Του Κώστα Ράπτη

Τηλεφωνική επικοινωνία με τους σημαντικότερους εταίρους ή και ανταγωνιστές (λ.χ. Βλαντιμίρ Πούτιν) των ΗΠΑ στη διεθνή σκηνή είχε φροντίσει ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου Τζο Μπάιντεν να έχει από πολύ νωρίς. Όχι όμως και με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπινγκ - και αυτό φυσικά δεν πέρασε απαρατήρητο.

Όμως η έλευση του Έτους του Βοδιού κατά το κινεζικό ημερολόγιο έδωσε την κατάλληλη αφορμή. Με την ευκαιρία της αυριανής σεληνιακής πρωτοχρονιάς των Κινέζων ο Αμερικανός πρόεδρος είχε σήμερα Πέμπτη το πρωί (ώρα Πεκίνου) τηλεφωνική επικοινωνία με τον Σι Τζινπινγκ για την ανταλλαγή ευχών.

Αλλά όχι μόνο ευχών. Η σχετική ανακοίνωση του Λευκού Οίκου αποτυπώνει μια συνομιλία με πολλές δυσάρεστες αιχμές, καθώς ο Τζο Μπάιντεν φέρεται να τόνισε ότι προτεραιότητά του αποτελεί πάντα "η προστασία της ασφάλειας, της ευημερίας, της υγείας και του τρόπου ζωής του αμερικανικού λαού και η διατήρηση ελεύθερης και ανοιχτής της περιοχής του Ινδικού-Ειρηνικού”.

Επιπλέον "εξέφρασε τις ανησυχίες του για τις εξαναγκαστικές και αθέμιτες οικονομικές πρακτικές του Πεκίνου, την καταστολή στο Χονγκ Κονγκ, τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Σιντζιάνγκ [όπου και η τουρκο-μουσουλμανική μειονότητα των Ουιγούρων], καθώς και τις όλο και συχνότερες κινεζικές επιδείξεις δύναμης στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Ταϊβάν”.

Κατά τα λοιπά, οι δύο ηγέτες αντάλλαξαν απόψεις ως προς την αντιμετώπιση της πανδημίας, την κλιματική αλλαγή και την πρόληψη της διάδοσης των πυρηνικών όπλων [βλ. Ιράν και Β. Κορέα]. Η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου καταλήγει με τη δέσμευση του προέδρου Μπάιντεν να ακολουθήσει πρακτικά και προσανατολισμένα στο αποτέλεσμα βήματα συνεργασίας, όποτε αυτά προωθούν τα συμφέροντα του αμερικανικού λαού και των συμμάχων.

Η αντίφαση

Η αντίφαση είναι εμφανής. Ο νέος, Δημοκρατικός πρόεδρος των ΗΠΑ ανακεφαλαιώνει όλη την επιθετική έναντι της Κίνας ρητορική της κυβέρνησης Τραμπ, τη στιγμή που αναγνωρίζει την αλληλεξάρτηση Ουάσιγκτον και Πεκίνου σε μία σειρά ζητημάτων που ξεκινούν από την άμεση πρόκληση της πανδημίας και φθάνουν από την κοινή ευθύνη των δύο πλευρών, ως μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, περνώντας (χωρίς αυτό να λέγεται ρητά) από την κρίση της διεθνούς οικονομίας.

Εξ ου και η κινεζική απάντηση ήταν εξίσου αμφίσημη, Ο Σι Τζινπινγκ, σύμφωνα με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Κίνας, ξεκαθάρισε σε γλώσσα που δεν χωρά αμφισβήτηση ότι το Χονγκ Κονγκ, το Σιντζιάνγκ, αλλά και η Ταϊβάν αποτελούν εσωτερικά ζητήματα που άπτονται της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας της Κίνας. Οι ΗΠΑ, πρόσθεσε, "θα πρέπει να σέβονται τα κεντρικά συμφέροντα της Κίνας και να τα προσεγγίζουν με σωφροσύνη”. Η τελευταία λέξη ακούγεται και ως απειλή.

Όμως αυτή είναι η μία μόνο όψη του νομίσματος. Διότι κατά τα λοιπά, στις λιγοστές αναλυτικές αναφορές επί του θέματος τα κινεζικά μέσα ενημέρωσης προσπαθούν να περιβάλλουν την είδηση της επικοινωνίας Σι-Μπάιντεν με θετικό spin.

Χαρακτηριστικά, ο διευθυντής των Global Times (ανεπίσημου αγγλόφωνου οργάνου του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας) Χου Σιτζίν χαρακτήρισε το τηλεφώνημα του Αμερικανού προέδρου "κίνηση σεβασμού και καλής θέλησης”, που όχι μόνο προωθεί την προσωπική σχέση των δύο ηγετών, αλλά και εγκαθιστά μια "τελετουργία" στη σινο-αμερικανική αλληλεπίδραση, με στόχο την διαχείριση των υπαρκτών στρατηγικών αποκλίσεων.

Προφανώς για το Πεκίνο η σημειολογία είναι πάντα και ουσία - και μετά τις επιδιώξεις Τραμπ για "αποσύνδεση" των ΗΠΑ από την Κίνα, κάθε μορφή επικοινωνίας αξιολογείται θετικά.

Κάτι αντίστοιχο συνέβη λίγες ημέρες νωρίτερα μετά την πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία του επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Άντονι Μπλίνκεν με τον επικεφαλής της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής Γιανγκ Τζεϊτσί, οπότε ο μεν πρώτος εξαπέλυσε μέσω Twitter ορυμαγδό κατηγοριών για την παραβιαστική πολιτική της Κίνας στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και στη διεθνή σκηνή, ενώ ο δεύτερος εμφανιζόταν διατεθειμένος να εργασθεί για την βελτίωση των σχέσεων, αφού προηγουμένως είχε ξεκαθαρίσει στον συνομιλητή του ότι "τίποτε δεν θα σταθεί εμπόδιο στη μεγάλη αναζωογόνηση του κινεζικού έθνους”.

Μοιάζει σαν οι ΗΠΑ να εμφανίζονται προς τα έξω επιθετικές και κατ' ιδίαν συνεννοήσιμες, ενώ η Κίνα ακολουθεί την ακριβώς αντίστροφη τακτική.

Όλα αυτά συμβαίνουν σε μία συγκυρία κατά την οποία οι διεθνείς προτεραιότητες της κυβέρνησης Μπάιντεν δεν έχουν γίνει ακόμη σαφείς, καθώς άλλωστε βαραίνει η εσωτερική κρίση των ΗΠΑ, ενώ στο επίπεδο των ασιατικών ισορροπιών μέγιστη σημασία έχει η χθεσινή συμφωνία απεμπλοκής των στρατευμάτων Ινδίας και Κίνας από τις περιοχές των Ιμαλαϊων όπου απειλούνταν θερμό επεισόδιο.

Το ότι η ινδική κυβέρνηση επιλέγει την εκτόνωση των εντάσεων με το Πεκίνο, σε μία συγκυρία που δέχεται εντατικό "φλερτ" στο επίπεδο τόσο του Μπάιντεν όσο και του Μπλίνκεν, προφανώς για να προσχωρήσει σε έναν αντικινεζικό άξονα με την Ιαπωνία και την Αυστραλία, είναι πολλαπλά ενδεικτικό.