Ο "χάρτης" της Ουκρανίας: Εθνική σύνθεση, οικονομία και η σχέση με τη Ρωσία

Στις 24 Φεβρουαρίου του 2022, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε την έναρξη στρατιωτικής επιχείρησης στην Ανατολική Ουκρανία σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του, δίνοντας τέλος στον ανεπιτυχή διπλωματικό πυρετό των προηγούμενων ημερών για την εξεύρεση διπλωματικής λύσης. Οι συγκρούσεις συνεχίζονται και σήμερα με τις ρωσικές δυνάμεις να έχουν εισέλθει στο Κίεβο.

Ο χάρτης της Ουκρανίας

Το ουκρανικό κράτος

Το κράτος της Ουκρανίας σχηματίστηκε πριν από σχεδόν 30 χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Έκτοτε, η χώρα έχει μονοπωλήσει συχνά τα φώτα της δημοσιότητας λόγω της πολιτικής αστάθειας και της διαφαινόμενης απειλής μιας ρωσικής εισβολής.

Με πληθυσμό σχεδόν 44 εκατομμυρίων ανθρώπων, η Ουκρανία είναι η όγδοη πολυπληθέστερη χώρα στην Ευρώπη. Eίναι λίγο μικρότερη σε μέγεθος από την Ισπανία και τέσσερις φορές μεγαλύτερη από την Ελλάδα.

Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της χώρας διαμένει στο Κίεβο την πρωτεύουσα της χώρας και περιοχές γύρω από αυτήν, και στην περιοχή του Ντονέτσκ, η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο της τρέχουσας σύγκρουσης με τη Ρωσία.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί ρωσόφωνοι πολίτες της χώρας ζουν στην ανατολική πλευρά της χώρας, κοντά στα ρωσικά σύνορα.

Δημογραφικά χαρακτηριστικά της Ουκρανίας

Όπως αναφέρει το Visual Capitalist, οι Ουκρανοί αποτελούν σχεδόν το 78% του συνολικού πληθυσμού, ενώ οι Ρώσοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 17% του πληθυσμού, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη ρωσική διασπορά στον κόσμο.

Άλλες μειονότητες είναι οι εξής:

- Λευκορώσοι: 0,6%
- Βούλγαροι: 0,4%
- Ούγγροι: 0,3%
- Τατάροι της Κριμαίας: 0,5%
- Ρουμάνοι: 0.3%
- Πολωνοί: 0,3%
- Εβραίοι: 0.2%

Ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται από τη δεκαετία του 1990 λόγω του υψηλού ποσοστού μετανάστευσης και των υψηλών ποσοστών θανάτων σε συνδυασμό με το χαμηλό ποσοστό γεννήσεων. Η πλειονότητα του πληθυσμού (80%) είναι χριστιανοί.

Η οικονομία της Ουκρανίας

Όταν η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε, η Ουκρανία παρέδωσε χιλιάδες πυρηνικά όπλα με αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφαλείας από τη Ρωσία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες. Ωστόσο, η αμυντική βιομηχανία εξακολουθεί να αποτελεί τομέα στρατηγικής σημασίας και μεγάλο εργοδότη στην Ουκρανία. Eξάγει όπλα σε χώρες όπως η Ινδία, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία.

Επιπλέον, η Ουκρανία είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους, ιδίως σε κοιτάσματα ορυκτών. Διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα σιδηρομεταλλεύματος στον κόσμο, που ανέρχoνται στους 30 δισεκατομμύρια τόνους ή περίπου το ένα πέμπτο του παγκόσμιου συνόλου. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η Ουκρανία κατέχει τη δεύτερη θέση όσον αφορά τα γνωστά αποθέματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη, τα οποία σήμερα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτα.

Η ως επί το πλείστον επίπεδη γεωγραφία της Ουκρανίας και η υψηλής ποιότητας σύνθεση του εδάφους καθιστούν τη χώρα μεγάλη περιφερειακή γεωργική δύναμη. Η χώρα είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος εξαγωγέας σιταριού στον κόσμο και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας σπορελαίων όπως ο ηλίανθος και η ελαιοκράμβη.

Η εξόρυξη άνθρακα, τα χημικά προϊόντα, αλλά και αεροσκάφη, τουρμπίνες, ατμομηχανές και τρακτέρ και η ναυπηγική βιομηχανία αποτελούν επίσης σημαντικούς τομείς της ουκρανικής οικονομίας.

Οι σχ΄έσεις Ρωσίας-Ουκρανίας

Δεδομένης της θέσης και της ιστορίας της χώρας, είναι σχεδόν αδύνατο να μιλήσει κανείς για την Ουκρανία χωρίς να αναφερθεί στη γειτονική Ρωσία.

Η χώρα συνορεύει με τη Ρωσία τόσο στα ανατολικά όσο και στα βορειοανατολικά. Για λόγους σύγκρισης, ένα ταξίδι με αυτοκίνητο από τη Μόσχα σε μια από τις ουκρανικές συνοριακές πόλεις, τη Σόσκα, διαρκεί περίπου 8 ώρες. Στα βορειοδυτικά, η Ουκρανία συνορεύει επίσης με τη Λευκορωσία, μια χώρα που είναι στενά συνδεδεμένη με το Κρεμλίνο.

Στα νοτιοανατολικά βρίσκεται η Κριμαία, μια χερσόνησος που περιβάλλεται εξ ολοκλήρου τόσο από τη Μαύρη Θάλασσα όσο και από τη μικρότερη Αζοφική Θάλασσα. Το 2014, η Ρωσία προσάρτησε τη χερσόνησο και δημιούργησε δύο ομοσπονδιακά υποκείμενα, τη Δημοκρατία της Κριμαίας και την ομοσπονδιακή πόλη της Σεβαστούπολης. Η προσάρτηση καταδικάστηκε ευρέως σε όλο τον κόσμο και τα εδάφη αναγνωρίζονται από το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας ως τμήμα της Ουκρανίας.

Η περιοχή είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Ρωσία, καθώς η Μόσχα εξαρτάται από τη Μαύρη Θάλασσα για την πρόσβαση στη Μεσόγειο. Το λιμάνι της Σεβαστούπολης, στο νοτιοδυτικό άκρο της Κριμαίας, είναι ένα από τα λίγα λιμάνια βαθέων υδάτων χωρίς πάγο που διαθέτει η Ρωσία στην περιοχή.

Λόγω των συνεχιζόμενων εντάσεων μεταξύ των δύο χωρών, η Ουκρανία επιδιώκει να μειώσει τη μόχλευση της Ρωσίας στην οικονομία της. Ως αποτέλεσμα, η Κίνα και η Πολωνία έχουν ξεπεράσει τη Ρωσία ως οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι της Ουκρανίας τα τελευταία χρόνια.

Ωστόσο, η Ουκρανία εξακολουθεί να παραμένει μια σημαντική διαδρομή για το ρωσικό φυσικό αέριο που θερμαίνει εκατομμύρια σπίτια, παράγει ηλεκτρική ενέργεια και τροφοδοτεί εργοστάσια στην Ευρώπη. Η ήπειρος προμηθεύεται σχεδόν το 40% του φυσικού αερίου της και το 25% του πετρελαίου της από τη Ρωσία.

Επιπλέον, η Ουκρανία είναι συνδεδεμένη στο ίδιο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας με τη Ρωσία, οπότε παραμένει εξαρτημένη από τη Μόσχα σε περίπτωση έλλειψης. Οι δύο χώρες εξακολουθούν να μοιράζονται οικονομικούς δεσμούς, οι οποίοι θα επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο θα εξελιχθεί η κατάσταση.

Η σύγκρουση στο Ντονμπάς

Η Ουκρανία βρίσκεται στο επίκεντρο του γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας, και αυτός ο ανταγωνισμός αναζωπυρώνεται και πάλι, με αποκορύφωμα τη ρωσική επίθεση.

Το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ αποτελούν ζώνη συγκρούσεων από το 2014, όταν φιλορώσοι αυτονομιστές άρχισαν να συγκρούονται με τις κυβερνητικές δυνάμεις.