Ιστορική στροφή: Αρχίζει το QT (ποσοτική σύσφιξη), με πρωτοπόρα τη Βρετανία - Πρώτη δημοπρασία ομολόγων από την BoE

Η κεντρική τράπεζα του Ηνωμένου Βασιλείου (Bank of England) αναμένεται να γίνει εντός της ημέρας η πρώτη μεγάλη κεντρική τράπεζα στον κόσμο που θα εισέλθει σε κύκλο ποσοτικής σύσφιγξης (QT), αρχίζοντας να πωλεί περιουσιακά στοιχεία τα οποία έχει συγκεντρώσει μετά από 13 χρόνια ενός προγράμματος αγορών τόνωσης και τα οποία έχουν αγγίξει σε ύψος τα 838 δισ. βρετανικές λίρες (στερλίνες), παρέχοντας ένα ασφαλές τεστ για το κατά πόσον οι αγορές μπορούν να υπερβούν ταχέως την εποχή του εύκολου και φθηνού χρήματος.

Η BoE, η οποία αγόραζε βρετανικά κρατικά ομόλογα ακόμη και πριν λίγες εβδομάδες προκειμένου να απορροφήσει τις αναταράξεις στις αγορές, σχεδιάζει δημοπρασία χρεογράφων σύντομης λήξης συνολικής αξίας 750 εκατ. στερλινών. Τα αποτελέσματα της διαδικασίας αναμένονται περί τις 5 το απόγευμα (ώρα Ελλάδος).

Η κίνηση έχει ως στόχο την αντιστροφή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης που βοήθησε στην ενίσχυση της οικονομίας κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης και αργότερα της πανδημίας. Στο πλαίσιο του QE, η BoE αγόραζε ομόλογα από τις χρηματοπιστωτικές αγορές προσπαθώντας να μηδενίσει τις αποδόσεις, με στόχο το φθηνό χρήμα να ενισχύσει την επενδυτική εμπιστοσύνη και να αιμοδοτήσει την ανάπτυξη.

Ο διοικητής της βρετανικής κεντρικής τράπεζας Andrew Bailey έχει εκφράσει την ελπίδα το QT, δηλαδή η αντιστροφή του QE, να μην βρίσκεται στην προμετωπίδα της προσοχής της αγοράς και οι κινήσεις ως προς τα επιτόκια της BoE να αποτελούν το βασικό εργαλείο διαχείρισης της νομισματικής πολιτικής.

"Η συσφικτική πολιτική διά μέσου του καναλιού των επιτοκίων είναι δοκιμασμένη και επιτυχής", ανέφερε ο Paul Hollingsworth, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ευρώπη στην BNP Paribas. "Με το QT, οι κεντρικές τράπεζες εισέρχονται σε αχαρτογράφητα νερά - οι κίνδυνοι μη ηθελημένων επιπτώσεων είναι σαφώς μεγαλύτεροι", τόνισε, μιλώντας στο πρακτορείο Bloomberg.

Οι πωλήσεις assets ξεκινούν σε μια "λεπτή" στιγμή τόσο για το Υπουργείο Οικονομικών του Η.Β. και της BoE, που έχουν πραγματοποιήσει στροφή μακριά από τα μέτρα τόνωσης της οικονομίας προκειμένου να δώσουν τη μάχη με τον υψηλότερο πληθωρισμό των τελευταίων 40 ετών.

Αναλυτές και παράγοντες της αγοράς εκτιμούν έτσι ότι μια ύφεση βρίσκεται προ των πυλών ή - πιθανότερο - έχει ήδη ξεκινήσει.

Οι πωλήσεις από πλευράς BoE σημαίνουν ότι η αγορά πρέπει να απορροφήσει όγκο-ρεκόρ βρετανικών ομολόγων, μαζί με εκείνα που εκδίδει ο Οργανισμός Διαχείρισης Χρέους του Η.Β. για να χρηματοδοτεί ένα διευρυνόμενο δημοσιονομικό έλλειμμα. Για το δημοσιονομικό έτος 2022-23, το κενό που πρέπει να καλυφθεί στον κρατικό προϋπολογισμό αγγίζει τα 170 δισ. στερλίνες.

"Πρόκειται για σημείο τομής καθώς η αγορά βρετανικών ομολόγων θα μπει σε φάση προσαρμογής σε μια πραγματικότητα χωρίς QE", σημειώνουν αναλυτές στρατηγικής της Citigroup, μεταξύ αυτών ο Jamie Searle, σε γραπτά σχόλιά τους. "Υπάρχουν σημαντικές ανησυχίες ως προς το ποιος θα βρεθεί να αγοράσει όλα αυτά τα ομόλογα".

Η δημοσπρασία της Τρίτης αποτελεί μεγάλο βήμα για την επαναφορά της πολιτικής της BoE στη λειτουργία της προ του σοκ του 2008-2009, μολονότι ο Bailey έχει σημειώσει ότι ο ισολογισμός δεν πρόκειται να συρρικνωθεί σε προ χρηματοοικονομικής κρίσης επίπεδα.

Ο διοικητής και το επιτελείο της BoE βρίσκονται σε συναγερμό, έχοντας ενώπιόν τους έναν πληθωρισμό της τάξης του 10,1%, πέντε φορές τον στόχο της Τράπεζας για 2%. Η βρετανική κεντρική τράπεζα έχει αυξήσει τα επιτόκιά της επτά φορές από τον Δεκέμβριο του 2021 και αναμένεται να προχωρήσει στη μεγαλύτερη αύξηση σε μία και μόνη συνεδρίαση εδώ και 33 χρόνια, την Πέμπτη. Το βασικό επιτόκιο της BoE θα διαμορφωθεί έτσι στο 3%, το υψηλότερο από τα τέλη του 2008, ακριβώς πριν την έναρξη του προγράμματος του QE.

H ΒοΕ άρχισε να αντιστρέφει το Asset Purchase Facility της από τον Φεβρουάριο. Μολονότι τόσο η ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ  (Federal Reserve) όσο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχουν εφαρμόσει στο παρελθόν μεγάλα προγράμματα QE, καμία από τις δυο τους δεν έχει αρχίσει πωλήσεις.

Η κεντρική τράπεζα του Η.Β. πωλεί ομόλογα και σε χαμηλότερες τιμές από εκείνες στις οποίες τα αγόρασε, πράγμα που την οδηγεί σε ζημία. Τα συγκεκριμένα ποσά περνούν ως υποχρεώσεις στο Υπουργείο Οικονομικών, που θα μετραφέρει περισσότερα από 11 δισ. λίρες στην BoE προκειμένου να καλύψει τις ζημιές.

Η Τράπεζα συντονίζεται εξάλλου με την κυβέρνηση ποια ομόλογα θα πωλεί και ποτέ. Για παράδειγμα, βρετανικό κρατικό ομόλογο ωρίμανσης 2029 αποκλείστηκε από την δημοπρασία της Τρίτης, καθώς είχε πρόσφατα δημοπραρτηθεί από τον βρετανικό Οργανισμό Διαχείρισης Χρέους.