Γιατί η Τουρκία κάνει "τα στραβά μάτια" στις ρωσικές επιθέσεις στην Οδησσό και το λαθρεμπόριο σιτηρών

Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, αμέσως μετά τις πυραυλικές επιθέσεις στο λιμάνι της Οδησσού, δικαιολόγησε τη Ρωσία λέγοντας ότι η Μόσχα δεν έχει καμία σχέση με αυτό το συμβάν.

Ο ίδιος ακριβώς υπουργός, σε μια πανηγυρική τελετή στην Κωνσταντινούπολη μόλις την προηγούμενη μέρα, παρουσία του Τούρκου προέδρου και του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, υπέγραψε τη συμφωνία που θα πρέπει να εξασφαλίσει την ασφαλή διέλευση των εξαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία.

Όπως σχολιάζεται σε άρθρο της European Pravda (αγγλόφωνη έκδοση της ουκρανικής Pravda) η "συμφωνία σιτηρών" έχει γίνει μια άνευ όρων διπλωματική νίκη για την Άγκυρα. Οι εμπορικές διαδρομές στον Εύξεινο Πόντο και οι διάδρομοι εφοδιαστικής προς τον Παγκόσμιο Νότο βρίσκονται στις ακτές του Βοσπόρου και η Τουρκία διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτές τις διαδικασίες. Προφανώς, η Μόσχα δεν ήταν ευχαριστημένη με μια τέτοια επιτυχία. Την επόμενη μέρα μετά από την υπογραφή της συμφωνίας, η ρωσική ηγεσία κατέστρεψε όχι μόνο το αντλιοστάσιο στο λιμάνι της Οδησσού αλλά και τη φήμη του Τούρκου προέδρου με τέσσερις πυραύλους Kalibr. 

Παρόλο που η συμφωνία υπεγράφη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, κατέστη δυνατή χάρη στην πολύμηνη πιεστική εξωτερική πολιτική του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Σύμφωνα με τη συμφωνία, τα πλοία που διασχίζουν τη Μαύρη Θάλασσα προς τα στενά του Βοσπόρου της Τουρκίας θα παρακολουθούνται στενά από ένα κοινό συντονιστικό κέντρο στην Κωνσταντινούπολη, το οποίο θα περιλαμβάνει εκπροσώπους από τον ΟΗΕ, την Ουκρανία, τη Ρωσία και την Τουρκία. Εάν όλες οι πλευρές τηρούσαν τις υποχρεώσεις, η τουρκική ηγεσία θα είχε πολλά για τα οποία θα μπορούσε να πανηγυρίζει.

Ωστόσο, το κυνικό χτύπημα της Ρωσίας στην ουκρανική λιμενική υποδομή, την ασφάλεια της οποίας υποτίθεται ότι εγγυάται η Τουρκία, αμφισβήτησε το μέλλον της ίδιας της συμφωνίας και την αξιοπιστία της Τουρκίας ως εταίρου. 

Η Άγκυρα, στην οποία οι βασικοί εταίροι του ΝΑΤΟ, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, εξέφρασαν την ευγνωμοσύνη τους τον Μάρτιο για την εποικοδομητική τους θέση σχετικά με την Ουκρανία, βρίσκεται τώρα στο ίδιο γκρουπ παρέα με την Αρμενία, τη Νικαράγουα, την Κίνα και το Τατζικιστάν.  Η επιθυμία "να αποφευχθεί η απομόνωση της Ρωσίας" ήταν τόσο έντονη που ήδη τον Ιούλιο, το Δίκτυο Καταπολέμησης Οικονομικών Εγκλημάτων (FinCEN) συμπεριέλαβε την Τουρκία στη λίστα των 18 χωρών που βοηθούν τη Ρωσία να αποφύγει συστηματικά τις πρωτοφανείς κυρώσεις. Τέλος, η Τουρκία βοηθά στην παράνομη πώληση κλεμμένων ουκρανικών σιτηρών, τα οποία η Ρωσία στέλνει από τα κατεχόμενα της Ουκρανίας στη Συρία και την Τουρκία. 

Στην Τουρκία, υπάρχει μια γενική συναίνεση μεταξύ όλων των πολιτικών δυνάμεων ότι τη Ρωσία δεν μπορεί κάποιος να την εμπιστευτεί αλλά πρέπει να συνεργαστεί μαζί της. Η πλειοψηφία του πληθυσμού συμμερίζεται την ίδια άποψη.

Αλλά η εξάρτηση της χώρας από το ρωσικό αέριο δεν είναι μικρότερη από αυτή της ΕΕ. Και ο πληθωρισμός έφτασε στο ρεκόρ του 80% (σύμφωνα με ανεπίσημα και πιο αξιόπιστα στοιχεία ξεπερνά το 120%), σημειώνοντας ρεκόρ 25 ετών.

Η Τουρκία επιδιώκει να σταθεροποιήσει τις διεθνείς αγορές και να αμβλύνει τις κοινωνικές και οικονομικές πιέσεις στις περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο από την επισιτιστική κρίση. Θέλουν να αποφύγουν νέα κύματα αναγκαστικών μεταναστών από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. 

Αλλά ούτε ο ρωσικός εκβιασμός με Σύρους πρόσφυγες έχει εκλείψει.

Γενικώς η Τουρκία φαίνεται ότι ανέλαβε έναν ρόλο που εκ των πραγμάτων μοιάζει αδύνατον να παίξει.

Πέτρος Κράνιας