Τι σημαίνει η εξωφρενική "επανεκλογή" του Πούτιν για την ΕΕ

Του Michael Emerson

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν προσθέτει άλλα έξι χρόνια στη βασιλεία του στο Κρεμλίνο αφού "κέρδισε" τις εκλογές της 17ης Μαρτίου με το 88% των ψήφων. Τώρα μπορεί να επιθυμεί να γίνει ακόμη πιο επιθετικός απέναντι στην Ουκρανία και την υπόλοιπη Ευρώπη. Οι κίνδυνοι για την ΕΕ και τον πολιτισμό της είναι πλέον πραγματικά υπαρξιστικοί. Τώρα πρέπει να αναπτυχθεί μια αντεπίθεση. 

Ο Πούτιν ξεκίνησε τη βασιλεία του ως πρόεδρος το 2000 με την ανελέητη καταστολή των Τσετσένων αυτονομιστών και την ολοκληρωτική καταστροφή της πρωτεύουσας της Τσετσενίας Γκρόζνι, προκαλώντας περίπου 60.000 θύματα – με μεθόδους που χρησιμοποίησε αργότερα σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα στη Συρία. Ωστόσο οι ενέργειές του στη Συρία έχουν υπερκεραστεί τόσο από τις πρώτες του επιθετικές ενέργειας κατά της Ουκρανίας το 2014 όσο και από την εισβολή στη χώρα από το 2022. 

Το καθεστώς του Πούτιν έχει επίσης εμπλακεί σε πολιτικές δολοφονίες: την Άννα Πολιτκόφσκαγια, που πυροβολήθηκε το 2006, τον Μπόρις Νεμτσόφ το 2015 και τώρα τον Αλεξέι Ναβάλνι στις 16 Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους. Και μην ξεχνάτε τον Γεβγκένι Πριγκόζιν, πρώην διοικητή της ομάδας Wagner, ο οποίος είχε ένα τέλος σε ένα ανεξήγητο αεροπορικό δυστύχημα μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του τον Ιούνιο του 2023.

Η κυρίαρχη εμμονή του Πούτιν είναι να επαναφέρει τη Ρωσία ως μεγάλη δύναμη, με βάση την ιστορική του αποστολή να ηγηθεί ενός ρωσικού κόσμου που περιλαμβάνει την Ουκρανία και τη Λευκορωσία ως έναν λαό. Εξωτερικά βλέπει τη Ρωσία ως σταυροφόρο (μαζί με την Κίνα) για να ανατρέψει την παγκόσμια ηγεμονία της Δύσης.

Φέτος, ο Πούτιν θα μπορούσε να αναζητήσει κάποια νέα εκδοχή των συμφωνιών του Μινσκ μετά το 2014 που είχαν υποστηρίξει σιωπηρά το τότε εδαφικό status quo, το οποίο άφησε ανοιχτή την πόρτα για την εισβολή του 2022. Ο Πούτιν σκοπεύει να μεταφέρει την Οδησσό και ολόκληρη την ουκρανική ακτή στη Μολδαβία, επιτρέποντάς του να αποκαταστήσει την Υπερδνειστερία ως αποτελεσματική ρωσική στρατιωτική βάση και να ανατρέψει τη σημερινή φιλοευρωπαϊκή ηγεσία του Κισινάου, τερματίζοντας έτσι την προσπάθεια ένταξης της Μολδαβίας στην ΕΕ.

Στην Ευρώπη, ο Πούτιν θα συνεχίσει να προσπαθεί να υπονομεύσει την ΕΕ, με την παραπληροφόρηση και την καλλιέργεια συμμάχων όπως ο Βίκτορ Όρμπαν και διάφορα ακροδεξιά κόμματα. Εάν ο Τραμπ επανεκλεγεί, ο Πούτιν θα απολαύσει απολύτως την προοπτική να πάρει μια καταστροφική μπάλα στο ΝΑΤΟ (αν και ο Τραμπ φαίνεται ήδη πίσω σε αυτό). Στον υπόλοιπο κόσμο θα συνεχίσει να εργάζεται για την οικοδόμηση αντιδυτικών συμμαχιών (με την Κίνα) και θα επιδιώξει να εμβαθύνει τη συνεργασία με την Ινδία και τα άλλα κράτη BRIC. Στο χαμηλότερο επίπεδο, οι ημι-ιδιωτικές πολιτοφυλακές του θα υποστηρίξουν κάθε τοπικό Αφρικανό αυταρχικό που επιθυμεί να πολεμήσει τη Δύση.

Έτσι, με τον Πούτιν στη θέση του για τουλάχιστον άλλα έξι χρόνια, η ΕΕ έχει μια επιλογή μεταξύ πολιτικής κατευνασμού ή ανάπτυξης μιας απτής αντιστρατηγικής. Απορρίπτοντας εντελώς τον κατευνασμό, μια αντιστρατηγική θα πρέπει να έχει τρεις πυλώνες.

Πρώτον, όχι άλλες συμφωνίες του Μινσκ. Η Γαλλία και η Γερμανία είδαν τις ψευδαισθήσεις τους να γκρεμίζονται. Η ΕΕ έχει προχωρήσει εντυπωσιακά για την Ουκρανία με τη συμφωνία για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και τη μη στρατιωτική της δέσμη 50 δισεκατομμυρίων ευρώ. Έχει καινοτομήσει στην προμήθεια όπλων και πυρομαχικών για την Ουκρανία, αλλά θα πρέπει να κάνει πολύ περισσότερα εάν το Κογκρέσο των ΗΠΑ δεν συμφωνήσει με το πακέτο των 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων του Προέδρου Μπάιντεν. Εν ολίγοις, η ΕΕ πρέπει να κάνει ό,τι χρειάζεται για να βοηθήσει την Ουκρανία να θριαμβεύσει.

Δεύτερον, οι αξιώσεις της Ρωσίας ότι είναι ηγέτης του Παγκόσμιου Νότου πρέπει να υπονομευτούν εκθέτοντας την υποκρισία της και την έλλειψη οποιασδήποτε κανονιστικής νομιμοποίησης. Σε μια σύνοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, στις 12 Μαρτίου, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Γιοζεπ Μπορέλ έδωσε μια καλή περιγραφή του τι έκανε η ΕΕ στην παγκόσμια σκηνή.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες ήταν οι αντικρουόμενες ομιλίες που ακολούθησαν από τους πρεσβευτές της Ρωσίας και της Κίνας. Ο Ρώσος επιδόθηκε σε μια μακροσκελή και βίαιη διατριβή κατά της ΕΕ, κατηγορώντας την ότι ενεργούσε με επιθετικό και επεκτατικό τρόπο με τις χειρότερες αποικιακές παραδόσεις. Ο Κινέζος πρέσβης από την πλευρά του καλωσόρισε την ΕΕ για την πολυμέρεια και τις προσπάθειές της υπέρ της ειρήνης. Η ρωσική ομιλία ήταν γελοία και δείχνει πώς η παγκόσμια θέση του Πούτιν μπορεί -και πρέπει- να υποβαθμιστεί. Κατά συνέπεια, η ΕΕ θα πρέπει να εντείνει τη συνεργασία της με τις μεγάλες δημοκρατίες του παγκόσμιου Νότου – τη Βραζιλία, την Ινδία και την Ινδονησία.

Τρίτον, στο εσωτερικό, η ΕΕ πρέπει να εδραιώσει τη δική της πολιτισμική απήχηση στους πολίτες της με έναν απλό δημοκρατικό τρόπο – οι επερχόμενες ευρωπαϊκές εκλογές θα είναι μια σημαντική δοκιμασία για αυτό. Οι ιδέες των εξτρεμιστικών κομμάτων που κλίνουν προς τη Ρωσία πρέπει να υπερνικηθούν από εκείνα που εκπροσωπούν τις βασικές ευρωπαϊκές αξίες. Τέλος, οι πολιτικές διεύρυνσης της ΕΕ πρέπει να βελτιωθούν, να γίνουν αξιόπιστες και να μεταφραστούν σε πραγματικές προόδους για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.

Πολλά κεφάλια θα πρέπει να ενωθούν για να υλοποιήσουν μια τέτοια στρατηγική με τρεις άξονες. Αλλά με την εκλογική "νίκη" του Πούτιν, δεν υπάρχει πλέον άλλη επιλογή. Ο κατευνασμός είναι εκτός τραπεζιού – η Ευρώπη πρέπει να ενωθεί και να ασχοληθεί σοβαρά με την αληθινά υπαρξιακή απειλή που θέτει το βάναυσο καθεστώς του Πούτιν.

*Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου