Handelsblatt: Αυτό είναι το πλάνο Μακρόν για τη "σχεδιασμένη οικονομία" στην Ευρώπη

Η Γαλλία επιδιώκει μια εκτεταμένη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής ως απάντηση στις αμερικανικές επιδοτήσεις για τις πράσινες τεχνολογίες.

Σε έγγραφο εργασίας που έχει στη διάθεσή της η Handelsblatt, η κυβέρνηση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν περιγράφει μια στρατηγική "Made in Europe" με περισσότερες κρατικές ενισχύσεις και νέα κονδύλια της ΕΕ. Σε στρατηγικά σημαντικούς τομείς, το Παρίσι επιθυμεί ακόμη και τη συμφωνία ευρωπαϊκών στόχων παραγωγής.

Κατά τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στα μέσα Δεκεμβρίου, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων ζήτησαν από την Επιτροπή να παρουσιάσει μια απάντηση στο νόμο των ΗΠΑ για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) στις αρχές του 2023. Μεταξύ άλλων, το αμερικανικό πρόγραμμα προβλέπει πιο γενναιόδωρες φορολογικές ελαφρύνσεις για τις εταιρείες που παράγουν στις ΗΠΑ. 

Η Ευρώπη το βλέπει αυτό ως επίθεση στη δική της οικονομία. Υπάρχει "πραγματικός κίνδυνος" αποβιομηχάνισης, αναφέρει το έγγραφο της Γαλλίας, το οποίο μοιάζει με έκκληση προς τους ευρωπαίους εταίρους της να αναλάβουν δράση.

Υποδείξεις προς την κατεύθυνση του κοινοτικού χρέους

"Μια φιλόδοξη και ενισχυμένη ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική είναι απαραίτητη σήμερα", συνεχίζει. Οι στρατηγικές εξαρτήσεις θα πρέπει να μειωθούν, για παράδειγμα στον ενεργειακό εφοδιασμό, την παραγωγή ημιαγωγών, την ψηφιακή τεχνολογία, την υγεία, τα τρόφιμα. "Η ΕΕ πρέπει να θέσει πολύ συγκεκριμένους παραγωγικούς στόχους που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030 σύμφωνα με τα στρατηγικά ζητήματα".

Ως πρώτο βήμα, είναι πιθανό να δημιουργηθεί ένα "ταμείο έκτακτης ανάγκης για την κυριαρχία", για το οποίο θα μπορούσαν να ανακατανεμηθούν κονδύλια από τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ. Συγκεκριμένα, αναφέρονται περισσότερα από 500 δισεκατομμύρια ευρώ είτε μη κατανεμημένα είτε μη διεκδικούμενα κονδύλια από το πακέτο βοήθειας για τον κορονοϊό "Next Generation EU".

Σε ένα δεύτερο βήμα, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα νέο μέσο κατά το πρότυπο του προγράμματος "Sure", με το οποίο η ΕΕ βοήθησε τα κράτη μέλη να χρηματοδοτήσουν βραχυπρόθεσμες εργασίες κατά τη διάρκεια της πανδημίας με φθηνά δάνεια. Η Επιτροπή συγκέντρωσε τα χρήματα μέσω ευρωπαϊκών κοινοτικών ομολόγων, τα οποία ήταν εγγυημένα από τα κράτη μέλη. Αν και το έγγραφο δεν αναφέρεται ρητά στον ανανεωμένο κοινοτικό δανεισμό, η αναφορά στο πρόγραμμα "Sure" δείχνει προς αυτή την κατεύθυνση.

Για το Παρίσι, πρόκειται επίσης να διασφαλίσει ότι τα λιγότερο ισχυρά οικονομικά μέλη της ΕΕ δεν θα βουλιάξουν σε έναν ενδοευρωπαϊκό αγώνα επιδοτήσεων. "Θα ήταν απαράδεκτο να ακολουθήσουμε αυτή την κοινή βιομηχανική στρατηγική χωρίς να προβλέψουμε ένα μέσο για την αποτροπή του κινδύνου κατακερματισμού της εσωτερικής αγοράς", αναφέρει το έγγραφο. "Είναι απαραίτητο να εξασφαλιστεί μια ελάχιστη εναρμόνιση των εθνικών δυνατοτήτων χρηματοδότησης".

Η γερμανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό τα σχέδια

Όταν ρωτήθηκε, δεν υπήρξε κανένα επίσημο σχόλιο για το έγγραφο εργασίας ούτε από το Μέγαρο των Ηλυσίων ούτε από τα γαλλικά υπουργεία Οικονομικών και Οικονομίας. Ο χειρισμός των επιδοτήσεων του αμερικανικού ΙΡΑ είναι επίσης ένα από τα θέματα του γαλλογερμανικού συμβουλίου υπουργών, στο οποίο ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς (SPD) και ολόκληρο το υπουργικό συμβούλιο θα μεταβούν στο Παρίσι την ερχόμενη Κυριακή.

Η Γαλλία επιθυμεί να καταλήξει σε μια κοινή θέση σχετικά με τον αναπροσανατολισμό της ευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής. Ωστόσο, είναι αμφίβολο αν η γερμανική κυβέρνηση θα συμφωνήσει με τις εκτεταμένες μεταρρυθμιστικές προτάσεις.

Η Γερμανία αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό τη νέα χρηματοδότηση της ΕΕ. Ο ομοσπονδιακός υπουργός Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ (FDP) απέρριψε την ιδέα, ακόμη και ο υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ (Πράσινοι) κράτησε αποστάσεις. Μόνο η κοινοβουλευτική ομάδα του SPD ήταν πρόσφατα απροσδόκητα ανοιχτή σε αυτή την ιδέα, επειδή ο καγκελάριος Σολτς δεν θεωρείται φίλος των νέων χρεών της ΕΕ.

Οι Γάλλοι ζητούν επίσης την προσαρμογή των κανόνων για τις δημόσιες συμβάσεις ώστε να μπορούν να κερδίζουν ευρωπαϊκές εταιρείες. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με την αυστηροποίηση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών κριτηρίων ή με την εισαγωγή νέων κριτηρίων, όπως η ασφάλεια του εφοδιασμού ή η "μείωση των στρατηγικών εξαρτήσεων της ΕΕ".

Σύμφωνα με τη γαλλική κυβέρνηση, οι ευρωπαϊκοί κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις χρειάζονται ένα "σοκ εκσυγχρονισμού και απλούστευσης". Πρώτον, οι χαλαρώσεις στο πλαίσιο των επιδοτήσεων που εισήχθησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας θα μπορούσαν να παραταθούν πέραν του τέλους του 2023. Επιπλέον, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023, θα πρέπει να εισαχθούν έκτακτες κρατικές ενισχύσεις με τη μορφή επιδοτήσεων ή φορολογικών πιστώσεων για τις βιομηχανίες στις οποίες ο κίνδυνος μετεγκατάστασης είναι ιδιαίτερα υψηλός.

Η ισχυρή βιομηχανική πολιτική έχει μακρά παράδοση στη Γαλλία. Ενόψει του πολέμου στην Ουκρανία, του όλο και πιο σίγουρου κρατικού καπιταλισμού στην Κίνα και των αυξανόμενων προστατευτικών τάσεων στις ΗΠΑ, αυτή η πορεία είναι επίσης προς το συμφέρον των Γερμανών, σύμφωνα με αναφορές στο Παρίσι.

Στις Βρυξέλλες και το Παρίσι παρατηρείται μεγάλη πίεση χρόνου

Η γαλλική κυβέρνηση θεωρεί ότι η πίεση του χρόνου είναι μεγάλη: τα μέτρα θα πρέπει να ανακοινωθούν "το συντομότερο δυνατό" και συγκεκριμένα στην επόμενη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 9 και 10 Φεβρουαρίου.

Στις Βρυξέλλες, οι γαλλικές ιδέες έτυχαν επιδοκιμασίας, όπως προκύπτει από την επιστολή που απέστειλε η αντιπρόεδρος της Επιτροπής Μαργκρέτε Βεστάγκερ στους υπουργούς Οικονομικών των κρατών μελών την Παρασκευή. Σε αυτό, γράφει ότι η απάντηση στο αμερικανικό πρόγραμμα είναι "επείγον ζήτημα". Μέχρι τις 25 Ιανουαρίου, οι υπουργοί Οικονομίας πρέπει να στείλουν σχόλια σχετικά με τις προτάσεις τους.

Στην επιστολή, ο Δανός προτείνει την επέκταση των υφιστάμενων χαλαρώσεων του πλαισίου κρατικών ενισχύσεων (TCF), βάσει του οποίου τα κράτη μπορούν να χορηγούν ενισχύσεις σε εταιρείες, σε "όλες τις τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας". Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να έχουν μεγαλύτερη ελευθερία στον καθορισμό του ύψους των αντίστοιχων επιδοτήσεων.

Επιπλέον, ένα "κοινό ευρωπαϊκό ταμείο" για την εφαρμογή μέτρων βιομηχανικής πολιτικής είναι πιθανό να δημιουργηθεί, δεδομένου ότι δεν έχουν όλα τα κράτη μέλη "τα ίδια οικονομικά περιθώρια για επιδοτήσεις".

Επιπλέον, η Βεστάγκερ θέλει να αντιμετωπίσει τις προσπάθειες των ΗΠΑ για λαθρεμπορία, βάζοντας την ΕΕ να θεσπίσει επίσης φορολογικές ελαφρύνσεις για τις εταιρείες. "Αυτοί οι νέοι κανόνες αποσκοπούν στην αντιμετώπιση του κινδύνου αθέμιτης εκτροπής επενδύσεων σε τρίτες χώρες εκτός Ευρώπης".

Ωστόσο, η Βεστάγκερ περιορίζει ότι ένα τέτοιο μέτρο θα εφαρμοστεί για ορισμένους τομείς και για περιορισμένο χρονικό διάστημα.