Η Κίνα μπορεί να έχει δημιουργήσει παγίδα για τον εαυτό της με τον αφρικανικό δανεισμό

Ο τεράστιος κινεζικός δανεισμός στην Αφρική έχει δημιουργήσει ένα δίλημμα, καθώς από τη μια μεριά η Κίνα θα αγωνιστεί να ανακτήσει τα χρήματά της, διατηρώντας από την άλλη, παράλληλα την εικόνα της ως φίλη των αναπτυσσόμενων χωρών, δήλωσαν ερευνητές του Chatham House, σύμφωνα με το Bloomberg. 

Το εξωτερικό χρέος της Αφρικής πενταπλασιάστηκε σε 696 δισ. δολάρια μεταξύ 2000 και 2020, με τους κινέζους δανειστές να αντιπροσωπεύουν το 12% αυτού, σύμφωνα με νέα έκθεση της δεξαμενής σκέψης με έδρα το Λονδίνο. 

Ενώ ο κινεζικός δανεισμός προς την Αφρική έχει επικριθεί από τις ΗΠΑ και άλλα δυτικά έθνη ως αδιαφανής και σχεδιασμένος για την κατάσχεση αφρικανικών περιουσιακών στοιχείων που προσφέρονται ως εγγύηση, οι ερευνητές δήλωσαν ότι αυτό δεν ισχύει.

"Μακριά από μια εξελιγμένη στρατηγική για την απαλλοτρίωση αφρικανικών περιουσιακών στοιχείων, ο σπάταλος κινεζικός δανεισμός στις πρώτες φάσεις του μπορεί να δημιούργησε μια παγίδα χρέους για την Κίνα - που την έμπλεξε βαθιά με τους δύστροπους και όλο και πιο διεκδικητικούς αφρικανικούς εταίρους", δήλωσαν οι ερευνητές. 

Η Κίνα είναι μεγάλος πιστωτής της Ζάμπια, για παράδειγμα, η οποία έχει αθετήσει το χρέος της. Έχει επίσης χορηγήσει δάνεια σε άλλα αφρικανικά έθνη που αγωνίζονται να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις, όπως η Αγκόλα, η Αιθιοπία, η Κένυα και η Δημοκρατία του Κονγκό. 

Οι οικονομικές επιπτώσεις από την πανδημία και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχουν υπονομεύσει την ικανότητα πολλών αφρικανικών εθνών να εξυπηρετούν τα κρατικά τους χρέη.

Η ήπειρος οδεύει προς μια κρίση αποπληρωμής, με 22 από τα 54 έθνη να κινδυνεύουν από τη λεγόμενη δυσπραγία χρέους, σύμφωνα με τα κριτήρια της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. 

Οι μεγαλύτεροι Αφρικανοί οφειλέτες στην Κίνα:

-Αγκόλα: 42,6 δισεκατομμύρια δολάρια

-Αιθιοπία: 13,7 δισ. δολάρια

-Ζάμπια: 9,8 δισ. δολάρια

-Κένυα: 9,2 δισ. δολάρια

Η Κίνα έχει επικριθεί για το ότι δεν έχει δεσμευθεί στην παγκόσμια προσπάθεια για τη μείωση των χρεών των αναπτυσσόμενων χωρών. Η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν έχει δηλώσει πολλές φορές ότι το Πεκίνο έχει γίνει το μεγαλύτερο εμπόδιο στην πρόοδο. 

Ο Χοσέ Φερνάντες, υφυπουργός για την οικονομική ανάπτυξη, την ενέργεια και το περιβάλλον στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ, δήλωσε σε συνέντευξή του την περασμένη εβδομάδα ότι η Κίνα πρέπει να είναι πιο διαφανής όσον αφορά το χρέος που της οφείλουν τα αφρικανικά έθνη.  

Ανησυχώντας για την αδυναμία πολλών εθνών να αποπληρώσουν τα δάνειά τους, τα κινεζικά ιδρύματα έχουν μειώσει τα τελευταία χρόνια το ποσό των πιστώσεων που θα χορηγήσουν στην Αφρική, δήλωσε το Chatham House.  

Τα νέα κινεζικά δάνεια προς τις αφρικανικές κυβερνήσεις έπεσαν από το 2016, όταν κορυφώθηκαν στα 28,4 δισεκατομμύρια δολάρια, στα 8,2 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019 και μόλις 1,9 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020, κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κοροναϊού, ανέφεραν οι ερευνητές. 

"Η προσέγγιση της Κίνας για το αφρικανικό χρέος είναι μια δυναμική αλλαγή, με τα πρότυπα του κινεζικού δανεισμού που συνδέεται με τις υποδομές στην Αφρική να μετακινούνται από τη σπατάλη με βάση τους πόρους σε πιο υπολογισμένες επιχειρηματικές ή γεωστρατηγικές αποφάσεις", ανέφεραν οι ερευνητές του Chatham House στην έκθεση με τίτλο "Η απάντηση στη δυσπραγία του χρέους στην Αφρική και ο ρόλος της Κίνας".

"Η εικόνα της Κίνας ως ληστρικού δανειστή που επιδιώκει να απαλλοτριώσει τα οικονομικά περιουσιακά στοιχεία της Αφρικής δεν στέκει στις περισσότερες περιπτώσεις", έγραψαν. 

Παρόλα αυτά, υπάρχουν ενδείξεις ότι η Κίνα μπορεί να έχει δανείσει χρήματα στο μικροσκοπικό κράτος του Τζιμπουτί στο Κέρας της Αφρικής για να εξασφαλίσει πολιτική επιρροή, είπαν. Μεταξύ 2012 και 2020 η Κίνα παρείχε στο Τζιμπουτί, του οποίου το ετήσιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ανέρχεται σε περίπου δύο ώρες της κινεζικής οικονομικής παραγωγής, 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις και δάνεια για υποδομές.

Η Κίνα έχει επίσης εγκαταστήσει ένα στρατιωτικό φυλάκιο μόλις έξι μίλια από μια αμερικανική βάση στο Τζιμπουτί, το οποίο βρίσκεται στο Bab-el-Mandeb, ένα στενό πέρασμα από το οποίο διέρχεται περίπου το 30% της παγκόσμιας ναυτιλίας στο δρόμο προς την Ερυθρά Θάλασσα και τη διώρυγα του Σουέζ.

"Το Τζιμπουτί προσφέρει μια σαφή απεικόνιση της έντασης μεταξύ του δανεισμού σε ορισμένες αφρικανικές χώρες που είναι πιθανό να δυσκολευτούν να αποπληρώσουν τις δόσεις τους στο μέλλον, και της γεωστρατηγικής επιταγής της οικοδόμησης και της διατήρησης της επιρροής", δήλωσε το Chatham House. "Το Τζιμπουτί αντιμετωπίζει πρόβλημα χρέους, αλλά η χώρα μπορεί να είναι πολύ σημαντική για την Κίνα ώστε να την αφήσει να χρεοκοπήσει".

Η Κίνα αντιμετωπίζει τώρα το δίλημμα να πιέσει τα δικαιώματά της για να αποσπάσει πληρωμές ή να ακολουθήσει μια πιο διαλλακτική προσέγγιση για να διατηρήσει τις πολιτικές της σχέσεις, δήλωσαν οι ερευνητές. 

Το δίλημμα της Κίνας

Ενώ το αρχικό ένστικτο της Κίνας ήταν να προσπαθήσει να αντιμετωπίσει τα ζητήματα αποπληρωμής του χρέους σε διμερές επίπεδο, εμπλέκεται όλο και περισσότερο σε πολυμερείς συνομιλίες και θα πρέπει να συνεχίσει να το κάνει αν θέλει να έχει τις καλύτερες πιθανότητες να πληρωθεί, είπαν. 

"Τελικά, η Κίνα μπορεί να αισθανθεί ότι πρέπει να γίνει πιο δυναμική στην απόσπαση πληρωμών μέσω μονομερών ενεργειών", δήλωσε το Chatham House. "Αυτό θα ήταν ιδιαίτερα επιζήμιο αν η Κίνα κατέφευγε στην ιδιοποίηση σημαντικών περιουσιακών στοιχείων, όπως λιμάνια, σιδηροδρομικές γραμμές ή δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, ως απάντηση στις αθετήσεις πληρωμών - το όραμα της "διπλωματίας της παγίδας του χρέους" δεν είναι αδύνατο, αλλά είναι δύσκολο να υπερεκτιμηθεί το στρατηγικό και πολιτικό κόστος που θα επέφερε κάτι τέτοιο".