντας πως η απόδοση της κερδοφορίας των ελληνικών εισηγμένων είναι στο 9,4% για το 2022 και στο 10,3% το 2023 και η μερισματική απόδοση στο 5,6% το 2022 και στο 6,1% φέτος.
Τα κυριότερα θεμελιώδη συστατικά ανόδου της αγοράς (εταιρικά μεγέθη) δεν θα εκλείψουν, πολλές εισηγμένες είναι νοικοκυρεμένες, οι τράπεζες έχουν εξυγιανθεί σημαντικά και το εγχώριο χρηματιστηριακό περιβάλλον μοιάζει περισσότερο φιλο-επενδυτικό, όπως σημειώνει και ο κ. Πέτρος Κ. Στεριώτης, CEO Κυπριακής ΕΠΕΥ. Παράλληλα, όπως προσθέτει υπάρχει αναμονή για την αναβάθμιση της χώρας από τους οίκους αξιολόγησης, κάτι που –όταν συμβεί– θα στρέψει εκ των πραγμάτων περισσότερα funds προς τη Λεωφόρο Αθηνών. "Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο εκτιμούμε ότι η μεταβλητότητα θα συνεχιστεί και στις επόμενες συνεδριάσεις καθώς οι επενδυτές προεξοφλούν τις πολιτικές εξελίξεις και ενώ το σενάριο της μετεκλογικής αυτοδυναμίας θα συνεχίσει να διατηρεί το country risk", καταλήγει ο κ Στεριώτης.
Όπως σημείωσε η Jefferies σε νέα έκθεσή της όπου και επιβεβαίωσε τη θετική της στάση για την Ελλάδα και τις ελληνικές μετοχές, η διόρθωση του Χ.Α. ήταν αναμενόμενη και δεν αλλάζει το ισχυρό επενδυτικό του story το οποίο και εγγυώνται οι εξής παράγοντες: το ισχυρό ονομαστικό ΑΕΠ, το βελτιωμένο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών χάρη στο μειωμένο κόστος εισαγωγών ενέργειας και την επαναξιολόγηση της υγείας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ενώ οι ισχυρές αναθεωρήσεις της κερδοφορίας των ελληνικών εισηγμένων (από τις μεγαλύτερες) παγκοσμίως έχουν επίσης βοηθήσει. "Ένα κυκλικό story ανάπτυξης εκτυλίσσεται στην ελληνική οικονομία", όπως τόνισε ο οίκος, με "το ισοζύγιο των πιθανοτήτων να υποδηλώνει ότι η ώθηση στο ονομαστικό ΑΕΠ της Ελλάδας θα εξακολουθήσει να είναι ισχυρή το 2023, ενώ η κερδοφορία των ελληνικών εισηγμένων είναι επίσης πιθανό να αναθεωρηθεί ανοδικά".
Όπως σημειώνει ο αναλυτής του οίκου, Μπέντζι Κρίλαν-Στάντφορντ, "το σημερινό πολιτικό τοπίο έρχεται σε έντονη αντίθεση με την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 και την επακόλουθη αντιπαράθεση με το Eurogroup που είχε οδηγήσει την Ελλάδα στο χείλος της χρεοκοπίας και της εξόδου από την Ευρωζώνη. Τότε, η προοπτική ενός κόμματος κατά της λιτότητας να πάρει την εξουσία στην Ελλάδα και να απειλήσει να βγει από την Ευρωζώνη εάν το Eurogroup δεν προσέφερε πιο γενναιόδωρους όρους στο τρίτο πακέτο διάσωσης, προκάλεσε σημαντική αστάθεια. Τα κόμματα που προηγούνται σήμερα στις δημοσκοπήσεις και έχουν σοβαρές πιθανότητες να σχηματίσουν κυβέρνηση, δεν έχουν εκφράσει μαχητικές στάσεις έναντι της Ε.Ε. ούτε έχουν απειλήσει να παραβιάσουν τους δημοσιονομικούς κανόνες. Ελλείψει κάποιας αισθητής αλλαγής στη στάση και τον χαρακτήρα των μεγάλων κομμάτων της Ελλάδας, δεν φαίνεται ότι οι εκλογές έχουν τη δυνατότητα να επιφέρουν σοβαρές πολιτικές αναταράξεις". Σε ό,τι αφορά τη σημερινή κυβέρνηση, ο αναλυτής επισημαίνει πως επέβλεψε την ανάκαμψη της οικονομίας μετά την Covid και αντιμετώπισε την ενεργειακή κρίση με γενναιόδωρα μέτρα στήριξης. "Με τις ενέργειές της τα τελευταία δύο χρόνια, έχει αποδείξει ότι είναι αξιόπιστος παράγοντας στην προώθηση μιας ατζέντας οικονομικών μεταρρυθμίσεων και, όπως πολλές άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, έχει παρέμβει δυναμικά και αποτελεσματικά για να προστατεύσει την ελληνική οικονομία από σοβαρούς αντίθετους ανέμους. Το πιο σημαντικό είναι ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη διαχείριση των κονδυλίων της Ε.Ε., διασφαλίζοντας την ομαλή μετάδοση δημοσιονομικών κινήτρων σε επίπεδο Ε.Ε. στην ελληνική οικονομία".
Χωρίς ουσιαστικό νικητή η διελκυστίνδα αγοραστών - πωλητών που χαρακτήρισε τη συνεδρίαση.
Σταθερά σε θετικό έδαφος ο ΓΔ αλλά με Coca Cola και Πειραιώς να τον κρατούν πίσω.
Οι επενδυτές αγνόησαν τα στοιχεία για τις ιδιωτικές μισθοδοσίες.
Κλείσιμο στα υψηλά ημέρας παρά τα μοιρασμένα πρόσημα στο ταμπλό.
Ο S&P 500 στον τομέα της υγείας κατέγραψε την ισχυρότερη τετραήμερη άνοδο από τον Οκτώβριο του 2022.
ΔΕΗ και τράπεζες οδηγούν σε θετικό έδαφος τον ΓΔ.
Συναλλαγές μικτής αξίας 208 εκατ. ευρώ σε Eurobank και Alpha. Στο +24% οι τράπεζες στο τρίμηνο.
Σταθερά πτωτικά η αγορά με νέες πιέσεις από Coca Cola.
Διέγραψε το μεγαλύτερο μέρος των κερδών και "παλεύει" για το πρόσημο η αγορά.
Μερίσματα άνω των 5,4 δισ. ευρώ μοιράζουν οι εισηγμένες στο Χ.Α.
Τα τελευταία στοιχεία για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ έδωσαν ανάσα στην αγορά.
