Handelsblatt: Τι σημαίνει η συμφωνία της Κίνας με τον Πούτιν για την Ευρώπη

Η εκστρατεία της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας θέτει την Κίνα σε δύσκολο ρόλο, σύμφωνα με την Handelsblatt.

Στις 4 Φεβρουαρίου, ο Ρώσος και ο Κινέζος πρόεδρος διαβεβαίωσαν ο ένας τον άλλον για τη φιλία τους στο Πεκίνο, με τον κόσμο να παρακολουθεί. Eίκοσι ημέρες αργότερα, η Ρωσία εξαπέλυσε τον βίαιο επιθετικό της πόλεμο κατά της Ουκρανίας.

Η σχέση μεταξύ των δύο μεγαλύτερων ασιατικών χωρών εγείρει πολλά αναπάντητα ερωτήματα: Ποιος είναι ο ρόλος του ισχυρού οικονομικού εταίρου του Βλαντιμίρ Πούτιν; Είναι ο Σι Τζινπίνγκ συνεργός του; Είναι η εισβολή ενός κυρίαρχου ευρωπαϊκού κράτους η ιστορική καίσαρα που θα χωρίσει τελικά τον κόσμο σε ένα δημοκρατικό και ένα απολυταρχικό μπλοκ εξουσίας;

Είμαστε μάρτυρες μιας καμπής, θα μπορέσει η οικονομική υπερδύναμη Κίνα σύντομα να υπαγορεύσει τις πολιτικές και οικονομικές της αρχές στη διεθνή κοινότητα;

Ο Βόλφγκανγκ Νίντερμαρκ, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI), ήταν πεπεισμένος σε μια συζήτηση της Handelsblatt σχετικά με το ετήσιο συνέδριο των γερμανο-ασιατικών επιχειρήσεων (Asia Business Insights): "Στις 4 Φεβρουαρίου, η Ρωσία και το Πεκίνο πέταξαν το γάντι στη Δύση".

Κατά την άποψη του Niedermark, ο ανταγωνισμός του συστήματος βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. "Το κλείσιμο των γραμμών των δύο αρχηγών κρατών πρέπει να δείξει: 'Κοιτάξτε, δεν συμμεριζόμαστε τις ιδέες σας για μια τάξη δυτικού τύπου'". Η Δύση πρέπει τώρα να αντιδράσει σε αυτό - διότι είναι ανοιχτό ποιος θα βγει νικητής από τη σύγκρουση.

Ο Markus Taube, καθηγητής οικονομικών της Ανατολικής Ασίας/Κίνας στο Πανεπιστήμιο Duisburg-Essen, βλέπει το Πεκίνο σε δύσκολη θέση λόγω του αναγκαστικού ανταγωνισμού. Σύμφωνα με τον Taube, η χώρα αποσυνδέεται όλο και περισσότερο από τη Δύση, θέλει να κυριαρχήσει σε όλες τις αλυσίδες αξίας προκειμένου να γίνει ανεξάρτητη. "Αλλά δεν είναι ακόμα εκεί", λέει ο Taube.

Η Κίνα εξαρτάται από τη δυτική υψηλή τεχνολογία και, ως εκ τούτου, είναι προσεκτική και δεν θέλει να προκαλέσει τιμωρητικά μέτρα από τη Δύση. Η κυβέρνηση του Πεκίνου φροντίζει να μην υπονομεύσει τις κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας. "Η σύγκρουση στην Ουκρανία έκανε το Πεκίνο να συνειδητοποιήσει τη δική του ευπάθεια".

Αλλά η αλλαγή εξουσίας στη Μόσχα δεν αποτελεί επιλογή για τον Σι. "Η Κίνα έχει μεγάλο συμφέρον από μια αποτελεσματική Ρωσία", λέει ο Taube, "από ένα καθεστώς που υποστηρίζει τη θέση της Κίνας σε μια διπολική παγκόσμια τάξη".

Από την άλλη πλευρά, ένα μεταρρυθμιστικό καθεστώς με δυτικό προσανατολισμό στη Ρωσία αποτελεί σενάριο τρόμου για το Πεκίνο, λέει. Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ "σίγουρα δεν το θέλει αυτό και γι' αυτό θα προσπαθήσει να πιέσει για μια διπλωματική λύση".

Ο Taube βλέπει ήδη μια τεράστια απώλεια φήμης για την Κίνα και επισημαίνει το πρόσφατο ψήφισμα του ΟΗΕ στο οποίο 140 χώρες καταδίκασαν την επιθετικότητα της Ρωσίας, ενώ το Πεκίνο απείχε. Πολλές από αυτές τις 140 χώρες είναι οικονομικοί εταίροι της Κίνας, είπε. "Το Πεκίνο χάνει μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο για την περαιτέρω ανάπτυξη των επιχειρηματικών σχέσεων", λέει ο Taube. Αυτό δείχνει ότι "ο Σι Τζινπίνγκ δεν είναι ο νικητής της σύγκρουσης".

Η Κίνα παλεύει με τις εσωτερικές αντιφάσεις

Η Nadine Godehardt του Stiftung Wissenschaft und Politik (Asia Research Group) επισημαίνει τις εσωτερικές αντιφάσεις που αντιμετωπίζει η Κίνα ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία. Από τη μία πλευρά, η δέσμευση για το δικαίωμα των κυρίαρχων κρατών στην εδαφική ακεραιότητα, από την άλλη πλευρά, η δέσμευση έναντι της Ρωσίας.

"Το Πεκίνο προσπαθεί να είναι ουδέτερο, αλλά η κινεζική θέση γίνεται όλο και πιο δύσκολη στη διαμεσολάβηση", λέει ο Godehardt. Όσο περισσότερο διαρκεί η σύγκρουση, τόσο πιο ξεκάθαρο γίνεται: "Το Πεκίνο δεν ενδιαφέρεται καθόλου για έναν πόλεμο.

Αυτό θα υπογραμμιστεί πιθανότατα και από τους Κινέζους συμμετέχοντες στη σύνοδο κορυφής Κίνας-ΕΕ την 1η Απριλίου. Ο Godehardt βλέπει αυτή τη συνάντηση ως διπλωματική πρόκληση: "Θα έχει να κάνει με τη διατήρηση ισχυρών διαύλων διαλόγου ανοικτών, σε όλα τα επίπεδα". Για να μπορέσουν να διαπραγματευτούν οι οικονομικές σχέσεις σε μια τέτοια κατάσταση, θα πρέπει πρώτα να συζητηθεί η πολιτική.

Ο ερευνητής Markus Taube το βλέπει με τον ίδιο τρόπο. Η "αλλαγή μέσω του εμπορίου" δεν πρέπει να εφαρμόζεται στο κενό. Αυτό απλώς ενισχύει τον αντίπαλο, όπως δείχνει η σημερινή ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. "Μέχρι στιγμής, έχουμε εφαρμόσει παγκοσμιοποίηση με καλό καιρό", υποστηρίζει ο γεννημένος στο Ντούισμπουργκ. "Στο μέλλον, θα πρέπει να αποδείξουμε ξανά και ξανά ότι έχουμε το καλύτερο σύστημα".

Αλλά προς το παρόν, δεν υπάρχει χρόνος για ιδεολογικές συζητήσεις αρχών στη σύνοδο κορυφής Κίνας-ΕΕ. Το ερώτημα είναι πιεστικό: Ποιος θα σταματήσει τον Πούτιν; Αν τα πράγματα πάνε ιδανικά, πιστεύει ο Taube, η Ευρώπη θα καταφέρει να πείσει την Κίνα να διαδραματίσει ενεργό διπλωματικό ρόλο.

Το Πεκίνο ως αποφασιστικός διαμεσολαβητής σε μια ειρηνευτική διαδικασία; Πολύ πιθανό, λέει ο Taube, αλλά όχι χωρίς σκληρές διαπραγματεύσεις. Η Κίνα θα προσπαθήσει να διαπραγματευτεί ένα τίμημα για μια τέτοια υπηρεσία ειρήνης, το οποίο η Ευρώπη και οι ΗΠΑ θα πρέπει να πληρώσουν. "Η Δύση πρέπει να δώσει καλούδια στο Πεκίνο για να συμβεί κάτι", λέει ο Taube.

Οι επιχειρηματίες συνεχίζουν να βασίζονται στο διάλογο

Παρ' όλες τις στρεβλώσεις του συστημικού ανταγωνισμού, ο οποίος κορυφώνεται τώρα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία: ο διευθύνων σύμβουλος της BDI Wolfgang Niedermark συνεχίζει επίσης να βασίζεται στο διάλογο. Είναι σημαντικό να καθορίσουμε τα κοινά συμφέροντα, όχι μόνο στην πολιτική.

"Οι εταιρείες μας έχουν καλές διασυνδέσεις στην Κίνα", λέει ο Niedermark. "Πρέπει να συνεχίσουμε να αναζητούμε λύσεις". Η προσπάθεια απεμπλοκής από την Κίνα είναι λάθος, λέει. Είμαστε στενά συνυφασμένοι, λέει, και αυτό πρέπει να παραμείνει έτσι. Είναι περισσότερο θέμα "διασποράς του κινδύνου".

Πάνω απ' όλα, ο Niedermark πιστεύει ότι η Δύση πρέπει να απαλλαγεί από την εξάρτησή της από τις πρώτες ύλες και να δημιουργήσει νέες συνεργασίες στην Αυστραλία, τον Καναδά, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Στο μέλλον, το ζήτημα θα είναι ακόμη περισσότερο ποιος θα συνάπτει νέες συμμαχίες με ποιον.

Είναι βέβαιος για την ανταγωνιστικότητα της Δύσης: "Η Κίνα δεν κάνει φίλους παντού.