Στο 57,68% επισήμως (121,62% ανεπισήμως) ο πληθωρισμός στην Τουρκία - Έρχονται νέες μειώσεις επιτοκίων

Η κρίση κόστους ζωής της Τουρκίας το 2022 ήταν τόσο σκληρή που κάνει τη φετινή πτώση του πληθωρισμού να φαίνεται ακόμη πιο έντονη, ενθαρρύνοντας τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να εξετάσουν τις μειώσεις των επιτοκίων, οι οποίες ήταν αυτές που τροφοδότησαν αρχικά τον πληθωρισμό.

Αν και μήνες σχετικής σταθερότητας της λίρας και η χαλάρωση των παγκόσμιων πιέσεων συμβάλλουν στην ανακούφιση του πληθωρισμού στην Τουρκία, οι ευνοϊκές επιδράσεις της στατιστικής βάσης ήταν μεταξύ των μεγαλύτερων επιβαρύνσεων στις τιμές. Η σύγκριση με τα στοιχεία του 2022 - τα οποία ήταν εξαιρετικά υψηλά - πιθανότατα σημαίνει ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει σε πτώση τους επόμενους μήνες.

Μετά την απότομη επιβράδυνση των τιμών καταναλωτή σε ρεκόρ άνω των 25 ετών, τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν την Παρασκευή έδειξαν ότι οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν κατά 57,68% σε ετήσια βάση, όντας μειωμένες κατά 6,65% σε μηνιαία βάση από τον Δεκέμβριο. Αυτό συνιστά μία συνεχόμενη αύξηση πληθωρισμού για 49ο συναπτό μήνα σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Σύμφωνα με τη μέση εκτίμηση σε έρευνα του Bloomberg με οικονομολόγους αναμενόταν αύξηση 53,8% για τον περασμένο μήνα.

Η Ομάδα Έρευνας για τον Πληθωρισμό (ENAG), που δημιουργήθηκε από ανεξάρτητους ακαδημαϊκούς, ανακοίνωσε τον μηνιαίο πληθωρισμό στο 9,26% και τον ετήσιο πληθωρισμό στο 121,62% για τον Ιανουάριο.

Το Εμπορικό Επιμελητήριο της Κωνσταντινούπολης (ITO), από την άλλη πλευρά, ανακοίνωσε μηνιαίο πληθωρισμό 5,94% και ετήσιο πληθωρισμό 79,68% για τον Ιανουάριο. Σύμφωνα με τα στοιχεία, ο πληθωρισμός στην Κωνσταντινούπολη ανέβηκε για 43ο μήνα.

Άμα τη ανακοινώσει των στοιχείων του πληθωρισμού η τουρκική λίρα πέταξε σε νέο ιστορικό χαμηλό σε σχέση με το δολάριο. Στις 9.30 το πρωί της Παρασκευής η ισοτιμία διαμορφωνόταν στις 18,823 λίρες ανά δολάριο και 20, 509 ανά ευρώ.

Η διατήρηση του πληθωρισμού υπό έλεγχο είναι ζωτικής σημασίας για τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς αγωνίζεται για τρίτη θητεία στις εκλογές που προγραμματίζονται για τον Μάιο, μετά τη χειρότερη κρίση κόστους ζωής των τελευταίων δύο δεκαετιών. 

Ωστόσο, ως ένδειξη ότι ο Τούρκος ηγέτης μπορεί να μην είναι διατεθειμένος να περιμένει τις αυξήσεις των τιμών να σταθεροποιηθούν σε χαμηλό επίπεδο, ο Ερντογάν ανανέωσε αυτή την εβδομάδα την έκκλησή του για πρόσθετες μειώσεις επιτοκίων, ισχυριζόμενος και πάλι ότι θα μειώσουν τον πληθωρισμό. Το αντίθετο ισχύει μέχρι στιγμής, αφού η κεντρική τράπεζα κινήθηκε να μειώσει το κόστος δανεισμού, ακόμη και όταν ο πληθωρισμός ξεπέρασε το 85% πέρυσι.

Όσον αφορά τις κύριες ομάδες δαπανών, η κύρια ομάδα που παρουσίασε τη μικρότερη αύξηση τον Ιανουάριο του 2023 σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα ήταν τα είδη ένδυσης και υποδήματα με -1,53%. Από την άλλη πλευρά, τον Ιανουάριο του 2023, η κύρια ομάδα με τη μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα ήταν η υγεία με 18,35%. Τον Ιανουάριο του 2023, από τους 143 βασικούς τίτλους που καλύπτονται από τον δείκτη (Individual Consumption Classification by Purpose-COICOP 5-Level), ο δείκτης 12 κύριων τίτλων μειώθηκε, ενώ ο δείκτης 2 κύριων τίτλων παρέμεινε αμετάβλητος. Αύξηση σημειώθηκε στον δείκτη 129 κύριων τίτλων. 

"Οι ούριοι άνεμοι από τη διευκολυντική πολιτική της κεντρικής τράπεζας και τις επεκτατικές δημοσιονομικές και πιστωτικές πολιτικές πιθανότατα θα οδηγήσουν σε υψηλότερες τιμές κατά τη διάρκεια του έτους. Βλέπουμε ότι αυτό συμβάλλει σε ένα ποσοστό πληθωρισμού στο τέλος του έτους που υπερβαίνει το εξαπλάσιο του ποσοστού στόχου της Κεντρικής Τράπεζας της Δημοκρατίας της Τουρκίας που είναι 5%. Η στάση της ίδιας της κεντρικής τράπεζας στη νομισματική πολιτική μπορεί επίσης να αποτελέσει πρόκληση για την πτώση των κερδών των τιμών. Μια νέα πιθανότητα για μειώσεις των επιτοκίων θα αποδυναμώσει τη λίρα -ακόμη και όταν η κεντρική τράπεζα συνεχίζει να παρεμβαίνει στις αγορές συναλλάγματος για να τη στηρίξει- και θα εξασφαλίσει υψηλότερο πληθωρισμό", αναφέρει η Σέλβα Μπαχάρ Μπαζίκι, οικονομολόγος του Bloomberg Economics. 

Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Σαχάπ Καβτζίογλου τροφοδότησε τις εικασίες ότι οι μειώσεις των επιτοκίων επανέρχονται στο παιχνίδι. Υπό τη διαχείρισή του, η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής τον Ιανουάριο αφαίρεσε μια φράση από τις μελλοντικές οδηγίες της που περιέγραφε το τρέχον επιτόκιο αναφοράς 9% ως "επαρκές". Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δήλωσαν στη συνέχεια ότι εμμένουν στις προβλέψεις τους ότι ο προβλεπόμενος πληθωρισμός θα κλείσει το έτος στο 22,3%, με τον Καβτζίογλου να αρνείται να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την πιθανή πορεία των επιτοκίων.

Για να διατηρήσει τη λίρα σταθερή μετά από τέσσερις γύρους μειώσεων επιτοκίων μεταξύ Αυγούστου και Νοεμβρίου, η κεντρική τράπεζα δαπάνησε περίπου 108 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι σε παρεμβάσεις στην αγορά συναλλάγματος, σύμφωνα με το Bloomberg Economics.  Η κυβέρνηση εν τω μεταξύ παρενέβη για να υπερασπιστεί την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών αυξάνοντας τους μισθούς, προσφέροντας ελάφρυνση χρέους και παρέχοντας φθηνά δάνεια. Οι αρχές είπαν επίσης στα παντοπωλεία να διατηρήσουν το κόστος αμετάβλητο όλο τον Ιανουάριο και δεσμεύτηκαν να λάβουν μέτρα κατά της "κερδοσκοπικής" τιμολόγησης. Σημαντικές αλυσίδες όπως η Migros Ticaret AS και η Sok Marketler Ticaret AS συμμορφώθηκαν άμεσα.

Ενώ οι προοπτικές για τον πληθωρισμό βελτιώνονται, η κεντρική τράπεζα εξακολουθεί να φαίνεται υπερβολικά αισιόδοξη. Η δική της μηνιαία έρευνα των συμμετεχόντων στην αγορά τον Ιανουάριο έθεσε την αύξηση των τιμών στο τέλος του έτους σε περίπου 32,5%, ή περίπου 10 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από την τελευταία επίσημη πρόβλεψη. Οι αισιόδοξες προσδοκίες μπορεί να σημαίνουν ότι η επανέναρξη της νομισματικής χαλάρωσης είναι μόνο θέμα χρόνου. Η κεντρική τράπεζα επανεξετάζει τα επιτόκια στις 23 Φεβρουαρίου. 

Από την πλευρά του, ο Ερντογάν είπε ότι ο πληθωρισμός θα "επιβραδυνθεί γρήγορα" και θα κλείσει το έτος περίπου στο 20%.

Πέτρος Κράνιας