Της Fanny Sauvignon
Σε μια εποχή όπου η ανθεκτικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας στον Ινδο-Ειρηνικό έχει εξελιχθεί στο βασικό γεωπολιτικό ενδιαφέρον της ΕΕ, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί η Ευρώπη πρέπει να δώσει προσοχή στην πλούσια σε πόρους, ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία της G20 που είναι η Ινδονησία. Είναι όμως αμοιβαία η ανάγκη;
"Δεν χρειαζόμαστε πραγματικά την Ευρώπη πια", δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της Ινδονησίας Prabowo Subianto τον Νοέμβριο του 2023, επικρίνοντας τους εμπορικούς κανονισμούς της ΕΕ καθώς και τα "διπλά πρότυπα" για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τι προτιμά εκείνος; Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Κίνα και Ινδία.
Καθώς 200 εκατομμύρια Ινδονήσιοι ψήφισαν στις γενικές εκλογές στις 14 Φεβρουαρίου, ο ίδιος άνθρωπος θα γίνει ο επόμενος πρόεδρος της μεγαλύτερης χώρας της Νοτιοανατολικής Ασίας. Εάν η μελλοντική πολιτική του Prabowo για την Ευρώπη είναι αυτή που υποδηλώνουν τα λόγια του, τότε η μπάλα είναι στο δικό μας γήπεδο για να αποδείξουμε ότι η κυβέρνησή του κάνει λάθος.
Σε αντίθεση με τη αξιομνημόνευτη συνεργασία δεκαετιών, οι διμερείς σχέσεις ΕΕ-Ινδονησίας παραμένουν αποσπασματικές, με τα επιτεύγματα να επισκιάζονται από διαμάχες. Ωστόσο, υπάρχει δυνατότητα για μια ανανεωμένη, ευρύτερη διμερή σχέση. Τόσο η ΕΕ όσο και η Ινδονησία είναι κάτι περισσότερο από τεράστιες αγορές τις οποίες μπορεί να αξιοποιήσει η μία η άλλη.
Διακυβεύεται η ενοποίηση της για το κλίμα και την εξωτερική πολιτική κτης ΕΕ, η προώθηση της σαφήνειας και της εξατομικευμένης υποστήριξης που ζητούν οι εταίροι όπως η Ινδονησία. Τέτοιες προσπάθειες μπορεί να ανταμείψουν την ΕΕ με ένα πολύτιμο διπλωματικό κεφάλαιο στην περιοχή.
Αν και η Ινδονησία μπορεί να χρειάζεται την Ευρώπη (ή τουλάχιστον πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ) περισσότερο από ό,τι είναι διατεθειμένη να παραδεχτεί η ηγεσία της, ισχύει και το αντίθετο.
Η ΕΕ χρειάζεται μια σταθερή εταιρική σχέση με την Ινδονησία. Υπάρχουν πολλές μετρήσεις για να το δικαιολογήσουν αυτό - η Ινδονησία είναι η τρίτη μεγαλύτερη δημοκρατία στον κόσμο, με τον μεγαλύτερο μουσουλμανικό πληθυσμό, τη δεύτερη μεγαλύτερη ακτογραμμή του κόσμου και την τρίτη μεγαλύτερη κάλυψη τροπικών δασών. Η χώρα είναι επίσης ένας βασικός εταίρος στην περιοχή Ινδο-Ειρηνικού σε τομείς όπως η ασφάλεια, η ναυτιλία και στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Οι ευρωπαϊκές ανησυχίες για την οικονομική ασφάλεια από μόνες τους θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τέτοιες διπλωματικές προσπάθειες. Δυστυχώς, όμως είναι αυτά τα ζητήματα που φέρνουν αντιμέτωπες την ΕΕ και την Ινδονησία, από την πρόσφατη διαμάχη για το νικέλιο έως τις κατηγορίες για ρυθμιστικό ιμπεριαλισμό σχετικά με τον κανονισμό της ΕΕ χωρίς αποψίλωση των δασών (EUDR). Το αν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ πιστεύουν ότι αυτά τα ζητήματα ανήκουν αποκλειστικά στις εμπορικές συνομιλίες, στη διπλωματία για το κλίμα ή και στα δύο έχει πολύ μικρή σημασία.
Το φαινόμενο των Βρυξελλών εκλαμβάνεται ουσιαστικά ως εξωτερική πολιτική της ΕΕ. Εάν αυτή η αντίληψη είναι αρνητική, τότε γίνεται πιο δύσκολο να καλλιεργηθεί η εμπιστοσύνη και να προωθηθούν τα συμφέροντα της ΕΕ.
Επιπλέον, η Ινδονησία έχει πολλούς στρατηγικούς εταίρους για να διαλέξει – και όχι μόνο σύμφωνα με τον Prabowo. Η Ινδονησία ήταν ο κορυφαίος αποδέκτης των επενδύσεων της Κίνας για 10 χρόνια, με ανάμεικτα αποτελέσματα… αλλά παρόλα αυτά αποτελέσματα. Άλλοι κορυφαίοι επενδυτές στην Ινδονησία είναι η Σιγκαπούρη, η Αυστραλία, η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ. Η ρωσική επιρροή στη δημόσια συζήτηση της Ινδονησίας είναι επίσης κάτι περισσότερο από μια φήμη.
Επί του παρόντος, το κυρίαρχο αφήγημα γύρω από την ΕΕ στην Ινδονησία είναι αυτό του ανταγωνισμού.
Τα δύο ζητήματα που διαμορφώνουν τις ινδονησιακές αντιλήψεις για την ΕΕ είναι η καταδίκη της ινδονησιακής καταπίεσης στο Ανατολικό Τιμόρ στις αρχές του αιώνα και – το μαντέψατε – η EUDR.
Η πρώτη προκάλεσε κατηγορίες για διαφορετική αντιμετώπιση του Ισραήλ ως προς τη δράση του κατά της Παλαιστίνης. Στη συνέχεια, οι διαδοχικοί νόμοι για την αποψίλωση των δασών ερμηνεύονται, παρά τον κρίσιμο ρόλο τους, ως μονομερείς επιθέσεις, απειλώντας διαρκώς τα συμφέροντα της Ινδονησίας.
Αυτή η τακτική αντίθεση παρεμποδίζει σοβαρά τη δυναμική εταιρικής σχέσης της ΕΕ. Στα χαρτιά, η Ινδονησία είναι ένας ομοϊδεάτης εταίρος για την ΕΕ, ο οποίος μοιράζεται σε γενικές γραμμές παρόμοια συμφέροντα σε παγκόσμια ζητήματα. Ούτε οι εμπορικές διαφωνίες ούτε οι διαφωνίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα καθιστούν την Ινδονησία εχθρό. Στον Ινδο-Ειρηνικό, η Ινδονησία δεν είναι πιόνι στον ανταγωνισμό ΗΠΑ-Κίνας.
Ίσως η Ινδονησία να πετάει κάτω από το ραντάρ της ΕΕ ακόμη περισσότερο επειδή - οικειοθελώς - δεν είναι μέρος της λέσχης BRICS+. Παρά το γεγονός ότι επιθυμεί επίσης μια μεταρρυθμισμένη πολυμερή τάξη, η Ινδονησία παρακάμπτει τους BRICS για χάρη της αυτονομίας. Εστιάζοντας στην οικονομική ανάπτυξη, η Ινδονησία προτιμά να εργαστεί για να ενταχθεί στον ΟΟΣΑ και να επιτύχει καθεστώς υψηλού εισοδήματος έως το 2045.
Τι γίνεται με την Ομάδα Ευρώπης; Αυτή η προσέγγιση λειτουργεί μια χαρά. Κράτη μέλη όπως η Δανία βρίσκονται στο επίκεντρο της εταιρικής σχέσης για τη δίκαιη μετάβαση στην ενέργεια (JETP) της G7 με την Ινδονησία χάρη σε μια καλά εδραιωμένη διμερή εταιρική σχέση. Η ίδια η ΕΕ γίνεται ένας από τους πολλούς εταίρους, κυρίως υπεύθυνος για τη συγκέντρωση κεφαλαίων.
Από την G20 έως τον ΟΟΣΑ και το JETP της G7, από την ASEAN έως την περιφερειακή πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών Ινδο-Ειρηνικού, η πολυμερής και διαπεριφερειακή συνεργασία με την Ινδονησία είναι μια πραγματικότητα. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να αντικαταστήσει μια ισχυρή διμερή σχέση ΕΕ-Ινδονησίας.
Πώς γίνεται λοιπόν η ΕΕ να μην έχει κάνει μια κίνηση για βαθύτερη δέσμευση; Μετά από όλα, αυτό είναι ένα καλύτερο ματς από τα περισσότερα. Το Bhinneka Tunggal Ika της Ινδονησίας και το In varietate concordia της ΕΕ μεταφράζονται και τα δύο σε "ενότητα στη διαφορετικότητα". Εκατοντάδες εκατομμύρια πολίτες και στις δύο πλευρές ανησυχούν για τη δημοκρατική διάβρωση σε αυτό το κρίσιμο παγκόσμιο εκλογικό έτος. Και οι δύο θέλουν να παράσχουν συμφιλιωτικές εναλλακτικές στον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων στον Ινδο-Ειρηνικό.
Αυτές οι ουσιαστικές ομοιότητες χρειάζονται μια πιο πολυδιάστατη στρατηγική εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ και δημόσια διπλωματία. Δεκαέξι γύροι διμερών διαπραγματεύσεων (μέχρι σήμερα) δεν καταλήγουν κάπου. Ενώ οι Ινδονήσιοι αντιλαμβάνονται την ΕΕ ως κατάλληλη υποψήφια για γεωπολιτική εταιρική σχέση, η αμοιβαία κατανόηση περιορίζεται από την ανεπαρκή δέσμευση και έκθεση.
Μια βαθύτερη, ευρύτερη διμερής σχέση θα αμβλύνει τα άκρα οποιασδήποτε διαφωνίας χωρίς να εμποδίζει την πρόοδο σε άλλους τομείς, από τις έξυπνες πόλεις έως την ανθεκτικότητα στις καταστροφές, τις πρώτες ύλες ή τη γαλάζια οικονομία. Τι γίνεται με μια Ψηφιακή Συνεργασία ΕΕ-Ινδονησίας που επικεντρώνεται σε στρατηγικούς τομείς όπως η προστασία δεδομένων – την οποία η Ινδονησία σημειώνει πάνω από τον μέσο όρο στην ASEAN – και τα ψηφιακά δικαιώματα;
Η διμερής εμπιστοσύνη και τα συγκλίνοντα συμφέροντα θα διευκολύνουν τη διπλωματία για το κλίμα εν όψει της προθεσμίας συμμόρφωσης της EUDR στις 30 Δεκεμβρίου 2024. Η δημιουργία μιας κοινής Task Force μεταξύ Μαλαισίας και Ινδονησίας για τον συντονισμό της εφαρμογής της EUDR ήταν ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός. Ωστόσο, μήνες αργότερα, η Ινδονησία και 16 άλλες χώρες εξακολουθούν να εκφράζουν ανησυχίες, ζητώντας περισσότερη δέσμευση της ΕΕ και καταγγέλλοντας μια δυνητικά επιβλαβή προσέγγιση "ένα μέγεθος που ταιριάζει σε όλους".
Καθώς η εκλογική σκόνη κατακάθεται στην Ινδονησία, η ΕΕ θα μπορούσε να εργαστεί για να παρουσιαστεί ως αξιόπιστος διμερής εταίρος για τις βασικές μεταβάσεις του 21ου αιώνα – παρά ως απειλή για την οικονομική ανάπτυξη της Ινδονησίας.
Αυτό θα προσέφερε απείρως μεγαλύτερη αξιοπιστία στη δέσμευση της ΕΕ για χρηστή παγκόσμια διακυβέρνηση, στην Ασία-Ειρηνικό και πέρα από αυτήν.
*Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.
Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου
Έντονη συνομιλία των εκπροσώπων Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας με Ρώσους αξιωματούχους.
Αναμένεται απάντηση στην πρόταση των ΗΠΑ για κατάργηση ή σημαντική μείωση των δασμών.
"Οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας δεν θα καταχραστούν τη δεσπόζουσα θέση τους στον χώρο του διαδικτύου", τόνισε η Apple.
Προσπάθεια της ΕΕ και της G7 για την εξασφάλιση κρίσιμων ορυκτών.
Αναδρομικά από την 1η Αυγούστου - Άλμα για τη μετοχή της Porsche.
Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Κομισιόν.
Ο πρόεδρος της Ινδονησίας Πραμπόβο Σουμπιάντο διαβεβαίωσε σήμερα στον ΟΗΕ ότι η χώρα του θα είναι έτοιμη να στείλει στρατεύματα για να συμμετάσχουν σε μια ενδεχόμενη διεθνή δύναμη στη Γάζα, έπειτα από...
"H Αθήνα ενσαρκώνει τόσο την ανθεκτικότητα όσο και την ευθραυστότητα του ευρωπαϊκού συναισθήματος έναντι των ΗΠΑ", σημειώνει το ECFR.
Η στρατηγική παραμένει μονοδιάστατα προσηλωμένη στην καταστολή, με ανεπαρκή έμφαση στην πρόληψη και την αποκατάσταση, γεγονός που οδηγεί σε πολιτικές ταυτόχρονα δαπανηρές και αναποτελεσματικές.
Οι αποταμιευτήρες δεν έχουν γεμίσει εντελώς και ο Τραμπ απειλεί με δασμούς όσους προμηθεύονται ενέργεια από τη Ρωσία.
Λίγες γραμμές κώδικα ήταν αρκετές για να δείξουν πόσο ευάλωτη είναι η Ευρώπη απέναντι σε σοβαρές ψηφιακές απειλές.
